На денешен ден
На денешен ден – 10 декември

1520.- Германскиот црковен реформатор Мартин Лутер (Лутер) во Витенберг јавно го запали бикот во кој папата Лав X (Лав) му се закани со проклетство доколку не се откаже од ерес во рок од 60 дена. Во јануари 1521 година, Лутер бил екскомунициран од Римокатоличката црква.
1603.- Умре англискиот лекар и физичар Вилијам Гилберт (Вилијам), кој прв го воведе името за електрична енергија. Неговото дело „За магнети“, во кое ја претставува теоријата за Земјата како магнет и магнетните сили меѓу небесните тела (1600 г.), има значително влијание врз развојот на науката во 17 век.
1810.- Наполеон Бонапарта (Бонапарта) ги анектираше германските градови Хановер, Бремен, Хамбург, Лауенбург и Либек кон Франција.
1845 – Англискиот градежен инженер Роберт Томпсон (Томпсон) ги патентирал првите пневматски гуми.
1848.- Луј Наполеон беше избран за претседател на Франција со огромно мнозинство од над четири милиони гласови. Четири години подоцна, тој изврши државен удар и се прогласи себеси за император Наполеон III.
1851.- Роден е американскиот книжар Мелвил Диви (Дјуи), кој во 1870 година ја создал првата децимална класификација, систем за класификација на книги што се користи во библиотеките ширум светот.
1868.- Во Лондон, на плоштадот пред зградата на Парламентот на Велика Британија, почнаа да работат првите семафори во светот.
1895.- Основано е Друштвото за подобрување и разубавување на Сокобања, кое се смета за почеток на туризмот во Србија. Сокобања, каде принцовите Милош и Михајло Обреновиќ често престојувале на одмор, се споменува како здравствено одморалиште уште во антички Рим и раниот Рим (Византија).
1896.- Умрел шведскиот индустријалец Алфред Нобел, кој го вложил богатството стекнато со пронајдокот на динамитот (1867 година) за да основа донација од која ќе се доделуваат годишни награди за извонредни достигнувања во различни области. Нобеловите награди првпат беа доделени во 1901 година. Тие ги доделува Кралската шведска академија на науките на денот на неговата смрт.
1898.- Потпишан е Парискиот мировен договор со кој заврши Шпанско-американската војна. Шпанија се откажа од Куба и Порторико, а за 20 милиони долари на Американците им ги отстапи Филипините и Гуам.
1902.- Завршена е изградбата на Асуанската брана во Египет, која го регулираше текот на реката Нил.
1926.- Умре Никола Пашиќ, еден од најзначајните политичари во историјата на Србија и Југославија, основач и водач на Националната радикална партија (1881-1926). Првпат бил премиер на Србија во 1891 година, а од 1903 година формирал 22 влади во времето на тројца крала: Александар Обреновиќ, Петар и Александар Караѓорѓевиќ. Тој беше шеф на делегацијата на Версајската мировна конференција во 1919-20 година.
1936.- Британскиот крал Едвард Осми (Едвард) абдицирал, бидејќи не сакал да се откаже од бракот со Американката Волис Симпсон (Волис), како што побарал од него премиерот Стенли Болдвин (Стенли Балдвин). По абдикацијата ја добил титулата војвода од Виндзор. Него го наследил Џорџ VI.
1941.- Во Втората светска војна, јапонските авиони ги потопија британските воени бродови Риплс и Принцот од Велс во Јужното Кинеско Море, при што загинаа 800 морнари.
1948.- Генералното собрание на ОН ја усвои Универзалната декларација за човекови права. Овој датум се слави како Ден на човековите права.
1963.- Занзибар, британски протекторат од 1890 година, стекна независност во рамките на Британскиот Комонвелт. Следната година, таа стана република и создаде нова држава со Тангањика, која го доби името Танзанија.
1964.- Американецот Мартин Лутер Кинг (Лутер), борец за граѓански права на црнците, ја доби Нобеловата награда за мир.
1967.- Во Ново Мексико (САД) беше изведена првата комерцијална термонуклеарна експлозија за извлекување на природен гас од под земја.
1980.- Милтон Оботе беше прогласен за претседател на Уганда, првиот африкански шеф на држава кој се врати на власт откако беше соборен со воен удар. Во 1985 година војската го собори по втор пат.
1991.- Југословенската народна армија се повлече од Загреб и Хрватска, но борбите меѓу српските и хрватските сили продолжија.
1996.- Јужноафриканскиот претседател Нелсон Мандела го потпиша Уставот со кој сите граѓани, без разлика на расата, станаа еднакви пред законот. Тоа беше последниот чин на демонтирање на системот на апартхејдот во таа земја.
1998.- Меѓународниот трибунал за воени злосторства во поранешна Југославија во Хаг ја осуди босанската Хрватка Анта Фурунџија на 10 години затвор за мачење и силување на затвореници за време на војната во Босна. Тоа беше првата пресуда со која силувањето беше означено како воено злосторство.
2001.- Во Приштина беше конституирано Собранието на Косово, прво по доаѓањето на меѓународните сили во јули 1999 година. Албанецот Неџат Даци беше избран за претседател, а српските претставници Оливер Ивановиќ и Гојко Савиќ станаа членови на петчлениот совет на Претседателството на Собранието.
2001 – Генералниот секретар на ОН Кофи Анан ја доби Нобеловата награда за мир.
2002.- Поранешниот американски претседател Џими Картер ја доби Нобеловата награда за мир.
2003.- Шефот на УНМИК Хари Холкери во Приштина го презентираше документот „Стандарди за Косово“, со цел да оцени дали ги достигнал стандардите на демократско општество што ги бара меѓународната заедница пред почетокот на решавањето на статусот на Косово.
2004 – Судот во Милано го ослободи италијанскиот премиер Силвио Берлускони од обвиненијата за корупција – победа во десетгодишната битка на милијардерот со законот.
2006.- Поранешниот чилеански диктатор Аугусто Пиноче, кој дојде на власт во 1973 година со воен удар, го собори марксистичкиот претседател Салвадор Аљенде, почина. За време на неговото 17-годишно владеење, биле убиени околу 3.000 луѓе, а околу 28.000 биле мачени.
2010.- Во Осло, симболично беше доделена Нобеловата награда за мир на кинескиот дисидент Лиу Ксијаобо, кој тогаш отслужуваше 11-годишна затворска казна.
2012 – Европската унија ја доби Нобеловата награда за мир, која ја прими претседателот на Европскиот совет, Херман ван Ромпуј.
2016 – Колумбискиот претседател Хуан Мануел Сантос ја доби Нобеловата награда за мир за неговите напори да стави крај на повеќедецениската граѓанска војна во која загинаа 220.000 и раселени осум милиони Колумбијци, за време на најдолгиот конфликт на западната хемисфера.
2018 – Глобалниот договор на ОН за миграција, кој треба да обезбеди безбедно, уредно и хумано движење на луѓето ширум светот, беше усвоен со акламација од 164 земји. Американската влада го поддржа за време на Барак Обама, додека Доналд Трамп го отфрли.
2023 – Економистот Хавиер Мајли (Хавиер), кој почна да се занимава со политика две години порано, стана нов претседател на Аргентина.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 21 јуни

На денешен ден 21 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🔱 Средновековие и рана модерна ера
-
1377 – Почина Едвард III, англиски крал чии претензии за францускиот престол го иницираа почетокот на Стогодишната војна.
-
1527 – Почина Николо Макијавели, познат по своето политичко дело „Принцот“, кое го инспирира терминот макијавелизам.
-
1791 – Обидот за бегство на Луј XVI и Марија Антоанета заврши со нивно апсење во Варен, што дополнително го поттикна падот на монархијата.
⚔️ Војни и револуции
-
1813 – Во битката кај Виторија, силите на Велингтон ја поразија француската војска – крај на француската власт во Шпанија.
-
1919 – Германски морнари самоиницијативно ги потопија сопствените бродови во Скепа Флоу – еден од најмасовните чин на уништување на сопствена флота.
-
1942 – Фелдмаршал Ромел го освои Тобрук, заробувајќи 25.000 британски војници.
-
1945 – Јапонските трупи се предадоа на Окинава, клучна победа за САД во Втората светска војна.
-
1970 – Бразил го победи Италија на финалето на СП – станува прв трикратен светски шампион.
🎓 Култура, наука и уметност
-
1852 – Почина Фридрих Фробел, основачот на првата градинка.
-
1905 – Роден Жан-Пол Сартр, водечки егзистенцијалист, Нобеловец (кој ја одби наградата).
-
1908 – Почина Римски-Корсаков, автор на дела како „Шехерезада“ и „Шпански каприц“.
-
1933 – Родена Франсоаз Саган, авторка на култниот роман „Добро утро, тага“.
-
1948 – „Колумбија рекордс“ ја издаде првата винилна долга плоча (LP) – револуција во музичката индустрија.
Политика и општество
-
1963 – Папа Павле VI беше избран; Шарл де Гол ги повлече поморските сили од НАТО.
-
1971 – Меѓународниот суд го прогласи владеењето на Јужна Африка над Намибија за нелегално.
-
1981 – Социјалистите на Митеран победија во Франција – значаен пресврт во француската политика.
-
1990 – Повторно отворање на берзата во Унгарија, симбол на економска трансформација.
-
2012 – За прв пат половина од француската влада беа жени – чекор кон родова еднаквост.
🕯️ Смрт на значајни личности
-
1970 – Почина Ахмед Сукарно, првиот претседател на Индонезија.
-
1969 – Умре Морен Коноли, првата жена која ги освоила сите 4 Гренд Слема во една година.
-
2001 – Почина Џон Ли Хукер, легенда на блуз музиката.
-
2003 – Почина Леон Урис, автор на „Егзодус“.
-
2000 – Почина Слободан Иниќ, политиколог и основач на Демократската партија.
⚖️ Судски и правни настани
-
2002 – Драгољуб Милановиќ, поранешен директор на РТС, осуден за смртта на 16 лица во НАТО бомбардирањето.
-
2016 – Жан-Пјер Бемба, поранешен потпретседател на Конго, осуден на 18 години затвор за воени злосторства.
🌍 Современи конфликти и трагедии
-
1990 – Катастрофален земјотрес во Иран, со околу 100.000 жртви.
-
2007 – Објавен бројот на загинати во војната во БиХ: 97.207.
-
2017 – Масакр во Брија (Централноафриканска Република), само ден по мировен договор.
-
2020 – Српската напредна партија освои доминантно мнозинство на изборите во Србија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (24 јуни)
-
Хороскоп23 часа
Хороскоп за среда (24 јуни)
-
Кичево3 часа
(ФОТО) Гори ниска шума и дива депонија во атарот на с.Туин кичевско, ТППЕ Кичево уште на терен
-
Магазин1 ден
Најбрз домашен сладолед со само една состојка
-
Магазин1 ден
Летен десерт со само две состојки – готов за 5 минути!
-
Lifestyle10 часа
Дали навистина треба да се плашиме од семките од лубеница? Еве што се случува кога ќе ги проголтате
-
Спорт22 часа
Бенфика приреди вистинска сензација, Баерн беше поразен, но со втората позиција продолжува понатаму
-
Автомобили1 ден
Toyota го претстави првиот електрифициран Land Cruiser во Европа