Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 23 јануари

Објавено пред

на

1516.- Почина Фернандо II, крал на Арагон од 1479 година. За време на нивното владеење, Гранада била освоена во 1492 година, последното упориште на Мавр, истата година биле протерани Евреите, а во 1480 година бил основан инквизиторски суд. Тие ја опремиле експедицијата на Кристофоро Коломбо, кој ја открил Америка, а во 1503 година го преземале Кралството Неапол од Франција.

1719.- Со обединувањето на Вадуц и Шеленберг е создадено кнежеството Лихтенштајн.

1783.- Роден е францускиот писател Мари Анри Бејл, познат под псевдонимот Стендал, основоположник на големата литературна ера на францускиот реализам („Црвено-црни“, „Картуски манастир во Парма“, „Лисјен Левен“).

1793.- Русија и Прусија се договорија за втора поделба на Полска.

1806.- Умре англискиот државник Вилијам Пит Помладиот, кој во 1783 година на 24-годишна возраст стана најмладиот премиер во британската историја. Водел експанзивна колонијална политика, ја консолидирал британската власт во Индија и бил главниот организатор на коалициите против револуционерната и наполеонска Франција во Европа.

1832.- Роден е францускиот сликар Едуар Мане, претходник на импресионизмот и зачетник на новиот уметнички израз кој означи пресврт во француското и европското сликарство.

1878.- На барање на султанот Абдул Хамид II, Британија ја испратила својата флота во Константинопол за време на Руско-турската војна.

1898.- Роден е Сергеј Михајлович Ајзенштајн, најзначајниот руски филмски режисер и теоретичар кој силно влијаел на тековите на светската кинематографија. Своите идеи и искуства ги презентирал во две книги објавени во Њујорк – „Филмско чувство“ (1942) и „Филмска форма“ (1949), а неговиот филм „Оклопен Потемкин“ (1925) е едно од ремек-делата на филмската уметност.

1920.- Холандија одби да им го екстрадира на сојузниците поранешниот германски император Вилијам Втори, кој емигрирал во Холандија по неговата абдикација во ноември 1918 година. Се бараше негова екстрадиција за да биде казнет за злосторствата што ги направиле Германците во Првата светска војна.

1928.- Родена е Жана Моро, француска филмска актерка која стана позната во француските филмови „Нов бран“ по Втората светска војна. Жил и Џим“).

1931.- Умре руската балерина Ана Павловна Павлова, најголемата уметничка на класичниот балет на почетокот на 20 век. Кариерата ја започна во Санкт Петербург со познатиот Вацлав Нижински во рускиот балет на Сергеј Диагилев. Потоа основала своја група со која со голем успех настапувала низ светот.

1943.- Британската армија под водство на фелдмаршалот Монтгомери го зазеде Триполи, Либија, за време на Втората светска војна.

1944.- Умре норвешкиот сликар Едвард Мунк, еден од основоположниците на експресионистичката уметност, автор на познатата слика „Врисок“.

1945.- Советските трупи упаднале во реката Одра во Полска за време на Втората светска војна на пат кон Берлин.

1968.- Севернокорејската морнарица го зазеде американскиот шпионски брод Пуебло. Екипажот на бродот беше ослободен во декември.

1989.- Умре шпанскиот надреалистички сликар Салвадор Дали, еден од најголемите уметници на 20 век. Работел и како костимограф и сценограф во филмовите „Андалузиско куче“ и „Златно доба“ на шпанскиот режисер Луј Бонуел. Тој беше погребан во криптата под стаклената купола во музејот Дали во Фигерас, Каталонија.

1997.- Белградските студенти со огномет, свирежи и труби го одбележаа 100-тиот час непречено стоење пред полицискиот кордон на улицата Коларчева во центарот на Белград. Полицијата почна да ги спречува студентските и граѓанските антирежимски демонстрации кои започнаа на 20 ноември поради фалсификувањето на локалните избори во Србија на 24 декември.

2000.- Повеќе од милион демонстранти маршираа низ центарот на Мадрид протестирајќи против ескалацијата на насилството од баскиската сепаратистичка група ЕТА, во чии насилни дејства загинаа околу 800 луѓе во текот на 32 години.

2002.- Во Париз умре еден од најпознатите француски и светски социолози Пјер Бурдје, иницијатор на насоката на критичката социологија на новото време, жесток критичар на неолиберализмот и глобализацијата. Неговата книга „Мизеријата на светот“ (1993) беше комерцијален успех како ниту едно друго дело од областа на социологијата.

2002.- Дописникот на американскиот Волстрит журнал, Даниел Перл, е киднапиран и убиен во пакистанската престолнина Карачи, за да ги истражи исламските милитантни групи во земјата.

2003.- Во Боливија, истакнати бизнисмени ја повикаа владата веднаш да прогласи вонредна состојба, со што завршија протестите низ целата земја, кои ја задушија економијата и загубија животи. Осум лица беа убиени за време на демонстрациите на стотици илјади луѓе кои со денови ги блокираа автопатите барајќи намалување на сиромаштијата.

2003.- Во Италија умре Џовани Ањели, кој беше на чело на познатата автомобилска компанија „Фиат“ околу 30 години и успеа да ја претвори семејната компанија за автомобили, основана од неговиот дедо во 1899 година, во голем индустриски конгломерат.

2005.- Умре Џони Карсон, американски комичар кој речиси 30 години го водеше најпопуларното телевизиско шоу „Tonight’s Show“.

2006.- Во железничка несреќа на линијата Бијело Поље-Бар, кај Биоце, кај Подгорица, загинаа 45, а повеќе од 200 беа повредени.

2007.- Умре академик Никола Милошевиќ, филозоф, публицист, писател и литературен критичар, професор на Филолошкиот факултет во Белград, лидер на Српската либерална партија и пратеник на изборната листа на Демократската партија на Србија.

2008.- Умре Зоран Предиќ, новинар и ТВ критичар, уредник на „Радио ТВ Ревија“, директор на ЈУ ИНФО, Политика, Студио Б и Елмаг.

2012.- Францускиот Сенат усвои закон според кој негирањето дека Отоманска Турција извршила геноцид врз Ерменците е кривично дело. Турскиот премиер Таип Ердоган остро протестираше поради усвојувањето на таканаречениот „дискриминаторски и расистички“ закон.

2015 – Умре Абдула бин Абдулазиз ал-Сауд, саудиски крал кој се сметаше за реформатор, дозволи благи критики на неговата влада и веруваше дека на жените треба да им се дозволи да работат. Кралот на Саудиска Арабија од август 2005 година, а со земјата управува од 1996 година, откако неговиот полубрат, кралот Фахд, доживеа мозочен удар.

2016.- Репрезентацијата на Србија ја освои третата последователна титула на Европското првенство во ватерполо. Финалниот натпревар меѓу Србија и Црна Гора го следеле над 18.000 луѓе, што е рекорд во историјата на тој спорт.

2019 година – Летонија доби нова влада предводена од Кристијанис Каринс, со што се стави крај на политичката блокада што трае од октомври минатата година, кога во оваа земја се одржаа парламентарни избори, на кои ниту една партија не освои мнозинство.

2021 – Умре Лери Кинг, американски новинар и ТВ водител, кој има направено бројни интервјуа со познати личности повеќе од половина век од неговата кариера.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

  • 31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.

  • 1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.

  • 1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.

  • 1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.


📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

  • 1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).

  • 1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.

  • 1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.

  • 1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.

  • 1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).

  • 1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.

  • 1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).

  • 1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).

  • 2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.


✈️ Откритија, истражувања и летови

  • 1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.


✊ Протести и демонстрации

  • 1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.

  • 2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.


⚰️ Смртни случаи на познати личности

  • 1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).

  • 1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.

  • 1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.

  • 1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.

  • 2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.

  • 2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.

  • 2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.

  • 2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.

  • 2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.

  • 2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

  • 1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.

  • 1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.

  • 1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.

  • 1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.

  • 2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.


⚔️ Војни и конфликти

  • 1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).

  • 1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.

  • 1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.

  • 1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.

  • 1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.

  • 1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.

  • 2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.

  • 2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.


🌍 Политички и државни настани

  • 1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.

  • 1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).

  • 1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.

  • 1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.

  • 1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.

  • 2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.

  • 2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.

  • 2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.

  • 2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.


🌋 Природни катастрофи

  • 1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.

  • 1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.


🎭 Култура, наука и спорт

  • 1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија6 часа

Од ноќеска цените на горивата се намалуваат

Малопродажните цени на бензините ЕУРОСУПЕР БС-95 и ЕУРОСУПЕР БС-98 и на ЕУРОДИЗЕЛ (Д Е V), се намалуваат за 0,50 ден/лит,...

Скопје6 часа

(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога

Денеска во присуство на министерот за внатрешни работи Панче Тошковски и раководството на МВР, Агенцијата за управување со одземен имот,...

Здравје и убавина6 часа

Единствен рецепт за појак имунитет

Познатиот руски професор и експерт за кинезитерапија, Сергеј Бубновски, тврди дека постои многу едноставен начин за зајакнување на имунитетот. Според...

Временска прогноза9 часа

Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно

Под влијание на значително поладен воздух од север,денес понеделник (15 септември) во Македонија ќе дува засилен до силен ветер од...

Хороскоп20 часа

Хороскоп за понеделник (15 септември)

ОВЕН Може да очекувате фаза која ќе биде многу поволна за вас. Ќе успеете да остварите стабилизација на работа. Ве...

Спорт22 часа

(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната

Недела, некогаш претпознатлив ден за фудбал на градскиот стадион во Кичево. Но денес за момент се чинеше дека токму го...

Фото: William Hook @ unsplash Фото: William Hook @ unsplash
Магазин1 ден

iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн

Apple официјално објави дека iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26, macOS 26 и visionOS 26 ќе излезат од бета и...

Фото: Clint Patterson @ unsplash Фото: Clint Patterson @ unsplash
Магазин1 ден

Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…

Microsoft официјално ги потсети корисниците за крајот на поддршката за Windows 10. Компанијата објави дека на 14 октомври 2025 година...

Спорт1 ден

„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња

Стартот во новата сезона во рамките на Трета лига Запад „Фудбалскиот Клуб НАПРЕДОК“ ќе ја започне на домашен терен,а за...

Хороскоп2 дена

Хороскоп за недела (14 септември)

ОВЕН Вие сте упорни во сѐ што ќе наумите, па ако деловниот успех е ваш приоритет нема сомнежи дека ќе...

НАЈЧИТАНИ