На денешен ден
На денешен ден: 7 март

1573.- Со потпишувањето на мирот во Константинопол, завршила војната меѓу Република Венеција и Отоманската империја, која (1571) го презел Кипар од Венецијанците.
1765.- Роден е францускиот хемичар Џозеф Ниепс, пионер на фотографијата. Усовршувајќи ја литографијата од 1813 до 1820 година, тој беше првиот во светот што ја поправи сликата добиена во темна просторија со помош на сребрена бакарна плоча, покриена со чувствителен слој од асфалтен лак.
1793 – Француската конвенција (револуционерно собрание) и објави војна на Шпанија.
1809.- Умрел францускиот конструктор на балони Жан Пјер Франсоа Бланшар, кој во 1785 година заедно со Џон Џефрис прв го прелетал Ла Манш со балон.
1814.- 37.000 војници на Наполеон поразија 90.000 Пруси под команда на фелдмаршалот Блишер (Блушер) во битката кај Лигни, Франција.
1850.- Роден е чехословачкиот државник и филозоф Томаш Масарик, професор на Универзитетот во Прага, борец за независност и прв претседател на Чехословачка од 1918 до 1935 година.
1876 - Првиот телефонски разговор го направиле телефонскиот пронаоѓач Александар Греам Бел и неговиот соработник Август Вотсон.
1932.- Умре францускиот државник Аристид Брајан, шест пати премиер помеѓу 1909 и 1929 година, добитник на Нобеловата награда за мир во 1926 година, зачетник на идејата за Соединетите Европски Соединетите држави.
1936.- Со влегувањето на армијата во демилитаризираната Рајнска област, Германија демонстративно го прекрши Версајскиот договор, склучен по Првата светска војна.
1945.- Американските трупи зазедоа стратешки важен мост преку Рајна во близина на Ремаген во Германија во Втората светска војна.
1945.- Потиснувајќи ги јапонските сили во Втората светска војна, британската 14-та армија влезе во Мандалај, вториот по големина град во Бурма.
1945.- По оставката на кралската влада, Јосип Броз Тито формираше нова југословенска влада, во која беа вклучени шефот на предвоената Демократска партија Милан Грол како прв потпретседател и Иван Шубашиќ како министер за надворешни работи.
1951.- Верски фанатик го уби иранскиот премиер Али Размара во џамија во Техеран.
1989.- Иран ги прекина дипломатските односи со Велика Британија поради објавувањето на книгата „Сатански стихови“ на британскиот писател со индиско потекло Салман Ружди, во која, според иранските верски водачи, се исмеваше исламот.
1994.- При слетувањето на аеродромот во Кигали, авионот со претседателите на Руанда и Бурунди, Хабјариман и Нтјарамир, беше соборен на враќање од мировните преговори во Танзанија. Смртта на двајцата претседатели стави крај на осуммесечното примирје меѓу племињата Хуту и Тутси и предизвика нов бран на насилство.
1998.- Италијанскиот воен суд го прогласи германскиот капетан на СС од Втората светска војна Ерих Прибке за виновен за масакрот во пештерите Адреатин во близина на Рим и го осуди на доживотен затвор.
1999.- Во Лондон умре американскиот филмски режисер Стенли Кјубрик, еден од најважните режисери. Во текот на својата 46-годишна кариера сними 20 филмови, меѓу кои најпознати се „Патеки на славата“, „2001: Вселенска одисеја“, „Пеколен портокал“, „Доктор Стрејнџлав“ и „Бери Линдон“.
2002.- На референдум во Ирска, гласачите гласаа против строгата забрана за абортус.
2003.- Светозар Маровиќ, потпретседател на Демократската партија на социјалистите (ДПС) на Црна Гора, беше избран за претседател на новата државна заедница на Србија и Црна Гора.
2004.- Десничарската христијанско-демократска партија Нова демократија (НД) на Костас Караманлис победи на парламентарните избори во Грција и тој стана премиер. Со ова заврши 10-годишното владеење на социјалистичкиот ПАСОК.
2010.- Умре професорот по руска литература Михајло Михајлов, еден од најпознатите југословенски дисиденти и интелектуалци.
2013.- Умре Милица Лучиќ Чавиќ, новинарка на Телевизија Белград, дописник, а потоа шеф на белградската редакција на Радио Слободна Европа и претседател на Независното здружение на новинари на Србија (2002 – 2004).
2020.- Почина американскиот музичар Мекој Тајнер, еден од најпознатите џез-пијанисти и член на квартетот на саксофонистот Џон Колтрејн.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт13 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп11 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин22 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин22 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза13 минути
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно