На денешен ден
На денешен ден: 6 февруари

1515.- Почина венецијанскиот издавач и печатар Алдо Мануцио, познат по тоа што прв употребил закосени букви и вовел мал практичен формат. Неговите изданија (алдин) се библиофилни реткости денес.
1701 – Започна војната за шпанското наследство, по што Шпанија го загуби Гибралтар, имотите во Холандија, Милано, Неапол и Сардинија. Војната се водеше на европско тло и во колониите, а заврши со мировниот договор од Утрехт од 1715 година.
1793.- Умре италијанскиот писател Карло Голдони, реформатор на италијанскиот театар. Напишал над сто драми и се смета за основоположник на италијанската реалистична комедија („Мирандолина“, „Рибарски кавги“, „Тврдина“, „Коцкар“, „Ласкавац“).
1830.- Во Србија е објавен хатишерифот на турскиот султан Махмуд II за автономијата на Србија во рамките на Отоманската империја. На крајот на септември, султанот издал берат со кој го признал наследното кнежевско достоинство на кнезот Милош Обреновиќ, под турски суверенитет и руска заштита.
1864.- Во Виена умре Вук Стефановиќ Караџиќ, реформатор на српскиот јазик и правопис. Објавил повеќе збирки народни песни и раскази, прва српска граматика („Писменица“) и речник (1818). Неговите посмртни останки биле пренесени од Виена во 1897 година и погребани заедно со Доситеј Обрадовиќ пред катедралата во Белград.
1876.- Во Србија е основано Друштвото на Црвениот крст, помалку од 13 години по првата меѓународна конференција на Црвениот крст во Женева. Иницијатор беше воениот лекар Владан Ѓорѓевиќ, а за прв претседател беше избран митрополитот Михајло.
1905.- Полскиот политичар Владислав Гомолка, лидер на Полската работничка партија (комунисти), е роден од 1943 до 1948 година и од 1956 до 1970 година, кога под притисок на работничките немири поднесе оставка. Во 1949 година бил отстранет од раководството на партијата, а потоа уапсен како националист. Тој беше ослободен од затвор кон крајот на 1954 година. Се сметаше за симбол на отпорот кон советската власт.
1931.- Родена е Марија Естела Изабелита Мартинез, подоцна позната како Изабела Перон, претседателка на Аргентина од 1974 година, кога го наследи нејзиниот покоен сопруг, Хуан Доминго Перон (Хуан). Таа беше соборена со воен удар во 1976 година, по што беше затворена до 1981 година, врз основа на одлука на воената хунта.
1932.- Роден е францускиот филмски режисер Франсоа Труфо, еден од креаторите на „новиот бран“ на францускиот филм. Светската слава ја стекна со својот прв филм „400 удари“ снимен во 1959 година, а доби и Оскар за филмот „Американска ноќ“.
1952.- Умре британскиот крал Џорџ Шести, за време на чие владеење Индија стекна независност (1947), а британските кралеви ја загубија титулата „Крал на Индија“. Него го наследи неговата ќерка, кралицата Елизабета Втора.
1958.- Во авионска несреќа на аеродромот во Минхен загинаа 23 патници, меѓу кои и осум играчи на англискиот фудбалски клуб Манчестер Јунајтед. Несреќата се случила на враќање од Белград, каде англискиот тим го играше натпреварот од Купот на европските шампиони со „Црвена звезда“.
1993.- Умре американскиот тенисер Артур Еш, првиот црн играч кој го освоил Вимблдон во 1975 година.
1993.- Претставниците на трите завојувани страни во Босна го отфрлија мировниот план на копретседателот на Конференцијата за поранешна Југославија на преговорите во Њујорк. Копретседателите Венс и Овен побараа од Советот за безбедност на ОН да го поддржи планот со обврзувачка резолуција, а американскиот претседател Бил Клинтон најави алтернативен план за решавање на босанската криза.
1994.- Водачот на опозициските социјалдемократи Марти Ахтисари победи на првите директни претседателски избори во Финска, победувајќи ја министерката за одбрана Елизабет Рен.
1999.- Францускиот претседател Жак Ширак ја отвори мировната конференција за Косово во замокот Рамбује во близина на Париз. Делегацијата на Југославија ја предводеше српскиот вицепремиер Ратко Марковиќ, а албанската делегација еден од лидерите на Ослободителната војска на Косово, Хашим Таќи.
2000 – Финска ја доби првата сопруга на претседателот Тарја Халонен, тогашниот министер за надворешни работи.
2000.- Русија објави крај на воените операции во главниот град на Чеченија, Грозни.
2001.- На изборите во Израел победи десничарската партија Ликуд, а нејзиниот лидер Ариел Шарон беше избран за премиер на местото на Ехуд Барак, чија Лабуристичка партија беше поразена.
2001.- Педесет години подоцна, за прв пат, кинески брод легално плови и се закотви на тајванскиот остров Жуемои.
2002.- Католичкиот свештеник Атанас Серомба му се предаде на Хашкиот трибунал, каде што беше обвинет за геноцид во Руанда во 1994 година од членовите на етничката заедница Хуту над Туцима.
2004.- Во самоубиствен бомбашки напад во московското метро загинаа 41, а повеќе од 100 беа повредени.
2007 – Славко Михалиќ, хрватски поет и академик, добитник на многубројни книжевни награди и признанија („Патот кон непостоењето“), „Почеток на заборавот“, „Дерекодушен егзил“, „Љубов за вистинска земја“, „Градина. на црните јаболка“ почина на 79-годишна возраст. „„Излеана балада“).
2009.- Пакистанскиот нуклеарен научник Абдул Кадир Кан, кој се сметаше за креатор на пакистанската атомска бомба, беше ослободен од домашен притвор по пет години. Во 2004 година, Кан призна дека продавал нуклеарни тајни на Иран, Либија и Северна Кореја.
2012.- Српскиот тенисер Новак Ѓоковиќ ја освои наградата на Светската спортска академија „Лауреус“ за најдобар спортист во 2011 година.
2012.- Бран студено време ја зафати Европа, убивајќи повеќе од 350 луѓе и предизвика сообраќаен хаос.
2014.- Умре поранешниот висок чехословачки комунистички функционер Васил Билак, главниот иницијатор на писмото со кое се поканува Советскиот Сојуз да им се придружи на трупите на Варшавскиот пакт во Чехословачка во 1968 година и да ја задуши контрареволуцијата (Прашка пролет).
2017 – Кралицата Елизабета Втора е првиот британски монарх кој поминал 65 години на тронот. По повод јубилејот на сафирот, Бакингемската палата објави портрет на кралицата направен од познатиот британски фотограф Дејвид Бејли.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Хроника1 ден
Кичево и кичевско во тага по страшната трагедија која се случи вчера, каде по пад од четирицикл две малолетнички ги изгубија своите животи
-
Кичево8 часа
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за петок (22 август)
-
Хороскоп24 часа
Хороскоп за сабота (23 август)
-
Македонија1 ден
Времен прекин на сообраќај утре и задутре поради меѓународниот ФИС ролер-ски натпревар „Тодор Проески“
-
Македонија1 ден
Уште една измама со лажна сообраќајка, тетовчанка измамена за огромна сума на евра и швајцарски франци
-
Спорт1 ден
Утре започнува првото коло во втората македонска фудбалска лига, според новите правила само шампионот обезбедува место во ПМФЛ
-
Хроника9 часа
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија