На денешен ден
На денешен ден: 16 јануари

1547.- Иван IV Василевич е крунисан за прв руски цар во Москва. Тој е познат по многу важни реформи во Русија, но и по суровоста кон болјарите што ја применувал во обид да ја централизира власта и по убиството на сопствениот син, поради што го добил името Грозни. Тој ја основал првата печатница во Русија во 1553 година, а во 1584 година го изградил градот Архангелск за да ја зајакне трговијата со Западна Европа. Ги поразил Монголите и го освоил Казан во 1552 година и Астрахан во 1556 година, а потоа го анектирал Сибир.
1778.- Франција ја призна независноста на САД за време на американската војна за независност од британското колонијално владеење (1775-83). Во февруари истата година, во Париз беше потпишан договор за сојуз во таа војна и илјадници доброволци тргнаа да им помогнат на Американците, вклучувајќи ги Лафајет, Сент, Сент и Кошјушко.
1794.- Умре англискиот историчар Едвард Гибон, автор на книгата „Падот и падот на Римската империја“, која се смета за една од најважните во светската историографија.
1864.- Австрија и Прусија и поставија ултиматум на Данска да го укине уставот со кој Шлезвиг и Холштајн станаа составен дел на Данска. Во војната што следела, Данците биле поразени, а спорните војводства потпаднале под заедничка управа на Прусија и Австрија.
1908.- Во Белград бил отворен хотелот „Москва“, изграден на местото на кафеаната „Голема Србија“. Зградата е проектирана од архитектот Јован Илкиќ и група архитекти од Санкт Петербург.
1920.- Во САД стапија на сила забраните, законските забрани за производство и продажба на алкохол.
1927.- Умре српскиот географ Јован Цвијиќ, основач на антропогеографијата и геоморфологијата и на Географското друштво во Белград (1910). Претседател на Српската кралска академија од 1921 година до неговата смрт и почесен доктор на повеќе странски универзитети и академии, претседател на Територијалната комисија за мировни преговори во Версај (1919-20), „Антропогеографски проблеми на Балканскиот Полуостров“, „Балкански Полуостров и јужнословенски земји“, „Етногеографски карти“ југословенски земји“).
1945.- Германската офанзива во Ардените, Белгија, заврши со победа на сојузничките сили под команда на генералите Бернард Монтгомери и Омар Бредли. Германците во таа операција изгубиле 220.000 војници (110.000 затвореници), а сојузничките сили изгубиле 77.000 (21.000 затвореници).
1957.- Умре италијанскиот диригент Артуро Тосканини, еден од најважните во 20 век. Диригирал во Миланската скала и Метрополитен операта во Њујорк, каде што организирал и симфониски оркестар.
1969.- Во центарот на Прага, чешкиот студент Јан Палах изврши самоубиство со палење во знак на протест против окупацијата на Чехословачка од советските членови на Варшавскиот пакт во август 1968 година.
1969.- Советските космонаути во вселенското летало „Сојуз 4“ Владимир Шаталов и „Сојуз 5“ Борис Вољанов, Алексеј Јелисејев и Евгениј Крунов за прв пат во историјата поврзале две летала со екипаж во орбитата околу Земјата.
1979.- Иранскиот шах Реза Пахлави ја напушти земјата под притисок на следбениците на ајатолахот Хомеини, кои подоцна ја презедоа власта.
1987.- Водачот на кинеската Комунистичка партија Ху Јаобанг поднесе оставка, прифаќајќи ја вината за политичките грешки што предизвикаа студентски немири. Жао Зијанг ја презеде функцијата генерален секретар на партијата.
1991.- САД и западните сојузници ја започнаа операцијата „Пустинска бура“ во Заливската војна со масивни воздушни напади врз воени и индустриски цели во Ирак и Кувајт, 19 часа по ултиматумот на ОН до Багдад.
1993.- Во опколеното Сараево, кое со месеци е без струја и вода, осум лица загинаа, а 19 се ранети од граната која паднала на место каде што луѓето чекале ред за вода.
1996.- Рускиот премиер Анатолиј Чубаис, креатор на програмата за приватизација, поднесе оставка.
1998.- Во експлозија на метан во рудникот Соко во Читлук кај Сокобања загинаа 29 рудари.
2000 – Рикардо Лагос е избран за претседател на Чиле. Тој е првиот социјалистички претседател по соборувањето на Салвадор Аљенде, кога беше убиен во 1973 година од пучистите предводени од генералот Аугусто Пиноче.
2001 – Во обид за државен удар во Демократска Република Конго (Заир) беше убиен претседателот Лоран Дезире Кабила, а неговиот син Џозеф ја презеде функцијата. Кабила дојде на власт во мај 1997 година по бунтот, поддржан од Уганда и Руанда, против тогашниот диктатор Мобуту Сеса Секо.
2001.- Во Љубљана умре Сергеј Крајгер, познат словенечки и југословенски политичар од комунистичката ера. Бил член на Претседателството на СФР Југославија од 1970 година и претседател на Претседателството од мај 1981 до мај 1982 година.
2002.- Советот за безбедност на ОН едногласно усвои санкции против Ал Каеда и Талибанците во Авганистан и во странство.
2003.- Шатлот Колумбија беше лансиран од вселенскиот центар Кенеди во Флорида. Непосредно пред слетувањето на Флорида (1 февруари) по 16-дневна мисија, шатлот се распадна во пламен над Тексас. Загинаа сите седум астронаути, вклучувајќи го и првиот израелски астронаут, Илон Рамон.
2004 – Врховниот суд на Шпанија ја потврди забраната за радикалната баскиска сепаратистичка партија Батасуна, за која долго се веруваше дека е политичко крило на баскиската вооружена терористичка група ЕТА. Батасуна е првата партија која е забранета во Шпанија од 1975 година.
2005.- На изборите во Хрватска, претседателот Стјепан Месиќ во вториот круг доби нов петгодишен мандат.
2006.- Американец кој дезертирал од маринците за време на Виетнамската војна, бил уапсен во Тексас по 36 години во бегство.
2009.- Умре белградскиот новинар, публицист и еден од најпознатите филмски критичари Богдан Тирнаниќ.
2014 – Повеќе од 1.000 луѓе се убиени во двенеделни борби, најжестоки од судирите меѓу ривалските бунтовнички групи во Сирија, соопшти Сириската опсерваторија за човекови права.
2014.- Димитрије Јаниќијевиќ, кандидатот на Независната либерална партија за градоначалник на Косовска Митровица е убиен пред својата куќа во северниот дел на овој град.
2016 – Таи Инг Вен (59) е избрана за прва жена претседател на Тајван како лидер на Прогресивната демократска партија (ДПП), која отворено се залага за независност на Тајван од Кина.
2016 – Укинати се санкциите кон Иран, врз основа на договорот на оваа земја и шесте светски сили (САД, Русија, Кина, Велика Британија, Франција и Германија) од 14 јули 2015 година, со што се ограничува нуклеарната програма на Иран во замена за укинување на меѓународните санкции. .
2017 – Во Киргистан, во несреќата на транспортен авион на турска компанија загинаа 37 лица, главно жители на село недалеку од Бишкек, каде што авион се урна при обид да слета во густа магла.
2018.- Убиен е Оливер Ивановиќ, претседател на Граѓанската иницијатива СДП, откако непознато лице испукало неколку истрели кон него во северниот дел на Косовска Митровица.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хроника20 часа
При изведување градежни работи на автопат Кичево-Охрид од дрвена платформа паднал работник, жител на Кина
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (4 јуни)
-
Временска прогноза1 ден
Попоски апелира за локална дестабилизација со пороен дожд, ова се информациите
-
Хороскоп10 часа
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Македонија2 дена
(ФОТО) СВР Охрид одржа работилници на тема „Безбедност и правила за децата во сообраќајот“ со ученици од второ и трето одделение на основни училишта
-
Македонија2 дена
МВР изрече кривична пријава за злоупотреба на службената положба и овластување и злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни
-
Автомобили2 дена
Новиот прототип на „Subaru“ се очекува да дебитира на „Japan Mobility Show 2025“