На денешен ден
На денешен ден: 19 јануари

419 – Во Стогодишната војна меѓу Франција и Англија, градот Руан му се предаде на англискиот крал Хенри V, со што заврши освојувањето на Нормандија.
1736.- Роден е шкотскиот инженер и физичар Џејмс Ват. Тој ја развил и усовршил конструкцијата на парната машина (1765), која станала главен иницијатор на Индустриската револуција од втората половина на 18 век.
1785.- Во Нови Сад умре Захарија Стефановиќ Орфелин, поет, историчар, научник, теолог, издавач, картограф, калиграф, преведувач, лексикограф и фармацевт. Роден во Вуковар во 1726 година, тој беше еден од најпросветените Срби во 18 век. Неговото најзначајно книжевно дело е „Животот на Петар Велики“, а неговото дело „Калиграфија“ (1778) му донесе членство во Виенската академија на уметностите.
1809.- Роден е американскиот писател Едгар Алан По. Речиси непознат во текот на неговиот живот, тој стана еден од највлијателните поети кога вредноста на неговото дело ја открија француските поети Бодлер, Маларм и Валери. Во книгата „Филозофија на композицијата“ ја анализирал поетската постапка на најпознатата песна „Гавран“. Неговите раскази се сметаат за претходник на детективскиот роман.
1853.- Во Рим за првпат е изведена операта „Трубадур“ од Верди.
1878.- Српската војска во војната со Турција го освоила Врање.
1899.- Велика Британија и Египет воспоставија заедничка контрола над Судан.
1902.- Во Петроград е роден византискиот научник Георгије Острогорски. Тој е долгогодишен професор по византиска историја на Универзитетот во Белград и основач на Византискиот институт на Српската академија на науките и уметностите и е едно од најголемите имиња во византиологијата на 20 век. Во бројни дела ги проучувал сите аспекти на византискиот живот, а неговата „Историја на Византија“ е преведена на повеќе светски јазици.
1916.- Првите единици на српската војска почнаа да пристигнуваат на грчкиот остров Крф во Јонското Море по повлекувањето низ Албанија во Првата светска војна. До април, 140.000 српски војници пристигнаа на Крф.
1918.- Болшевиците го распуштија Уставотворното собрание на Русија во Санкт Петербург.
1919.- Кралството на Србите, Хрватите и Словенците во Србија и Црна Гора го замени јулијанскиот календар со грегоријанскиот календар, кој веќе беше во употреба во другите делови на новосоздадената држава. Српската православна црква го запази Јулијанскиот календар.
1938.- Умре Бранислав Нушиќ, најголемиот српски и југословенски комичар, член на Српската кралска академија. Негови примери беа Гогољ и поранешните српски комичари Стерија и Трифковиќ. Неговите комедии сè уште се на театарските репертоари („Сомнително лице“, „Госпоѓа министерка“, „Пратеничка“, „Заштита“, „Ужаленото семејство“, „Покојникот“).
1938.- Генералот Франциско Франко ги бомбардираше Барселона и Валенсија за време на шпанската граѓанска војна. Загинаа најмалку 700 луѓе.
1945.- Советската Црвена армија го зазеде Берлин за време на Втората светска војна и го зазеде полскиот град Краков.
1966.- Индира Ганди е избрана за премиер на Индија, осум дена по ненадејната смрт на премиерот Лала Бахадур Шастри. Сиките екстремисти, членови на нејзиното лично обезбедување, ја убиле на 31 ноември 1984 година, пред нејзината резиденција во Њу Делхи.
1983.- Умре докторот и научник Александар Костиќ, автор на првите југословенски учебници „Основи на хистологијата“ и „Основи на ембриологијата“ и „Медицински речник“ кои се преведени на повеќе странски јазици.
1983.- Во Боливија е уапсен воениот злосторник Клаус Барби, озлогласениот нацистички бос на Лион во Франција под германска окупација за време на Втората светска војна.
1989.- Советскиот Сојуз објави дека еднострано ќе повлече некои нуклеарни проектили со краток дострел од Европа.
1993.- Првите американски војници ја напуштија Сомалија по неуспешната американска интервенција во оваа африканска земја.
1995.- Руските трупи ја окупираа претседателската палата во Грозни, главниот град на Чеченија.
2000.- Поранешниот италијански премиер Бетино Кракси умре во егзил во Тунис, заминувајќи од Италија во 1994 година откако беше обвинет за корупција.
2002.- Умре Марти Миетунен, кој како член на Партијата на Центарот беше член на неколку фински влади од 1950-тите до крајот на 1970-тите, а потоа и премиер во неколку мандати.
2003.- Индиските власти соопштија дека 1.300 луѓе ширум регионот починале во декември 2002 година од силен студ во делови на Индија, Бангладеш и Непал.
2003.- Умре новинарката Франсоа Жиру, која пишува за политика, секс и феминизам. Била главен и одговорен уредник на женското списание „Ел“, и ко-основач на водечкиот неделник „Л’Експрес“. Жирито беше првиот француски министер за женски прашања.
2006.- Умре соул ветеранот Вилсон Пикет, познат по неговите хитови „Mustang Sallhy“, „In the Midnight Hour“ и „Fanky Broadway“.
2007.- Во Истанбул е убиен новинарот Хрант Динк, истакнат член на ерменската заедница во Турција и честа цел на националистички напади поради обвинувањата за геноцид врз Ерменците во Првата светска војна.
2009.- Во Москва беа убиени адвокатот Станислав Маркелов и новинарката на Нова Газета, Анастасија Бабурова, која работеше на студија за неонацистичките групи во Русија.
2011.- Европскиот парламент во Стразбур го ратификуваше Договорот за стабилизација и асоцијација (ДСА) меѓу Србија и ЕУ и донесе резолуција за европската интеграција на Србија, повикувајќи ги преостанатите членки на Унијата да го ратификуваат договорот и да го поддржат пристапот на Србија во ЕУ.
2013 – Четиридневната заложничка криза во фабрика за гас во јужен Алжир заврши со упад на алжирските специјални сили. Во судирот загинаа 32 екстремисти и 23 заложници, додека 107 странски заложници и 685 Алжирци беа ослободени.
2015.- Почина професорот на Факултетот за политички науки и поранешен амбасадор на Србија во Франција, Предраг Симиќ.
2016 – Умре Еторе Скола, италијански режисер на повеќе од 40 играни и документарни филмови, од кои најпознати се „Добро, лошо, зло“ (Brutti, sporchi e cattivi), „Посебен ден“ (Una Giornata particolare) и „ Вива Италија“.
2017 – Лавина погоди хотел на планината Гран Сасо во италијанскиот регион Абруцо и уби 29 луѓе.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 26 јуни

На денешен ден 26 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
19 век
- 1843 – Хонг Конг станува британска кралска колонија, клучен момент во историјата на Британската империја и Кина.
- 1856 – Смрт на Макс Штирнер, влијателен, но контроверзен анархистички мислител.
- 1858 – Крај на Британско-кинеската војна; договорот од Тиенцин ги отвора кинеските пристаништа и легализира опиумот.
- 1867 – Историски чин на симнување на турското знаме од белградската тврдина – симбол на крајот на османлиското владеење.
- 1869 – Роден Владимир Ласкарев, значаен геолог кој го проучувал Балканот.
- 1877 – Црногорска победа против Османлиите кај Спуж – дел од широка ослободителна борба.
- 1881 – Тајна конвенција меѓу Србија и Австро-Унгарија – дипломатски потег со долгорочни последици за Балканот.
- 1892 – Родена Перл Бак, Нобеловка која пишувала за кинескиот живот.
- 1898 – Роден Месершмит, дизајнер на револуционерни авиони.
20 век
- 1905 – Смрт на Јанко Веселиновиќ, писател со теми од српската историја.
- 1906 – Првата Гран При трка – почеток на моторспорт традицијата.
- 1917 – Солунски процес: егзекуција на Апис и други офицери – драматичен момент во српската воена и политичка историја.
- 1941 – Финска влегува во војна на страната на Германија.
- 1945 – Потпишување на Повелбата на ООН – клучен чекор кон нов светски поредок по Втората светска војна.
- 1960 – Независност на Мадагаскар и Сомалиленд – дел од дехолонизацијата на Африка.
- 1970 – Дубчек е исклучен од КПЧ – крај на Прашката пролет.
- 1977 – Независност на Џибути; последен концерт на Елвис Присли.
Кон крајот на 20 век и 21 век
- 1992 – ОН бараат прекин на борбите во Сараево.
- 2000 – Првично декодирање на човечкиот геном – револуција во медицината.
- 2001 – Регионален договор за бегалци и трговија во ЈИЕ.
- 2004 – Прв воз Белград – Сплит по војната.
- 2006 – Прва официјална посета на српски претседател во независна Црна Гора.
- 2008 – Врховниот суд на САД го признава правото на поседување оружје.
- 2012 – Црна Гора добива „зелено светло“ за преговори со ЕУ.
- 2013 – Еди Рама победува на изборите во Албанија.
- 2015 – Исламистички напади во Тунис и Кувајт.
- 2016 – Српска ватерполо доминација во Светската лига.
- 2021 – Американски извештај за НЛО – многу прашања, малку одговори.
- 2024 – Повлекување на контроверзен даночен закон во Кенија по жестоки протести.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 25 јуни

На денешен ден 25 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🎭 КУЛТУРА И УМЕТНОСТ
- 1822 – Почина Ернст Хофман, германски писател и композитор. Неговата фантастична литература го инспирирала Жак Офенбах да ја создаде познатата опера „Хофманови приказни“.
- 1997 – Почина Жак-Ив Кусто, француски океанограф и изумител на „водните бели дробови“ (Aqualung), симбол на подводната ера.
⚔️ ВОЕНИ И ПОЛИТИЧКИ НАСТАНИ
- 1876 – Битка кај Литл Биг Хорн: пораз на американската војска од страна на Сиуксите предводени од Лудиот Коњ.
- 1950 – Започна Корејската војна, еден од најзначајните конфликти на Студената војна.
- 1991 – Словенија и Хрватска прогласија независност од СФРЈ, што доведе до војна во регионот.
- 1995 – Државен удар во Катар, при што шеикот Хамад бин Калифа Ал Тани го симна својот татко од власт.
🏛 ДИПЛОМАТИЈА И МЕЃУНАРОДНИ ОДНОСИ
- 1966 – Југославија и Ватикан ги обновија дипломатските односи.
- 1988 – Потпишана Декларацијата за односи меѓу ЕЗ и ССЕА, симболично зближување Исток-Запад.
- 2024 – Ален Берсе, поранешен претседател на Швајцарија, е избран за генерален секретар на Советот на Европа.
🗳 ДЕМОКРАТИЈА И ИЗБОРИ
- 1993 – Ким Кемпбел стана првата жена премиер на Канада.
- 2005 – Махмуд Ахмадинеџад избран за претседател на Иран.
- 2023 – Киријакос Мицотакис и неговата партија Нова демократија победија на изборите во Грција; Алексис Ципрас поднесе оставка.
🌍 КОЛОНИЈАЛИЗАМ И НЕЗАВИСНОСТ
- 1847 – Прогласување на независноста на Либерија, основана од ослободени американски робови.
- 1975 – Мозамбик стана независна држава по 477 години португалска колонијална власт.
🎤 ПОП КУЛТУРА
- 2009 – Смрт на Мајкл Џексон, кралот на попот, чие музичко наследство останува безвремено.
-
Кичево16 часа
Вчера во Кичево при засилена акциска контрола на МВР изречени 86 санкции во еден ден
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за четврток (10 јули)
-
Временска прогноза1 ден
Од ноќеска брз продор на засилен ладен ветер, кој создава дополнителен проблем со пожарите
-
Временска прогноза2 дена
Пред нас ладен бран на Балканот, на Алпите веќе е опснежено!
-
Македонија12 часа
(ФОТО) МВР: Фатени тројца малолетници, со бензин, петарди и запалка
-
Хороскоп3 часа
Хороскоп за петок (11 јули)
-
Скопје1 ден
Повторно целосно прекинат сообраќајот кон Граничниот премин Блаце поради пожар
-
Скопје8 часа
Лишени уште две лица во Скопје, фатени како предизвикуваат пожар