Со генерации наназад кружи митот: „Ако проголташ семка од лубеница, ќе ти порасне лубеница во стомакот!“ Иако ова е само шега од детството, многумина и денес ги избегнуваат семките кога уживаат во ова популарно летно овошје.

Но, што навистина се случува ако ги голтнеме? Дали се штетни или, спротивно на очекувањата, дури и здрави?

Семките од лубеница се безбедни – и хранливи

За разлика од семките на цреши или кајсии, кои може да содржат опасни супстанции, семките од лубеница се потполно безбедни за јадење. Според нутриционистите Саманта Касети и Селин Бејхман од Институтот за кулинарско образование во Њујорк, овие мали семки кријат вистинско богатство од хранливи материи.

Во само 28 грама семки има:

• 7–8 грама протеини – приближно колку едно јајце

• 4 грама јаглехидрати

• Повеќе од 25% од препорачаниот дневен внес на растителни влакна

Минерална моќ во секоја семка

Семките од лубеница се посебно вредни поради високата содржина на железо и магнезиум:

• 28 грама семки обезбедуваат околу 2 мг железо – што е 25% од дневните потреби за мажи и 10% за жени

• Магнезиумот, од друга страна, е клучен за над 300 телесни функции – од регулирање на срцевиот ритам до поддршка на имунолошкиот и нервниот систем

Одличен избор за растителна исхрана и бременост

Семките од лубеница се особено корисни за оние што практикуваат вегетаријанска или веганска исхрана, поради железото од растително потекло. Исто така, нутриционистите ги препорачуваат и за бремени жени, бидејќи содржат минерали што се клучни за здравиот развој на бебето.

Како да ги јадете семките?

Најлесниот начин е едноставно да не ги плукате кога јадете лубеница. Но, ако сакате дополнително да уживате, можете да ги изпечете и зачините – исто како семки од тиква или сончоглед. Во некои земји веќе се продаваат како здрава ужина, но многу лесно можете да ги подготвите и дома.

Печени, тие можат да се јадат самостојно или да се додаваат во салати и смути.

Умереноста е клучна

Иако се здрави, треба да се внимава со количината. Во 28 грама има околу 13 грама масти (главно здрави), но прекумерниот внес – особено кај луѓе со чувствителен желудник – може да предизвика дигестивни тегоби. Затоа, ако првпат ги воведувате во исхраната, направете го тоа постепено.

Заклучок: Митот е разрушен, семките се сојузник на здравјето

Не, лубеница нема да ви порасне во стомакот ако проголтате семка. Напротив, семките се нутритивно вредни и можат да бидат вкусен и здрав додаток во вашата секојдневна исхрана. Следниот пат кога ќе јадете лубеница – можеби вреди да размислите пред да ги фрлите семките.

Извор: Espreso

Изгорениците од сонце не се само моментално црвенило – тие се знак за длабоко оштетување на кожата. Под површината се случуваат сериозни процеси: воспаление, оштетување на ДНК и зголемен ризик од долгорочни здравствени последици, вклучувајќи и рак на кожа.

Што предизвикува изгореница?

Кога кожата е изложена на силно ултравиолетово (UV) зрачење, особено UVB-зраците, клетките во најгорниот слој (епидермис) доживуваат оштетување. Како реакција, телото започнува воспалителен процес: крвните садови се шират, протекува течност, се јавува црвенило и болка. Ова е природен начин на организмот да сигнализира штета и да започне процес на обновување.

Визуелни и физички симптоми

Лицата со посветла кожа најчесто добиваат јасно црвени изгореници, додека кај оние со потемна кожа, реакцијата може да биде посуптилна – нијанси на кафеава, сива или црна боја. Во потешки случаи се јавуваат плускавци, кои укажуваат на сериозно оштетување на кожните клетки.

Процесот на закрепнување започнува кога имунолошкиот систем испраќа сигнали за обновување: создавање нови клетки и отфрлање на мртвите. Овој процес може да трае неколку дена, зависно од интензитетот на оштетувањето.

Долгорочни последици

Дури и кога симптомите ќе исчезнат, оштетувањето на ДНК може да остане. Ако клетката не ја поправи грешката правилно, може да настанат мутации кои со текот на времето го зголемуваат ризикот од рак на кожа, особено меланом.

Некои истражувања укажуваат дека неколку сериозни изгореници од сонце во текот на животот можат значително да го зголемат овој ризик.

Превенција и заштита

• Користете крема за сончање со висок заштитен фактор (најмалку SPF 30 или SPF 50), особено кога UV индексот е над 3.

• Избегнувајте директно сонце во периодот меѓу 10:00 и 17:00 часот.

• Носете заштитна облека, капа и очила за сонце.

• Следете го UV индексот преку мобилни апликации за да знаете кога сте во ризик.

• Нанесувајте доволна количина крема за сончање – повеќето луѓе користат премалку, што значи дека заштитата не е ефективна.

Што помага при изгореници?

Додека многумина користат лосиони за после сончање или алое вера, нивниот ефект е главно во ублажување на непријатноста, не во забрзување на закрепнувањето. Корисни се и ладни облоги, како и аналгетици (ибупрофен, парацетамол) за намалување на болката и воспалението.

Изгореницата од сонце не е нешто минливо – тоа е предупредување од телото. Заштитата започнува со информираност, внимателно однесување и грижа за кожата секој ден кога сте на сонце.

Клима уредите се незаменливи во летните месеци, но ако не се одржуваат правилно, можат да претставуваат сериозна опасност за здравјето. Воздухот што циркулира низ валкани филтри често е исполнет со прашина, мувла, габи и бактерии – невидливи непријатели кои можат да предизвикаат алергии, респираторни тегоби и дури инфекции.

Опасности од неисчистени филтри

Редовното чистење на клима уредите е клучно не само за оптимално ладење туку и за заштита од:

• Астма и алергии, предизвикани од насобрани честички и сув воздух.

• Главоболки и кожни реакции, резултат на загаден воздух во затворен простор.

• Инфекции, како што е легионерската болест – сериозна форма на пневмонија предизвикана од бактерии кои се размножуваат во несервисираните уреди.

Оваа болест најчесто се шири преку вдишување на ситни капки вода во воздухот. Особено се подложни лицата со намален имунитет, хронични болести или пушачи. Симптомите вклучуваат висока температура, кашлица, болка во градите, замор и дигестивни нарушувања.

Температурен шок – ризик за срцето

Пресилното ладење исто така може да предизвика проблеми. Разликата помеѓу внатрешната и надворешната температура не треба да биде поголема од 6–8°C, бидејќи тоа може да предизвика шок за телото, па дури и да доведе до срцев удар. Добра навика е клима уредот да се исклучи 30 минути пред излегување, за телото постепено да се прилагоди.

Чистење и одржување

• Филтрите во внатрешната единица треба редовно да се перат или заменуваат, според упатствата од производителот.

• Постојат антибактериски спрејови за дезинфекција на внатрешната единица – користете ги строго по инструкциите.

• Надворешната единица треба да ја сервисира стручно лице – проверка на гас, вентилатор и компресор не е препорачлива за самостојна интервенција.

• Проверете дали цревото за одвод на вода е проодено и правилно поставено.

Заклучок

Со едноставна навика за годишен сервис и редовно чистење, можете да избегнете здравствени проблеми и да го продолжите работниот век на уредот. Не заборавајте – клима уредот треба да го лади просторот, а не да ја загрозува здравствената состојба.