На денешен ден
На денешен ден: 10 февруари

1258.- Монголите го зазеле Багдад, тогаш центар на исламскиот свет, го запалиле градот и убиле 10.000.
1763.- Со мировен договор во Париз заврши Седумгодишната војна, првиот вооружен конфликт на која било европска сила. Со договорот што го потпишаа Велика Британија, Франција и Шпанија, Франција речиси целосно се повлече од Индија, а и ја препушти Канада на Велика Британија. Шпанија ги доби Луизијана и Куба, а Прусија ја задржа Шлезија, која ја презеде од Австрија.
1837.- Во двобој е убиен рускиот писател Александар Сергеевич Пушкин, основоположник на реализмот во руската проза и еден од најголемите лиричари во светската литература („Евгениј Онегин“, „Борис Јуџин“, „Борис Годунов“, „Госпоѓа со лопати“. “, „Ќерката на капетанот“).
1878.- Конвенцијата во Ел Зањон стави крај на десетгодишното востание против шпанската колонијална власт во Куба.
1879.- Во Велики Трново по ослободувањето од Турците отворена седница на првиот бугарски парламент.
1891.- Благодарение на познатиот српски геолог Јован Жујовиќ, во Големата школа во Белград е основано Српското геолошко друштво, едно од најстарите научни друштва во Србија.
1901.- Во Виена умре српскиот државник Милан Обреновиќ, принц (1872-82), а потоа и крал на Србија (1982-89). За време на неговото владеење, Србија се здобила со меѓународно признание на Берлинскиот конгрес во 1878 година, кога биле анектирани четири окрузи. Тој склучил Тајна конвенција со Виена во 1881 година, со која се ограничила независноста на Србија во корист на Австро-Унгарија. Абдицирал во 1889 година во корист на неговиот малолетен син Александар.
1942.- Американскиот џез-музичар Глен Милер стана првиот музичар кој добил „златна плоча“ за продажба на милионитиот примерок на „Chattanooga Choo Choo“.
1947.- Во Париз беа потпишани мировните договори меѓу победниците во Втората светска војна и поранешните сојузници на Хитлерова Германија.
1962.- Американскиот пилот Френсис Гери Пауерс, соборен во 1960 година додека летал над СССР со шпионски авион У-2, во Берлин бил заменет со советскиот разузнавач Рудолф Абел.
1964.- Разурнувачот „Војаџер“ потона во судир на два австралиски воени брода во заливот Џервис, при што загинаа повеќе од 80 морнари.
1979.- Во Љубљана умре словенечкиот политичар Едвард Кардељ, висок функционер на Сојузот на комунистите на Југославија и еден од најблиските соработници на југословенскиот претседател Јосип Броз Тито. Од 1963 до 1967 година бил претседател на Собранието на СФР Југославија.
1996.- Компјутерот IMB наречен „Deep Blue“ влезе во историјата на шахот со победата над светскиот шампион Гери Каспаров.
1997.- Хрватите од западниот дел на Мостар отворија оган врз муслиманите од источниот дел на градот кои дојдоа на хрватската страна да ги посетат гробиштата. Две лица загинаа, а 38 се повредени. Во војната во Босна, откако Србите беа принудени да го напуштат градот, Мостар беше поделен на муслимански и хрватски дел во 1993 година.
1998.- Умре поранешниот француски министер за надворешни работи Морис Шуман, творец на проектот „Шумановиот план“ на Европската унија.
2000.- Лидерот на Српската радикална партија и српски заменик премиер Воислав Шешељ ги обвини независните медиуми дека се „американски платеници“ и „криминалци“, најавувајќи го почетокот на жестоката режимска кампања против независните медиуми во Србија.
2001.- За време на антивладините протести во Техеран, десетици студенти беа повредени во судирите со полицијата, а околу 100 беа уапсени.
2004.- Соединетите Држави ја обновиле својата дипломатска мисија во Триполи по десет години непријателски односи меѓу двете земји, по одлуката на Либија да се откаже од програмата за развој на оружје за масовно уништување. Официјален Вашингтон го отповика својот амбасадор во Либија во 1980 година.
2005.- Северна Кореја за прв пат објави дека поседува нуклеарно оружје и го суспендира своето учество во преговорите за спорната нуклеарна програма на земјата.
2005.- Умре Артур Милер, голем американски театарски актер. Меѓу другото, ја напишал „Смрт на трговец патник“, а неговите дела најмногу зборувале за обичните луѓе.
2006.- Умре мексиканскиот сликар и скулптор Хуан Сориано, чии големи скулптури се наоѓаат на важни места во мексиканската престолнина.
2014 – Умре Ширли Темпл, најомиленото дете во Холивуд, која глуми во филмови од тригодишна возраст. Актерската кариера ја заврши на 22-годишна возраст и се посвети на хуманитарната работа („Светли очи“, „Исправи се“, „Навивајте и кадрава топка“, „Хајди“, „Малата принцеза“).
2016 – Екстремните временски услови предизвикани од метеоролошкиот феномен Ел Нињо во Северна Африка предизвикаа три милиони луѓе во руралните провинции на Зимбабве да гладуваат, соопштија властите во Хараре.
2018 – Корејскиот женски хокеј на мраз тим, составен од јужнокорејски и севернокорејски хокеари, за првпат настапи на Зимските олимписки игри во Пјонгчанг.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт13 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп11 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Спорт2 дена
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Магазин22 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин22 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн