Следете не

Lifestyle

Децата постојано се на мобилните телефони. Тоа може да биде опасно, велат студиите

Објавено пред

на

Прекумерното користење на мобилните телефони предизвикува зависност и остава траги на детската психа, децата одат да спијат со нив, се будат, јадат, играат, учат, а последиците се зголемување на бројот на деца со ментални нарушувања и насилство кај врсниците, дебелина. и дигитална деменција, предупредуваат експертите.

„Бројни студии во светот и во Хрватска укажуваат на зголемување на ризикот за ментално здравје, особено во адолесцентната возраст, но тој се повеќе се намалува на помлада возраст. Според податоците на Светската здравствена организација (СЗО), секој седми адолесцент на возраст меѓу 10 и 19 години имаат одредени потешкотии во менталното здравје, а во Хрватска тоа е повеќе од 11 проценти“, рече директорката на Институтот за јавно здравствено образование на сплитско-далматинската жупанија Жељка Карин на минатонеделната тркалезна маса за влијанието на мобилни уреди за менталното здравје на децата во Сплит.

Насилство, самоповредување, недостаток на социјализација

Здравствената слика на училишните деца и младите покажа дека повеќе од 49 илјади девојчиња и момчиња во Хрватска имаат некакво ментално растројство и дека зачестеноста е поголема кај момчињата отколку кај девојчињата. Поради зголемената употреба на мобилни телефони, не само од децата, туку и од родителите, неопходно е да се зајакне свеста за тоа колку е важно да не се користат мобилни телефони во домашната и семејната атмосфера, а најмалку на училиште, рече Карин.

Психијатарот Жељко Кључевиќ предупреди на употреба на мобилни телефони за време на училишните часови и долгите одмори. Децата се помалку фокусирани на наставниот процес, недостига социјализација, има сајбер-малтретирање, анксиозност, нарушувања во исхраната, има искривена слика за себе, а има и неовластено фотографирање на наставниците. Достапни се социјалните мрежи и несоодветната содржина, па се случува насилство, самоповредување и слично.

Опасноста од дигитална деменција

Според Кључевиќ, појавата на дигитална деменција треба да биде особено загрижувачка. Станува збор за низа симптоми и знаци кои влијаат на намалувањето на когнитивната функција и се слични на оние на деменцијата, а се појавуваат како резултат на прекумерна и неадекватна употреба на дигитални технологии како што се мобилни телефони, таблети и компјутери.

Според податоците на Blue Phone, децата ги користат мобилните телефони за да снимаат буквално сè, дури и што не треба, а снимките често ги користат за да ги исмеваат своите пријатели и соученици и да објавуваат на социјалните мрежи. Исто така, пребарувањето на податоци за самоубиства и самоповредување кај децата и адолесцентите е зголемено за 50 проценти.

„Треба да го вратиме интересот на општеството за превенција, да развиеме мрежа на соработка меѓу институциите, здруженијата и поединците, да усвоиме и примениме примери на добри практики, а родителите да играат клучна улога покрај образовниот систем“, вели Кључевиќ.

„Не се сите деца зависни од мобилни телефони, но…

Десет години со проблемот на користење мобилни телефони кај децата се занимава педагогот во основното училиште „Локве-Грипе“ Агнес Јелачиќ, која наведува дека 40 отсто од учениците од седмо и осмо одделение заспиваат по 23 часот бидејќи времето го поминуваат на мобилни телефони. , поради што доаѓаат на час наутро поспани.

„Детето кое учи со мобилен телефон, и постојано прима пораки, не може да се концентрира на учење или да го задржи фокусот. Тоа се фактори кои влијаат на успехот и учењето. Не можеме да кажеме дека тоа е случај со сите, ниту пак сите деца се зависни до мобилните телефони, но забележуваме дека ги има се повеќе кои се плашат дека ќе го загубат мобилниот телефон и ќе завршат во затвор и тоа е она што не загрижува“, изјави Јелачиќ.

/Index.hr

Lifestyle

Без оцет, без сода бикарбона: Оваа евтина состојка навистина го отпушува мијалникот

Објавено пред

на

Фото: Steven Ungermann @ unsplash
Фото: Steven Ungermann @ unsplash

Затнат одвод полн со маснотии? Постојно клокотење и вода што не се исцедува? Постојно се препорачува сода бикарбона и оцет, но постои многу поефикасен и побрз начин – и тоа со една евтина состојка што делува речиси моментално.

Зошто се затнува одводот?

  • Во цевките секојдневно завршуваат остатоци од храна.

  • Масни наслаги од миење садови полека се лепат по цевките.

  • Детергентот и маслата создаваат слоеви што по некое време го блокираат протокот.

Зошто сода бикарбона и оцет не помагаат?

  • Комбинацијата е хемиски неефикасна против маснотии.

  • Реакцијата помеѓу база (сода) и киселина (оцет) создава само вода со мала количина сол, а не средство за отпушување.

  • Не можат да ги разградуваат маслата што ја создаваат блокадата во одводот.

  • Преголема количина сода може дополнително да ја влоши ситуацијата.

Решението: течност за садови + врела вода
Оваа комбинација работи затоа што:

  • Течноста за миење садови разградува маснотии, токму како на садовите.

  • Врелата вода ги омекнува и олабавува наслагите во цевките.

  • Заедно создаваат ефект што брзо го ослободува одводот.

Како да ја направите смесата:

  • Сварете ½ литар до 1 литар вода (во зависност од одводот).

  • Додајте околу 120 мл течност за миење садови.

  • Оставете да отстои неколку минути.

  • Внимателно истурете ја смесата директно во одводот.

  • Почекајте уште неколку минути да делува.

Што ќе се случи потоа?

  • Ќе забележите дека водата се исцедува сè побрзо и побрзо.

  • Одводот станува чист, а мијалникот повторно функционален.

Ако одводот е многу затнат:

  • Повторете ја постапката 2–3 пати.

Извор: Index

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Луѓето научиле да користат оган многу порано отколку што се мислеше

Објавено пред

на

Фото: roya ann miller @ unsplash
Фото: roya ann miller @ unsplash

Археолозите открија најрани докази за намерно палење оган во Барнам, Сафолк (источна Англија), стари околу 400.000 години, што значително ја менува досегашната слика за човечката еволуција.

Според анализите, контролата на огнот не ја развиле Homo sapiens, туку уште порано – раните човечки видови, најверојатно раните неандерталци.

Клучни откритија на археолозите:

  • Пронајдени се остатоци од неколку огништа на едно исто место.

  • Најдени се две мали парчиња пирит, кој служел за палење искри кога ќе се удри со кремен.

  • Пиритот не е природен за тој регион, што значи дека античките луѓе свесно го донеле како дел од „алатка за палење оган“.

  • Камените алатки околу огништата потврдуваат долготрајна човечка активност и повеќекратно палење оган.

Изјави од истражувачите:

  • Штом го видовме пиритот, знаевме дека е извонредно откритие“, вели Сајмон Парфит од Универзитетскиот колеџ во Лондон.

  • Професорот Крис Стрингер истакнува дека доказите најмногу се совпаѓаат со ранонеандерталските популации пронајдени во Свонскомб (Кент) и Атапуерка (Шпанија).

Значењето на откритието:

  • Контролата на огнот била пресвртница која:

    • Овозможила преживување во студени климатски услови.

    • Обезбедувала заштита од предатори.

    • Овозможила готвење, што ја збогатило исхраната.

    • Поддржала развој на когнитивни способности и поголем мозок.

    • Ја поттикнала социјалната интеракција и пренесувањето знаење.

Како што истакнува д-р Роб Дејвис од Британскиот музеј, ова откритие ја поместува пресвртницата на контролата на огнот за околу 350.000 години наназад, што го прави едно од најважните археолошки откритија за разбирањето на човековата еволуција.

Извор: 021

Прочитај повеќе...

Lifestyle

Зошто тенџерињата и тавите стануваат лепливи дури и по миењето? Еве ја вистинската причина

Објавено пред

на

Фото: Gurth Bramall @ unsplash
Фото: Gurth Bramall @ unsplash

Веројатно ви се случило многу пати: вадите свежо измиена тава од шкаф, а под прстите повторно го чувствувате оној непријатен леплив слој. Иако садовите се темелно измиени, маснотијата како постојано да се враќа. Добрата вест е дека причината е јасна, а решението — едноставно.

Зошто садовите стануваат лепливи?

Според Лорен ДаСилва, менаџер во „All-Clad“, лепливоста се јавува поради хемиски процеси кои се активираат при готвење. Ниту еден материјал не е имун — дури ни висококвалитетните стаклени садови или садовите од не’рѓосувачки челик.

Главни причини за леплив слој:

  • Разградба на масла и масти на висока температура, кои се претвораат во полимеризиран леплив филм.

  • Пареа што носи микро-честички маснотии нагоре, кои се таложат на постудени површини — најчесто на капаците.

  • Прскања од храна, скроб и неправилно исплакнати детергенти, кои создаваат тврд, мазен и леплив слој.

Како да ги отстраните тврдокорните лепливи наслаги?

1. Сода бикарбона + сол + топла вода (универзален метод)

  • Измешајте сода бикарбона, сол и малку топла вода.

  • Нанесете ја смесата на лепливите делови.

  • Почекајте 3–5 минути.

  • Истријте со мека четка за заби и добро исплакнете.

2. Оцет + вода + сода бикарбона (само за нерѓосувачки челик)

  • Истурете вода и оцет во сооднос 1:1 во тавата.

  • Оставете да зоврие неколку минути.

  • Истурете ја течноста и почекајте тавата да се олади.

  • Додадете сода бикарбона на топлата (но не жешка) површина.

  • Истријте со неабразивен сунѓер.

Како да спречите повторно формирање на леплив слој?

Корисни навики за чисти садови:

  • Не потопувајте мрсни садови во полн мијалник – маслото се шири и се врзува за целата површина.

  • Користете квалитетен детергент со формула за тешки маснотии. Благи детергенти често оставаат филм што подоцна станува леплив.

  • Редовно чистете ги капаците и рачките, бидејќи таму најмногу се таложат маснотии од пареа.

Со овие едноставни совети можете да ги одржувате садовите чисти, без лепливи наслаги и без дополнителен стрес околу миењето.

Извор: index

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп7 часа

Хороскоп за недела (14 декември)

ОВЕН Вклучете се малку повеќе во настаните околу вас, особено ако се поврзани со луѓето кои ви значат. Помогнете му...

Спорт11 часа

(ВИДЕО) Со головите на кичевчаните Стефан Стојаноски 23′ и Павел Димоски во 93′, Македонија У15 ја победи силната Турција, секоја чест момци, гордост на нашиот град

Натпреварот се одигра на тренинг центарот „Петар Милошевски“, каде што избраниците на селекторот Горан Станковски прикажаа борбена и квалитетна игра,...

Хроника13 часа

Маж во производствена хала од машина се здобил со повреди и починал на лице место

На 12.12.2025 во 08:40 часот во СВР Скопје е пријавено дека во производствена хала во фирма кај Новоселски пат С.А....

Хороскоп1 ден

Хороскоп за сабота (13 декември)

ОВЕН Направете планови за работа што ќе бара вистински професионалци, веројатно луѓе постари од вас. Без разлика на кој пол...

Кичево1 ден

(ВИДЕО) На голема радост на дечињата, ООУ „Кузман Јосифоски-Питу“ – Кичево блесна во украсна новогодишна бајка

Во рамки на денешниот ден заврши и предновогодишното украсување на училиштето. Благодарение на наставниот колегиум и директорот, ова училишно катче...

Македонија2 дена

Се намалува малопродажната цена на Мазутот, бензините и дизелот остануваат со иста цена за литар

Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се намалува за 1,089 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

Хроника2 дена

Денеска млад жител на Скопје бил пронајден починат во напуштена куќа, вчера имало уште еден случај пријавен до СВР Скопје..

Ноќеска, на 12.12.2025 околу 00:20 часот во СВР Скопје е пријавено дека во напуштена куќа на подрачјето на Центар е...

Кичево2 дена

Вчера вечер во кичевски угостителски објект бил нарушен јавниот ред и мир со физичка пресметка на четворица жители на град Кичево

На 11.12.2025 во 23:00 часот во ОВР Кичево е пријавено дека во угостителски објект, на ул. „Маршал Тито“ во Кичево...

Спорт2 дена

Во просториите на ФФМ работен состанок одржа комисијата за избор на нов селектор на фудбалската репрезентација, изборот ќе се знае до 25 декември

Комисијата за избор на нов селектор на македонската А-репрезентација, во состав на Масар Омерагиќ претседател на ФФМ, Горан Пандев директор...

Социјални мрежи2 дена

„Инстаграм“ за минатиот месец е водечка апликација по превземања на мобилните телефони, за септември на прво место беше „ChatGPT“

Мобилните апликации денес се неизбежен дел од нашата секојдневна рутина и заземаат голем дел од времето што го минуваме пред...

НАЈЧИТАНИ