Следете не

На денешен ден

На денешен ден: 11 ноември

Објавено пред

на

1331.- Почина српскиот крал Стефан Дечански Немањиќ, син на кралот Милутин. За време на неговото владеење од 1322 година, тој ја обезбедил надмоќта на Србија на Балканот победувајќи ги Бугарите во битката кај Велбужде во 1330 година. Неговиот син Душан го соборил од тронот во 1331 година и го држел заробен во Звечан, каде што починал под неразјаснети околности. Тој го изградил Дечанскиот манастир, а неговиот Дечански Златоуст е вреден документ со список на села и жители на Дечанскиот чифлик.

1405.- Почина српската принцеза Милица, сопруга на кнезот Лазар Хребељановиќ. По битката за Косово во 1389 година, таа склучила мир со Турците и управувала со Србија во име на нејзиниот малолетен син Стефан. Подоцна се замонашила и го изградила манастирот Љубоштиња, каде што била погребана како монахиња Евгенија.

1500.- Францускиот крал Луј XII и Фердинанд Арагонски потпишаа таен договор во Гранада за поделба на Италија.

1821.- Роден е Фјодор Михајлович Достоевски, еден од најголемите руски и светски писатели. Во 20 век, неговото дело стана неисцрпен извор за најразновидните книжевно-теориски, естетски, психолошки и филозофски студии и толкувања. Имаше влијание врз севкупната европска и американска литература, а особено често се споменуваше од експресионистите во литературата и од егзистенцијалистите во филозофијата („Злосторство и казна“, „Браќа Карамазови“, „Сиромашни луѓе“, „Понижени и навредувани“, „Записи од мртви дома, „Идиот“).

1855.- Умрел данскиот филозоф Ааби Сорен Киркегор, застапник на антихегелијанизмот, критичар на христијанството како црковна догма и основоположник на егзистенцијализмот („Или-или: фрагменти од животот“, „Поимот на вознемиреност“, „Болест на смрт“, „Филозофски трошки“).

1869.- Роден е Виторио Емануел III (Виторио), крал на Италија од 1900 до 1946 година, се оженил со Јелена, ќерка на црногорскиот крал Николај I. Тој го поддржувал режимот на Мусолини и во 1936 година бил прогласен за император на Етиопија, а во 1939 година за крал на Албанија. Тој абдицирал во 1946 година во корист на неговиот син Умберто, надевајќи се дека ќе ја спаси династијата Савој, но Италијанците гласале за републиката на плебисцит во јуни 1946 година.

1878.- Умре црногорскиот писател и политичар Стефан Митров Љубиша, често нарекуван „Његош во проза“. Својот прв расказ го објавил во 1868 година и веднаш станал еден од најистакнатите и најпочитуваните раскажувачи. Во неговите раскази, од кои најпознати се „Кањош Македоновиќ“ и „Причање Вука Дојчевица“, се спојуваат епската легенда и реализмот.

1918.- Со капитулацијата на Германија заврши Првата светска војна, во која учествуваа 36 земји. Околу 10 милиони луѓе ги загубија животите. Безусловната капитулација, според која Германија мораше да ги напушти сите окупирани земји на запад и исток, Алзас и Лорен и левиот брег на Рајна, беше потпишана во железнички вагон во францускиот град Компиењ.

1918.- Маршалот Јозеф Пилсудски ја прогласил Полска за независна република.

1941.- Во Втората светска војна од територијата на СССР започна да се емитува програмата на радио станицата „Слободна Југославија“.

1942.- Германските трупи окупираа неокупиран дел од Франција за време на Втората светска војна, под контрола на квислиншката влада во Виши. Истиот ден, германските и италијанските трупи го окупираа и францускиот остров Корзика.

1944.- Започна битката кај Батин, во која единиците на советската Црвена армија и Народноослободителната војска на Југославија беа поразени од германските сили во Втората светска војна на 23 ноември по тешки борби.

1945.- Одржани се првите повоени избори во Југославија, врз основа на кои е конституирано Основачкото собрание на Демократска Федеративна Југославија.

1952 – Џон Малин и Вејн Џонсон за прв пат го покажаа својот изум во Лос Анџелес.

1961.- Советскиот град Сталинград е преименуван во Волгоград.

1965.- Родезискиот премиер Јан Смит еднострано прогласи независност од Британија.

1971.- Американскиот Сенат го ратификуваше договорот за враќање на островот Окинава на Јапонија, заземен на крајот од Втората светска војна.

1975.- Ангола прогласи независност по пет века португалско колонијално владеење. Агостињо стана првиот претседател на Народна Република Ангола.

1992.- Англиканската црква на Англија се откажа од вековната традиција и им дозволи на жените да бидат свештенички.

1996.- Претседателот на Гватемала Алваро Арсу објави дека е постигнат договор со герилското движење за ставање крај на 36-годишната граѓанска војна во оваа централноамериканска земја.

2000.- Запалена жичарница во тунел под глечерот Кицштајнхорн во масивот Хоен Тауерн, во австриските Алпи, уби 159 луѓе.

2000.- Стапи на сила Законот за централната банка на Црна Гора, со кој се заокружи монетарната власт во Црна Гора, инаугурирана пред една година, со воведувањето на германската марка во платниот промет на таа република.

2001 – Еден ден по пристапувањето на Кина во Светската трговска организација, Тајван стана членка.

2002 година – Претседателот на Мајкрософт, Бил Гејтс, донира 100 милиони американски долари за борба против СИДА во Индија.

2003.- Бугарскиот претседател Георги Прванов пристигна во дводневна посета на Србија и Црна Гора. Тој е првиот шеф на бугарска држава кој официјално го посети Белград по 53 години.

2003.- Соединетите Американски Држави воведоа економски и дипломатски санкции за Сирија за поддршка на „палестинскиот отпор кон израелската окупација“.

2004.- Палестинскиот претседател Јасер Арафат, кој ја водеше Палестинската ослободителна организација (ПЛО) повеќе од 30 години, умре во воена болница во Париз.

2004 – Литванскиот парламент го ратификуваше новиот Устав на Европската унија. Литванија е првата членка на Унијата која усвои европски устав.

2005.- Умре Британецот Патрик Личфилд, еден од најпознатите фотографи во светот.

2008.- Почина Никица Мариновиќ, првата мис на СФРЈ и првата Југословенка што се појави на изборот за Мис на светот во 1966 година, каде што ја освои титулата прва придружничка и најубава Европејка.

2010.- Ирачкиот парламент го избра курдскиот лидер Џалал Талабани за претседател, врз основа на договор за поделба на власта со кој на шиитскиот политичар Ал-Малики му беше дадена функцијата премиер, а на сунитите претседател. Договорот за поделба на власта стави крај на осуммесечната политичка криза во земјата.

2015.- Уставниот суд на Шпанија ја суспендираше резолуцијата на каталонскиот парламент, со која започнува процесот на отцепување на тој регион од Шпанија, додека судот не го разгледа тој документ.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

Објавено пред

на

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Историски личности и настани:

  • 337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.

  • 1455Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.

  • 1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.


🎵 Култура и уметност:

  • 1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.

  • 1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.

  • 1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.

  • 1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.

  • 1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.

  • 1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.

  • 2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.


⚔️ Воени и политички настани:

  • 1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.

  • 1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.

  • 1972Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.

  • 1992Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.

  • 1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.

  • 2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.


🌍 Современи настани и социјални промени:

  • 1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.

  • 2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.

  • 2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.

  • 2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.

  • 2024Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај

📜 Среден и нов век

  • 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
  • 1498Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
  • 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.

✍️ Култура и филозофија

  • 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
  • 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
  • 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.

⚔️ Војни и политика

  • 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
  • 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
  • 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
  • 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
  • 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.

🌍 Независности и државни промени

  • 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
  • 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
  • 2002Источен Тимор прогласува независност.
  • 2000Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.

🧑‍🤝‍🧑 Друштвени и економски настани

  • 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
  • 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
  • 1995Ебола карантин во Заир.
  • 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.

🎨 Кражби и културни загуби

  • 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Без категорија2 часа

5 уреди што трошат струја дури и кога не ги користите

Иако може да изгледа безопасно да оставите полначот од мобилниот телефон во приклучокот, постои уште една причина зошто треба да...

Lifestyle2 часа

Како да откриете дали јаболката се прскани и како безбедно да ги исчистите

Јаболката се едно од најчесто консумираните овошја, но кога се купуваат од продавници, често доаѓаат со сјаен слој кој може...

На денешен ден7 часа

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве...

Хороскоп14 часа

Хороскоп за четврток (22 мај)

Овен На работа, и покрај лошите аспекти успевате работите да ги завршите на време. Не очајувајте, доаѓаат подобри времиња. Денес,...

Спорт16 часа

Флик останува во Барса до 2027 година

Официјално Барселона потврди, Флик останува до 2027-ма година! Имено, продолжувањето на договорот на Ханси Флик е јасен показател дека клубот...

Временска прогноза17 часа

Попоски истакна дека најмалку до првата седмица од јуни месец ќе имаме слично време, можеби и со пониски температури

Најновиот излез на прогностичките материјали истакнува најмалку до 6 јуни на повидок нема да има никакви температурни покачувања на воздухот....

Технологија18 часа

AMD го претставува „Radeon RX 9060 XT“

AMD, како што вети пред неколку недели, објави неколку важни гејмерски производи за време на својата воведна презентација на Computex...

Македонија21 час

Приведен измамник: Преку фејсбук страница продавал наводно благословени предмети

На 20.05.2025 во СВР Струмица, претставник на МПЦ – OA – Струмичка Eпископија пријави дека од почетокот на 2025 до...

Спорт23 часа

ФФМ и МВР потпишаа Меморандум за унапредување на безбедноста на фудбалски настани и заштита на интегритетот

Фудбалската федерација на Македонија (ФФМ) и Министерството за внатрешни работи (МВР) потпишаа Меморандум за соработка со кој се зајакнува партнерството...

Кичево24 часа

(ФОТО) Денес во кичевската касарна „Чеде Филипоски – Даме“ – со свеченост беше реализиран 21-ви Мај – „Денот на единицата“

Денес во касарната „Чеде Филипоски – Даме“ – Кичево со воена свеченост припадниците од 1. пешадиски баталјон (1.пб), од 1...

НАЈЧИТАНИ