На денешен ден
13 јануари (На денешен ден)

1806.- Роден е писателот Јован Стерија Поповиќ, првиот српски писател на комедии, „таткото“ на српската драма. Како раководител на српското Министерство за просвета (од 1842 г.), тој извршил пионерска работа во организирањето на образованието, иницирајќи основање на Академијата на науките, Националната библиотека и Народниот музеј. Учествувал во подготовката на првиот белградски театар („Театар на Џумрук“) во 1841 година, отворен со неговата трагедија „Смртта на Стефан Дечански“. Претставите на Стерија се на репертоарот повеќе од 100 години („Лаги и паралакси“, „Покондирена Тиква“, „Кир Јања“, „Родољупци“).
1842.- За време на повлекувањето од авганистанскиот град Кабул, 9.000 британски војници беа масакрирани на планинскиот премин Кибера.
1854.- Јапонскиот шогун Токугава го потпиша првиот трговски договор со кој се отворија некои јапонски пристаништа кон Соединетите држави. Подоцна, беа потпишани договори со Велика Британија, Русија и Франција, со што Јапонија ја прекина политиката на изолација и почна да се вклучи во меѓународните односи.
1898.- Францускиот писател Емил Зола објави отворено писмо до претседателот на Републиката под наслов „Обвинувам“ во весникот „L’horror“ во кое ги истакнува махинациите на највисоките воени кругови и бара ослободување на капетанот Алфред. Драјфус, кој беше осуден на смрт во 1894 година. доживотен затвор за наводно откривање воени тајни на Германија. Драјфус беше ослободен од обвиненијата на повторното судење и во 1906 година беше рехабилитиран, вратен во армијата и унапреден во чин мајор.
1906.- Умре рускиот физичар и електроинженер Александар Степанович Попов, еден од пионерите на радио технологијата и пронаоѓач на антената. Во 1896 година, тој постигна пренос на сигнал користејќи радио бранови на растојание од 250 метри и утврди дека радио брановите се рефлектираат од поголеми објекти.
1910.- Се емитуваше првото радио емитување на операта од Метрополитен операта во Њујорк.
1915.- Во земјотрес во градот Авезано во централна Италија загинаа 30.000 луѓе.
1935.- На референдумот во областа Сар беше изгласана анексија кон Германија, која врз основа на мандатот на Лигата на народите – претходник на ОН, тогаш беше управувана од Франција.
1941.- Умре ирскиот писател Џејмс Џојс, кој и даде нов правец на модерната литература преку неговите експерименти во наративната техника и романската структура и употребата на потокот на свеста. Неговиот роман „Улис“ се смета за „библија“ на европскиот прозен модернизам. И покрај многу острата и екстремистичка контроверзност околу литературното дело на Џојс, тој имаше огромно влијание врз развојот на книжевната проза од 20 век („Портрет на уметникот како млад човек“, „Будењето на Финеган“, песните „Камерна музика“ , расказите „Даблинци“, драмата „Прогонетите“ ).
1963.- Првиот претседател на Того, Силванус Олимпио, беше убиен во воен удар, а војската на власт го донесе Николас Груницки, кој беше во егзил од 1961 година. Истиот ден во 1967 година, потполковникот Етјен Гнасингбе Ејадема ја презеде власта со воен удар.
1972.- Војската во Гана ја собори цивилната влада на претседателот Едвард Адо, а власта ја презеде потполковник Игнатиус Ачемпонг.
1977.- Францускиот режисер и сценарист Анри Жорж Клузо, добитник на „Златниот лав“ на филмскиот фестивал во Венеција за филмот „Caye Orfevr“ и „Златна палма“ на Канскиот филмски фестивал за филмот „Мистеријата на Пикасо“. умрел. Неговите филмови вклучуваат „Плати за страв“, „Гавран“ и „Вистината“.
1985.- Воз кој падна во провалија на 250 километри источно од главниот град на Етиопија, Адис Абеба, уби 428 патници, а 370 беа повредени.
1991.- На Светското првенство во Перт, Австралија, југословенската ватерполо репрезентација го освои златниот медал. Југославија стана светски шампион во ватерполо за прв пат во Мадрид во 1987 година.
1993.- Германскиот уставен суд пресуди дека судскиот процес против поранешниот претседател на Демократска Република (Источна) Германија, Ерих Хонекер е прекинат. Судот заклучи дека судскиот процес против 80-годишниот Хонекер, кој боледува од рак, претставува повреда на човечкото достоинство. По 169 дена во притвор, Хонекер емигрирал во Чиле, каде што починал во мај 1994 година.
2001.- Во Белград умре југословенскиот поет, романсиер, новинар и писател на дела за деца Бранко В. Радичевиќ. Објавил 70 книги, од кои најпознати се „Песни за мајката“, „Приказна за животните“, „Од Овчар и Каблар“, „Војнички песни“, „Воени музичари“, „Селани“ и „Антологија на српската поезија “. Напишал и две монографии за „спомениците покрај патиштата“ – главно српски споменици покрај патиштата, најчесто на војници чии гробови не се познати. Бил иницијатор на музичката манифестација „Драгачевска труба“ во Гуча и на поетската манифестација „Дисовог пролеќ“ во Чачак.
2001.- Во земјотрес во Ел Салвадор загинаа 701 лице, а 3.883 беа повредени, а 160.598 станбени згради беа уништени, сериозно оштетени или затрупани.
2002.- Умре Кубанецот Грегорио Фуентес, рибар и капетан на рибарскиот брод „Пилар“ на Ернест Хемингвеј, кој беше инспирација за романот на американскиот писател „Старецот и морето“.
2003 – Авганистан го ратификуваше Римскиот статут за основање на Меѓународниот кривичен суд, отворајќи го патот за екстрадиција и судење за воени злосторства и кршење на човековите права во таа земја.
2012.- Почина поранешниот претседател на Фудбалскиот сојуз на Југославија и долгогодишен селектор на репрезентацијата Миљан Миљаниќ.
2016.- Почина новинарот Захарије Трнавчевиќ, автор и водител на ТВ емисиите „Знаење-имање“ и „Добра земја“, пратеник во Собранието на Србија во две свикувања и советник на министерот за земјоделство.
2017.- Почина пејачот Миодраг-Мики Јевремовиќ, кој се прослави во Југославија во 1960-тите и 1970-тите години со песните „Мама“, „Пијем“ и „Осамнаест жутих ружа“.
2022 – Нови Сад официјално стана европска престолнина на културата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (6 јули)
-
Македонија18 часа
ПС за граничен надзор „Охридско езеро“ не запира, фатени живи албански државјани длабоко на наша територија во незаконит лов на риба
-
Скопје2 дена
Лишен од слобода „бајач“ од скопско, измамил брачен пар од Берово за 400.000 евра, сè претставувал истерувач на духови и магии
-
Временска прогноза21 час
Преку ден „пекол“, од ноќеска заладување со локален дожд, ова се метео информациите
-
Временска прогноза2 дена
Денес многу топло, додека утре краткотрајна дестабилизација и услови за дожд
-
Хороскоп7 часа
Хороскоп за понеделник (7 јули)
-
Спорт9 часа
За „Иванден“ дефинитивно мора да бидете во с.Староец, на одлична традиција, фудбал и уживање
-
Lifestyle18 часа
Колку често треба да се перат кујнските крпи? Еве што велат експертите за хигиена