На денешен ден
13 мај – На денешен ден

1619 – По наредба на принцот Морис од Насау (Морис ван Насау), холандскиот државник Јохан ван Олденбарневелт бил погубен под обвинение за верска субверзија.
1717.- Во Виена е родена австриската царица, чешката и унгарската кралица Марија Терезија, наследничка на Карло VI од 1740 година, една од најважните личности на династијата Хабсбург.
1787.- Првите бродови со затвореници ја напуштија Англија во новата колонија Австралија, која потоа и служеше на Англија како казнена колонија.
1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолг во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), Црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од неа станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на некогашното наследство.
1795.- Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основоположниците на славистиката. Бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).
1798.- Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари во 19 век, претставник на српскиот бидермаер.
1830.- Основана е Република Еквадор, а за прв претседател е избран Хуан Хозе Флорес (Хуан Хозе).
1840.- Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино Таракон, ремек-дело на француската хумористична проза. Голем успех му донесе збирката раскази „Писма од мојата воденица“.
1846.- Американскиот Конгрес официјално му објави војна на Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.
1848.- Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајскиот собор“ на кое делегатите на 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљикч за војвода. На 15 мај Собранието го прогласи Војводството Србија, но австриската и унгарската влада не ја признаа српската автономија.
1851.- Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми на појадок“, „Се ќе позлати народот“, „На бунарот“, „Училишна икона“, „На све све“, У добри часови хајдуци“, „Вертер“).
1862.- Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).
1881.- Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Бил еден од организаторите на првата балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивставил на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 дела во домашни и странски весници. Убиен е на 20 ноември 1914 година во битката кај Колубара („Законско осигурување на работниците“, „Закон за право и социјалдемократија“).
1882.- Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој заедно со Пабло Пикасо во 1905 година го основал кубистичкото движење.
1887.- Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со формирањето на Републичкиот хидрометеоролошки завод на Србија во 1947 година, Опсерваторијата стана нејзин составен дел.
1888.- Ропството беше укинато во Бразил.
1914.- Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо), светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионирал.
1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фритјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година, кој како висок комесар на Друштвото на народите раководеше со репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.
1931.- Умре српскиот композитор и хорист Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многуте хорски композиции со придружба на пијано се посебен придонес за српската музика. Бил диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.
1949.- Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.
1961.- Умре американскиот филмски актер Гери Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредникот Јорк“ и „Напладне“.
1968.- Во Париз започнаа официјалните преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и на САД за завршување на војната во Виетнам.
1981.- Папата Јован Павле Втори беше ранет во обид за атентат на плоштадот Свети Петар во Рим. Уапсен е атентаторот Мехмед Али Агџа (Агџа). Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.
1990.- Во Загреб, на стадионот во Максимир, на фудбалскиот натпревар меѓу „Динамо“ Загреб и „Црвена звезда“ од Белград, дошло до крвава пресметка меѓу навивачите на овие два клуба.
1994.- Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија во Женева постигнаа договор за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.
1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што ставија крај на шестдеценискиот спор во кој овие земји тргнуваа во војна три пати.
1999. – Умре Џин Саразен, еден од четворицата голфери кои освоиле четири големи професионални чаши за голф.
2005.- Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство на Косово, одржана во Париз и организирана од УНЕСКО.
2007.- Претставничката на Србија, Марија Шерифовиќ, победи на Евровизија во Хелсинки со песната „Молитва“.
2011 – Високиот комесаријат за бегалци на Обединетите нации (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.
2014 – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 километри североисточно од Измир во западна Турција. Во моментот на експлозијата под земја биле 787 работници.
2015 – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Ослободителната организација на Палестина, кон државата Палестина.
2018 – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, го освои мнозинството.
2021 – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас дополнително ескалира и покрај напорите да се постигне прекин на огнот. Во бројни израелски градови со мешано население избувнаа демонстрации и немири. Сите летови до меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хроника12 часа
При изведување градежни работи на автопат Кичево-Охрид од дрвена платформа паднал работник, жител на Кина
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (4 јуни)
-
Временска прогноза18 часа
Попоски апелира за локална дестабилизација со пороен дожд, ова се информациите
-
Македонија1 ден
(ФОТО) СВР Охрид одржа работилници на тема „Безбедност и правила за децата во сообраќајот“ со ученици од второ и трето одделение на основни училишта
-
Македонија1 ден
МВР изрече кривична пријава за злоупотреба на службената положба и овластување и злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство
-
Хороскоп2 часа
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
На денешен ден1 ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни
-
Автомобили1 ден
Новиот прототип на „Subaru“ се очекува да дебитира на „Japan Mobility Show 2025“