На денешен ден

На денешен ден – 11 април

Објавено пред

4 години

на

април 11, 2021

Од

Порта.мк

1514 година – Умре Донато Браманте, италијански архитект. Последните 15 години од животот ги помина работејќи кај папите Александар Шести и Јулиј Втори. Неговата работа имаше одлучувачко влијание врз архитектурата на Високата ренесанса.

1689 година – Англискиот крал Вилијам Трети од Оринџ и Марија Втори се крунисани. За време на нивното владеење беа донесени неколку важни одредби и закони – Декларацијата за правата, Законот за толеранција.

1713 година – Мирот во Утрехт ја заврши „Војната на шпанското наследство“. Серија договори потпишани од Англија, Франција, Холандија, Савој, Португалија и Прусија во 1713, 1714 и 1715 година ја реорганизираа картата на Европа, а Шпанија беше принудена да ги прифати Француските Бурбонс за владетели.

1755 година – Роден е Jamesејмс Паркинсон, британски лекар кој ја откри Паркинсоновата болест.

1814 година – Во Фонтенбло е постигнат договор, според кој Наполеон Бонапарта абдицирал и бил прогонет на островот Елба. На тронот беше заменет со Луј XVIII.

1842 година – Белградските трговци, браќата Херман, ја завршија изградбата на првиот српски брод „Кнеза Михаила“. Мајстори од Цариград започнале да се градат во 1840 година во Брза Паланка на Дунав. Бродот можеше да се користи и за воени цели – имаше место за 18 топови.

1894 година – Уганда станува британски протекторат.

1899 година – Соединетите држави ги презедоа Филипините од Шпанија.

1919 година – Основана е Меѓународната организација на трудот со седиште во Geneенева.

1945 година – Американските трупи ги освоија германските градови Есен и Вајмар во Втората светска војна и го ослободија концентрациониот логор Бухенвалд.

1948 година – започна изградбата на нова населба на левиот брег на Сава – Нов Белград.

1952 година – Крвав воен удар го собори боливиското национално револуционерно движење.

1961 година – Во Ерусалим започна судењето на еден од организаторите на холокаустот, потполковник нацист Германец Адолф Ајхман, за воени злосторства против Евреите во Втората светска војна.

1973 година – Заменик-фирерот на нацистичка Германија, Мартин Борман, беше официјално прогласен за мртов и отстранет од списокот на барани воени злосторници во СР Германија.

1977.- Умре францускиот писател quesак Превер, „поет на ofубовта, пријателството и среќата“, автор на песната „Барбара“, многу популарна меѓу младите во педесеттите години од минатиот век. Тој е познат и по своите сценарија за филмовите на Марсел Карнет „Брег во магла“, „Хотел Север“, „Рајски деца“ и „rsубовници од Верона“.

1979 година – Танзаниските трупи и силите на опозицијата влегоа во егзил во главниот град на Уганда, ставајќи крај на осумгодишното владеење на диктаторот Иди Амин-Дада, кој бега во Либија и умира.

1984 година – Константин Черненко е избран за претседател на Президиумот на Врховниот совет на СССР.

1985 година – Умре шефот на Комунистичката партија и албанската држава, Енвер Хоџа. Како неприкосновен партизан и политички водач од Втората светска војна до неговата смрт, тој ја водеше Албанија од сталинизмот до блискост со Кина, а потоа и до изолација и национализам.

1991 година – Советот за безбедност на ООН објави крај на Заливската војна, ветувајќи му на Ирак да плати воени репарации за инвазијата на Кувајт во август 1990 година и да го неутрализира оружјето за масовно уништување.

1999 година – Новинарот Славко Slavурувија, сопственик на Дневни телеграф и Европаlанин, е убиен во Белград.

1999 година – Индија успешно тестираше систем за интерконтинентална балистичка ракета „Агни“ (Оган), способен да носи нуклеарна боева глава.

2001 година – Шкотската компанија PPL Therapy Piels, која го создаде првиот клониран цицач во 1996 година, овците Доли, објави дека произведела пет клонирани прасиња.

2002 година – официјално е формиран постојан меѓународен трибунал за воени злосторства во седиштето на ООН во Newујорк, со повеќе од 60 земји што го ратификуваа Римскиот договор од 1998 година за формирање на Трибуналот.

2006 година – Италијанската полиција го уапси шефот на сицилијанската мафија, Бернард Провензано, кој помина повеќе од 40 години во бегство. Прованзано (73), најбараниот човек во Италија, осуден во отсуство на доживотен затвор за повеќе од 10 убиства, беше уапсен во куќа во близина на неговиот роден град Корлеоне, прославена во филмот на Купола „Кум“.

2011 година – Во Франција стапи на сила закон со кој се забранува жените да носат бурка на јавно место, а предвидени се казни од 150 евра за кршење на законот. Така, Франција стана првата земја во Европа каде носењето никаб или бурка на јавни места беше казниво.

2012 година – Умре Ахмед Бен Бела, симбол на глобалното антиколонијално движење и прв претседател на Алжир по освојувањето на независноста од Франција.

2015 година – По повеќе од половина век прекинување на дипломатските односи меѓу САД и Куба, претседателите на овие земји, Барак Обама и Раул Кастро, официјално се состанаа во Панама.

2018 година – Меѓународниот суд на правдата во Хаг го осуди лидерот на Српската радикална партија, Воислав Шешеel, на 10 години затвор за поттикнување и прогон на Хрвати во селото Хртковци во Војводина во 1992 година. Шешеj веќе ја издржа казната од 2003 до 2014 година, кога беше притворен во Хаг.

Тагови:11 Април Porta.mk На денешен ден

Следно

Светот на денешен ден – 12 април

Не пропуштај

На денешен ден – 10 април

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

6 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.