На денешен ден
На денешен ден: 19 јануари
419 – Во Стогодишната војна меѓу Франција и Англија, градот Руан му се предаде на англискиот крал Хенри V, со што заврши освојувањето на Нормандија.
1736.- Роден е шкотскиот инженер и физичар Џејмс Ват. Тој ја развил и усовршил конструкцијата на парната машина (1765), која станала главен иницијатор на Индустриската револуција од втората половина на 18 век.
1785.- Во Нови Сад умре Захарија Стефановиќ Орфелин, поет, историчар, научник, теолог, издавач, картограф, калиграф, преведувач, лексикограф и фармацевт. Роден во Вуковар во 1726 година, тој беше еден од најпросветените Срби во 18 век. Неговото најзначајно книжевно дело е „Животот на Петар Велики“, а неговото дело „Калиграфија“ (1778) му донесе членство во Виенската академија на уметностите.
1809.- Роден е американскиот писател Едгар Алан По. Речиси непознат во текот на неговиот живот, тој стана еден од највлијателните поети кога вредноста на неговото дело ја открија француските поети Бодлер, Маларм и Валери. Во книгата „Филозофија на композицијата“ ја анализирал поетската постапка на најпознатата песна „Гавран“. Неговите раскази се сметаат за претходник на детективскиот роман.
1853.- Во Рим за првпат е изведена операта „Трубадур“ од Верди.
1878.- Српската војска во војната со Турција го освоила Врање.
1899.- Велика Британија и Египет воспоставија заедничка контрола над Судан.
1902.- Во Петроград е роден византискиот научник Георгије Острогорски. Тој е долгогодишен професор по византиска историја на Универзитетот во Белград и основач на Византискиот институт на Српската академија на науките и уметностите и е едно од најголемите имиња во византиологијата на 20 век. Во бројни дела ги проучувал сите аспекти на византискиот живот, а неговата „Историја на Византија“ е преведена на повеќе светски јазици.
1916.- Првите единици на српската војска почнаа да пристигнуваат на грчкиот остров Крф во Јонското Море по повлекувањето низ Албанија во Првата светска војна. До април, 140.000 српски војници пристигнаа на Крф.
1918.- Болшевиците го распуштија Уставотворното собрание на Русија во Санкт Петербург.
1919.- Кралството на Србите, Хрватите и Словенците во Србија и Црна Гора го замени јулијанскиот календар со грегоријанскиот календар, кој веќе беше во употреба во другите делови на новосоздадената држава. Српската православна црква го запази Јулијанскиот календар.
1938.- Умре Бранислав Нушиќ, најголемиот српски и југословенски комичар, член на Српската кралска академија. Негови примери беа Гогољ и поранешните српски комичари Стерија и Трифковиќ. Неговите комедии сè уште се на театарските репертоари („Сомнително лице“, „Госпоѓа министерка“, „Пратеничка“, „Заштита“, „Ужаленото семејство“, „Покојникот“).
1938.- Генералот Франциско Франко ги бомбардираше Барселона и Валенсија за време на шпанската граѓанска војна. Загинаа најмалку 700 луѓе.
1945.- Советската Црвена армија го зазеде Берлин за време на Втората светска војна и го зазеде полскиот град Краков.
1966.- Индира Ганди е избрана за премиер на Индија, осум дена по ненадејната смрт на премиерот Лала Бахадур Шастри. Сиките екстремисти, членови на нејзиното лично обезбедување, ја убиле на 31 ноември 1984 година, пред нејзината резиденција во Њу Делхи.
1983.- Умре докторот и научник Александар Костиќ, автор на првите југословенски учебници „Основи на хистологијата“ и „Основи на ембриологијата“ и „Медицински речник“ кои се преведени на повеќе странски јазици.
1983.- Во Боливија е уапсен воениот злосторник Клаус Барби, озлогласениот нацистички бос на Лион во Франција под германска окупација за време на Втората светска војна.
1989.- Советскиот Сојуз објави дека еднострано ќе повлече некои нуклеарни проектили со краток дострел од Европа.
1993.- Првите американски војници ја напуштија Сомалија по неуспешната американска интервенција во оваа африканска земја.
1995.- Руските трупи ја окупираа претседателската палата во Грозни, главниот град на Чеченија.
2000.- Поранешниот италијански премиер Бетино Кракси умре во егзил во Тунис, заминувајќи од Италија во 1994 година откако беше обвинет за корупција.
2002.- Умре Марти Миетунен, кој како член на Партијата на Центарот беше член на неколку фински влади од 1950-тите до крајот на 1970-тите, а потоа и премиер во неколку мандати.
2003.- Индиските власти соопштија дека 1.300 луѓе ширум регионот починале во декември 2002 година од силен студ во делови на Индија, Бангладеш и Непал.
2003.- Умре новинарката Франсоа Жиру, која пишува за политика, секс и феминизам. Била главен и одговорен уредник на женското списание „Ел“, и ко-основач на водечкиот неделник „Л’Експрес“. Жирито беше првиот француски министер за женски прашања.
2006.- Умре соул ветеранот Вилсон Пикет, познат по неговите хитови „Mustang Sallhy“, „In the Midnight Hour“ и „Fanky Broadway“.
2007.- Во Истанбул е убиен новинарот Хрант Динк, истакнат член на ерменската заедница во Турција и честа цел на националистички напади поради обвинувањата за геноцид врз Ерменците во Првата светска војна.
2009.- Во Москва беа убиени адвокатот Станислав Маркелов и новинарката на Нова Газета, Анастасија Бабурова, која работеше на студија за неонацистичките групи во Русија.
2011.- Европскиот парламент во Стразбур го ратификуваше Договорот за стабилизација и асоцијација (ДСА) меѓу Србија и ЕУ и донесе резолуција за европската интеграција на Србија, повикувајќи ги преостанатите членки на Унијата да го ратификуваат договорот и да го поддржат пристапот на Србија во ЕУ.
2013 – Четиридневната заложничка криза во фабрика за гас во јужен Алжир заврши со упад на алжирските специјални сили. Во судирот загинаа 32 екстремисти и 23 заложници, додека 107 странски заложници и 685 Алжирци беа ослободени.
2015.- Почина професорот на Факултетот за политички науки и поранешен амбасадор на Србија во Франција, Предраг Симиќ.
2016 – Умре Еторе Скола, италијански режисер на повеќе од 40 играни и документарни филмови, од кои најпознати се „Добро, лошо, зло“ (Brutti, sporchi e cattivi), „Посебен ден“ (Una Giornata particolare) и „ Вива Италија“.
2017 – Лавина погоди хотел на планината Гран Сасо во италијанскиот регион Абруцо и уби 29 луѓе.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Кичево1 денВчера вечер во кичевски угостителски објект бил нарушен јавниот ред и мир со физичка пресметка на четворица жители на град Кичево
-
Кичево2 денаФинишираат подготовките за овогодинешниот Хуманитарен „Божиќен Базар“ во Кичево, период на многу забава, радост и среќа
-
Хороскоп23 часаХороскоп за сабота (13 декември)
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (12 декември)
-
Кичево1 ден(ВИДЕО) На голема радост на дечињата, ООУ „Кузман Јосифоски-Питу“ – Кичево блесна во украсна новогодишна бајка
-
Спорт3 часа(ВИДЕО) Со головите на кичевчаните Стефан Стојаноски 23′ и Павел Димоски во 93′, Македонија У15 ја победи силната Турција, секоја чест момци, гордост на нашиот град
-
Хроника5 часаМаж во производствена хала од машина се здобил со повреди и починал на лице место
-
Временска прогноза2 денаЛадно на утро со температури под нулата
