На денешен ден
На денешен ден – 1 март

1562.- Католиците во Франција масакрираа над илјада Хугеноти (протестанти) за време на нивната молитва во Васи, што беше почеток на долготрајни борби и војни, познати како „Хугенотски војни“, кои со прекини ја распарчија Франција цели 36 години.
1767.- Шпанскиот крал Карлос III го протера од земјата римокатоличкиот езуитски ред.
1809.- Шведска, како прва земја во светот, воспостави омбудсман, заштитник на граѓаните, кој ја надгледува работата на административните органи и јавните служби, а беше именуван од парламентот. Првиот омбудсман беше Ларс Август Манерхајм.
1811.- Египетскиот владетел Мухамед Али (Мохамед) ги масакрирал водачите на Мамлуците, со што ставил крај на владеењето на Мамлуците во Египет. Мамелуците, потомци на воени затвореници кои персиските и египетските владетели ги регрутирале во своите војски, главно телохранители, го презеле Египет во 1250 година кога ја собориле династијата Ајбек.
1815 – Наполеон Бонапарта се вратил во Франција од островот Елба, каде што бил протеран по неговата абдикација во април 1814 година. Влегувајќи во Париз триумфално, тој ја презел власта во земјата, започнувајќи го периодот „Сто дена“, кој заврши со воен пораз кај Ватерло. По неговата втора абдикација, на 22 јуни, тој им се предал на Англичаните, кои го интернирале на островот Света Елена, каде што починал на 5 мај 1821 година.
1872.- Во планините Јелоустоун во САД е основан првиот национален парк во светот.
1878.- Втората српско-турска војна заврши, која на Србија и донесе територијална експанзија за четири окрузи и меѓународно признавање на Берлинскиот конгрес одржан во јуни истата година.
1891.- Роден е Станислав Винавер, еден од најзначајните протагонисти на современата српска литература по Првата светска војна. Автор е на Експресионистичкиот манифест и иницијатор на многу заеднички потфати на млади писатели, а бил и новинар, колумнист, полемичар и преведувач. Неговото најпопуларно дело се смета за „Pantologija novije srpske pelengirike“ (1922), во кое ја пародираше „Антологија на поновата српска лиричка поезија“ на Богдан Поповиќ.
1896.- Босите воини на абисинскиот император Менелик II ги поразиле италијанските трупи кај Адуа, по што Италија морала да ја признае независноста на Абисинија (Етиопија).
1919.- Во Белград се состана првиот југословенски парламент – Привремениот народен репрезентативен совет на Кралството Срби, Хрвати и Словенци, во кој беа вклучени 296 пратеници, именувани со владин декрет. Пратениците беа претежно од поранешните парламенти на југословенските земји, избрани пред Првата светска војна.
1932.- 20-месечниот син на американскиот пилот Чарлс Линдберг, првиот пилот кој го прелета Атлантикот во 1927 година, беше киднапиран. Законот за Линдберг, кој предвидува смртна казна за киднапирање во САД.
1941.- Бугарија се приклучи на Тројниот пакт во Втората светска војна и им дозволи на германските трупи да влезат во земјата.
1943.- Британските воздухопловни сили почнаа систематски да ги бомбардираат европските железнички системи на териториите контролирани од нацистичка Германија за време на Втората светска војна.
1954 – САД го извршија првото тестирање на хидрогенска бомба на островот Бикини во Пацификот.
1958.- Умре српскиот скулптор Тома Росандиќ, првиот ректор на Академијата за ликовни уметности во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Создаде голем број јавни споменици, меѓу кои и големата група „Свиреа врани и коњи“ пред југословенскиот парламент во Белград и скулптурата „Уморниот борец“ на Калемегдан.
1959.- Кипарскиот водач за независност од Велика Британија, архиепископот Макариос, се вратил на Кипар од Сејшелите, каде што бил протеран од Британците во 1956 година. Тој потоа посредуваше во преговорите во кои Велика Британија, Грција и Турција постигнаа договор за независност на Кипар на крајот на годината. Од 1960 година до неговата смрт во 1977 година, Макариос беше претседател на Република Кипар.
1966.- По три и пол месеци лет, советската автоматска станица „Венера III“ слета на Венера, првото вселенско летало кое пристигнало на друга планета.
1991.- На првите слободни избори во Албанија, албанската Партија на трудот (комунистите) освои 176 од 250 пратенички места и ја задржа власта, но лидерот на партијата Рамиз Алија (Алија) загуби во својата изборна единица.
1992.- На референдумот во Црна Гора, на кој излегоа 66,04 отсто од гласачите, 95,94 отсто гласаа за останување во Југославија. Референдумот го бојкотираа муслиманите, Албанците и некои опозициски партии. Во исто време, босанските Хрвати и муслиманите на референдум гласаа за независна Босна и Херцеговина.
1997.- Албанската влада и претседателот Сали Бериша поднесоа оставки под притисок на двомесечните немири предизвикани од падот на пирамидалните банки во кои десетици илјади Албанци ги загубија своите заштеди.
2003.- Во Пакистан беше уапсен Калид Шеик Мохамед, еден од осомничените за терористичките напади врз Соединетите држави на 11 септември 2001 година.
2010 – Словенечката национална авиокомпанија Адриа Ервејс повторно ги воспостави летовите на линијата Љубљана – Белград, по 18-годишен прекин.
2012.- Србија доби кандидатски статус за членство во Европската унија.
2014.- Рускиот парламент одобри употреба на воени сили на територијата на Украина, на барање на рускиот претседател Владимир Путин.
2017 – Пронајдени се фосили на некои од најраните живи организми, кои обезбедуваат „директни докази“ за живот на Земјата пред 3,8 до 4,3 милијарди години, кога нашата планета сè уште беше во фаза на развој.
2024 – Формиран е единствен пазар на труд на Отворен Балкан, чии членки се Србија, Албанија и Македонија. Тоа значи дека сите граѓани можат да се вработат во која било од земјите на иницијативата преку едноставни процедури.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Музика2 дена
(ВИДЕО) Кичевчани во полн ефект до достигнувања на соништата, „Men Of Silver Soul“ на „Marbled In Stone“ ќе ви стане омилена веднаш!
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (9 септември)
-
Македонија1 ден
МВР со детали за тешката сообраќајка со мотоцикли на магистралниот пат Гостивар-Кичево вчера
-
Хороскоп17 часа
Хороскоп за среда (10 септември)
-
Македонија2 дена
Прекинат сообраќајот на патот Мавровска крстосница-Гостивар поради сообраќајна несреќа, возилата се пренасочуваат по споредните патишта
-
Временска прогноза1 ден
Стабилно и суво, од четврток нова промена на времето и услови за локално невреме проследено со дожд, засилен ветер и грмежи
-
Спорт1 ден
Англиската репрезентација со четири победи вечерва со фаворитски статус во Белград пред Србија
-
Македонија1 ден
Од вечерва поскапуваат горивата, ова е новата цена за литар