На денешен ден
17 јануари – На денешен ден

1377 – Папата Григориј XI го вратил папското седиште во Рим и со тоа стави крај на „заробеништвото“ на папите во Авињон. Седиштето на папите било преместено во Авињон (Франција) во 1309 година по поразот на Бонифациј VIII во конфликтот со франкискиот крал Филип IV фер (Филипе).
1562.- На сила стапи Едиктот на Сен Жермен (јануарски едикт), со кој се признаваат хугенотите (протестантите) во Франција. Истиот ден, католичките водачи – војводата од Гиз и кардиналот од Лорен, формираа синдикат (подоцна Светата лига) што го блокираше спроведувањето на едиктот и предизвика верски војни кои, со повремени прекини, ја опустошуваа Франција цели 36 години. . Војните беа завршени со Нантскиот едикт издаден од Анри IV во 1598 година.
1600.- Во Мадрид е роден Педро Калдерон де ла Барса (Калдерон, Барса), еден од најголемите шпански драматурзи. Тој стана познат по своите едночинки со мотиви од Библијата, а неговата филозофска драма „Животот е сон“ остана во кината до ден-денес.
1706.- Роден е американскиот научник и политичар Бенџамин Френклин (Бенџамин Френклин), борец за човекова слобода, учесник во американската војна за независност, еден од креаторите на „Декларацијата за независност“ и на Уставот на САД. Како научник, тој е познат по пронаоѓањето на громобрани и откривањето на протокот и карактеристиките на Голфската струја. Ја основал првата јавна библиотека во Америка, Филозофското друштво на Пенсилванија и „Академијата“ која прераснала во Универзитетот во Пенсилванија.
1732.- Роден е полскиот крал Станислав II Поњатовски. За време на неговото владеење (1764-1795) бил принуден да ја подели територијата три пати – во 1772, 1793 и 1795 година. Абдицирал откако ја потпишал третата поделба.
1773.- Англискиот морнар Џејмс Кук прв го преминал Антарктичкиот круг, на бродот „Резолуција“.
1863.- Роден е рускиот театарски актер, театарски научник и режисер Константин Сергеевич Станиславски. Го основал Уметничкиот театар во Москва во 1898 година и бил уметнички директор и идеолог на тој театар до крајот на својот живот во 1938 година. Како голем театарски иноватор, имал значително влијание врз неговите современици.
1863.- Роден е англискиот државник Дејвид Лојд Џорџ, министер во либералната влада 1905-1915 и во коалициската влада 1915-16, премиер 1916-22. Тој е еден од основачите на англиското трудово законодавство, кое воведе осумчасовно работно време за рударите, право на штрајк, државни пензии, здравствено и социјално осигурување. Тој беше еден од главните учесници на мировната конференција во Версај по Првата светска војна и имаше значително влијание врз ситуацијата во повоена Европа.
1874.- Умреа браќата Чанг и Енг, близнаците се споија на левата и десната страна на градите. Родени се во Сијам (Тајланд) и од нив доаѓа името сијамски близнаци. Тие беа светска атракција и живееја 63 години финансиски обезбедени од заработката од настапот во циркусите.
1919.- Полскиот композитор Игнаси Јан Падеревски (Игнаси, Падеревски), светски познат пијанист, стана првиот премиер на Република Полска, основан по Првата светска војна.
1945.- Советските трупи и полските патриотски сили ја ослободија Варшава во Втората светска војна, повеќе од пет години по падот на полската престолнина од германските нацисти.
1959.- Сенегал и француски Судан одлучија да формираат сојузна држава наречена Република Мали. Одлуката стапи на сила во април.
1961.- Убиен е Патрис Лумумба, поранешниот премиер на Конго, креаторот на независноста на таа земја, симбол на борбата против колонијализмот и херој на „црната Африка“. Неуставно беше сменет од премиерската функција на 5 септември 1960 година, а на 1 декември беше заробен од војниците на генералот Мобуту и одведен во Катанга, каде што беше убиен.
1964.- Умре сликарот и графичар Ѓорѓе Андрејевиќ-Кун, член на Српската академија на науките и уметностите. Илустрирал и определил бројни литературни дела.
1966.- Осум лица загинаа во судир на американски бомбардер Б-52 и шпански авион за полнење гориво над Шпанија, а бомбардерот беше принуден да фрли неексплодирана хидрогенска бомба во Атлантскиот Океан.
1991.- САД и западните сојузници го извршија вториот и третиот бран на масовно бомбардирање на цели во Ирак и Кувајт во Заливската војна; за возврат, три ирачки ракети Скад експлодираа во Тел Авив.
1995.- Во земјотресот што го погоди поширокото подрачје на јапонскиот град Кобе, загинаа повеќе од 6.400 луѓе, а материјалната штета беше проценета на 85,5 милијарди долари.
1997.- Во Даблин, судот го прогласи првиот развод во историјата на Ирска, врз основа на законот одобрен на референдум, на кој остро се спротивстави Римокатоличката црква.
2000.- Црногорската православна црква е регистрирана во Центарот за безбедност во Цетиње.
2002.- Во ерупцијата на вулканот Нџирагонго во Демократска Република Конго, градот Гома и околните села беа уништени, повеќе од 100 луѓе загинаа, а десетици илјади останаа без покрив над главата.
2002.- Умре шпанскиот писател Камило Хозе Села, добитник на Нобеловата награда за литература во 1989 година. Автор е на романот „Семејството на Пасквал Дуарте“.
2003.- Бугарската влада ги укина санкциите против СР Југославија воведени во 1998 година, но средствата на поранешниот претседател на СРЈ Слободан Милошевиќ, неговото семејство и осуммина поранешни високи функционери останаа замрзнати.
2004 – Умре Реј (Реј) Старк, холивудски продуцент и „ловец на таленти“ чиј опус вклучува повеќе од 125 филмови, вклучувајќи ги „Смешна девојка“ и „Ноќ на игуана“.
2005.- Умре поранешниот лидер на Комунистичката партија на Кина, Жао Џианг, кој во 1989 година се спротивстави на употребата на воена сила против студентите кои демонстрираа на плоштадот Тјенанмен во Пекинг, барајќи демократизација на земјата. После тоа, тој беше разрешен и остатокот од животот го помина во домашен притвор.
2008.- Поранешниот светски шампион во шах, Американецот Боби Фишер, кој популарно го нарекуваа „шаховскиот Моцарт“, почина на 65-годишна возраст.
2010 – Милијардерот и десничар Себастијан Пинера (Себастијан, 61) победи на изборите за претседател на Република Чиле. Пинера е првиот демократски избран десничарски претседател по 52 години.
2014 – Ватикан објави дека претходниот поглавар на Римокатоличката црква, папата Бенедикт Шеснаесетти, екскомуницирал речиси 400 свештеници во текот на две години поради злоупотреба на деца.
2017 година – САД воведоа санкции на претседателот на Република Српска (РС) Милорад Додик поради попречување на Дејтонскиот мировен договор.
2017.- Италијанскиот десничар Антонио Тајани беше избран за нов претседател на Европскиот парламент.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (20 август)
-
Македонија1 ден
МВР соопшти за деталите околу сообраќајката кај с.Ботун на магистралниот пат Охрид-Кичево, каде учесници беа два автомобили и едно тешко товарно возило
-
Кичево14 часа
Претставници од КУД „Бисер“ – Кичево се натпреваруваат за најубава народна носија на фестивалот во Полска, да им дадеме македонска поддршка
-
Кичево10 часа
Непланиран времен прекин на електрична енергија во кичевските села Вранештица, Цер, Кладник и околината
-
Култура2 дена
Денес е празник, „Преображение Господово“ – За многу години!
-
Lifestyle2 дена
Грешки што ги правиме при нанесување дезодоранс – една е особено опасна
-
Македонија2 дена
(ФОТО) Во два одвоени случаи лишени од слобода три лица во Кочани и кочанско, пронајдена дрога
-
Временска прогноза17 часа
Краткотрајна стабилизација на времето, во петок ќе имаме транспорт на Сахарска прашина, така што атмосферата ќе биде заматена и времето ќе биде спарно