На денешен ден
На денешен ден (12 август)
1450 – Во Стогодишната војна, Британците го предадоа пристанишниот град Шербур на Французите, со што заврши освојувањето на Нормандија од францускиот крал Чарлс VII.
1503.- Роден е Данскиот крал Кристијан III. Тој дојде на престолот во 1534 година за време на граѓанската војна меѓу протестантите и католиците. Како поддржувач на реформацијата, тој ја основа Лутеранската црква во Данска.
1687 – Австриската и унгарската војска под команда на Лудвиг Вилхелм фон Баден ја победи турската војска на Мохамед во решавачка битка кај Мохач.
1759.- Руските трупи на генералот Салтиков и австриските трупи под Лондон ја победија пруската војска, предводена од кралот Фридрих II Велики, во битката кај Кунерсдорф во Седумгодишната војна. Дрезден падна во рацете на Австрија.
1813 – Австрија му објави војна на Наполеон.
1827.- Умре англискиот сликар, гравир и писател Вилијам Блејк, поет на интуиција и имагинација. Доби книжевна слава со неговите збирки „Песни на искуството“ и „Песни за невиноста“, а како сликар е познат по 21 илустрација за „Книга за работата“ и илустрации за „Кантербериски приказни“ на Чаузер.
1848.- Умре англискиот инженер и пронаоѓач Georgeорџ Стивенсон. Тој ја разви и подобри конструкцијата на парната локомотива, а во 1825 година неговата локомотива „Рокит“ го влече првиот патнички воз во светот на линијата Стоктон-Дарлингтон. Во 1823 година, тој ја основа првата фабрика за локомотива во Newукасл.
1849.- Унгарската војска, со помош на Русија, ја потисна унгарската револуција, а националниот водач Лајош Косут ја напушти земјата.
1898 година – Шпанско -американската војна заврши со потпишување на протокол со кој Шпанија им ги отстапи на САД Куба и Порторико. Соединетите држави во исто време ги анектираа Хаваите.
1900.- Умре австрискиот велемајстор Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах. Тој ја освои светската титула во 1886 година со победата од 10: 5 над Јоханес Зукерторт, со пет нерешени резултати. Тој го објави „Учебникот за модерен шах“ во 1889 година.
1914 – Велика Британија и објави војна на Австро -Унгарија во Првата светска војна.
1914 – Започнува битката кај Цер, која завршува на 20 август со победата на српската војска над Австро -Унгарија. Тоа беше прва српска и прва сојузничка победа во Првата светска војна.
1922.- Умре ирскиот политичар Артур Грифит, еден од основачите на националното републиканско движење Шин Фејн.Во 1921 година, тој предводеше делегација која склучи договор со Велика Британија за независност на Ирска, а во 1922 година беше избран за прв претседател на Република Ирска. бил избран за прв претседател на Република Ирска.
1925.- Родени се британските близнаци Норис и Рос МекВиртер, кои ја основаа Гинисовата книга на рекорди. Роза беше убиена во 1975 година од припадник на Ирската републиканска армија.
1944 година – Првиот подводен нафтовод беше пуштен во употреба за снабдување со нафта на сојузничките сили во Франција под Ламанш. Низ гасоводот дневно поминуваа 700 тони нафта.
1955.- Умре германскиот писател Томас Ман, добитник на Нобеловата награда за литература во 1929 година. Откако нацистите дојдоа на власт во Германија во 1933 година, тој емигрираше во Швајцарија, а во 1939 година во Соединетите држави. Д -р Фауст “,„ Смрт во Венеција “).
1960.- Соединетите држави го лансираа првиот сателит за комуникација Ехо I.
1970.- Како дел од „новата источна политика“, германскиот канцелар Вили Брант потпиша договор во Москва со кој Западна Германија и СССР се откажуваат од своите сили во меѓусебните односи и ја признаваат постојната граница меѓу двете германски држави.
1976.- По едномесечна опсада и жестоки борби, членовите на либанската десница го зазедоа палестинскиот камп Тел-Ел Затар.
1978.- Во Јапонија и Кина во Пекинг беше потпишан договор за мир и пријателство.
1982.- Умре американскиот филмски и театарски актер Хенри Фонда. Тој глумеше во повеќе од 80 филмови и освои Оскар за улогата во неговиот најнов филм „На златното езеро“.
1984.- Во Лос Анџелес завршија 23 -те Олимписки игри, на кои учествуваа 140 земји. Репрезентацијата на СФР Југославија освои седум златни медали, четири сребрени и седум бронзени.
1985.- Јапонски Боинг 747 се урна на планините Осутака во близина на Токио, при што загинаа само четворица од 524 патници и членови на екипажот.
1992 – Соединетите држави, Канада и Мексико постигнаа договор за создавање единствена зона за слободна трговија, создавајќи го најголемиот светски трговски блок.
2000.- Руската нуклеарна подморница, Курск, потона во Баренцовото Море по две експлозии предизвикани од дефект. Во оваа несреќа загинаа сите 118 членови на екипажот.
2001.- Кралот Нородом Сиханук од Камбоџа иницијализира закон со кој се воспоставува специјален „меѓународен“ суд во Камбоџа за да им се суди на поранешните водачи на Црвените Кмери за злосторства против човештвото извршени за време на неговото владеење од 1975-1979 година.
2001.- Повеќе од 11.000 луѓе на јапонскиот остров Окинава се евакуирани пред расклопување на американската бомба тешка 36 килограми, останата од Втората светска војна.
2014 година – Околу 700 имигранти се обидоа да ја преминат оградата на границата и да влезат во Мелила, шпанска енклава во северозападна Африка, од Мароко, додека поморската спасувачка служба собра уште 700 луѓе кои се обиделе илегално да влезат во Шпанија со брод. Илјадници имигранти, главно од субсахарска Африка, се обидуваат да влезат во Шпанија и да стигнат до Европа во потрага по подобар живот.
2014 година – холивудска starвезда и оскаровка, актерка Лорин Бакал (Лорен Бекол), која се здоби со слава во „златното доба на Холивуд“, улоги во филмови, класици: „Да имаш и да немаш“, „Големиот сон“, „ Ки Ларго „почина“, „Како да се омажиш за милионер“, „Убиство на Ориент експрес“ …
2015 година – Европската унија фрла 22 милиони тони храна што може да се консумира годишно, а Велика Британија е водечка, според студијата на истражувачкиот центар при Европската комисија.
2016.- Почина сликарот jубомир ubaуба Поповиќ, чии дела може да се најдат во престижни галерии, музеи и колекции низ целиот свет. Lifeивотот и работниот век го помина на трасата Ваjeево, Белград, Париз, а неговите познати слики се „Трагедија во металната шума“, „Млечен пат“, „Синиот манастир“, „Месечар“, „Тамер“.
2017 година – 24 лица беа убиени откако полицијата пукаше во демонстрантите во немирите што избија во Кенија кога изборната комисија ја прогласи победата на претседателот Ухуру Кенијата.
2018 – Американската вселенска агенција НАСА ја лансираше сондата „Паркер“, која треба да се приближи на шест милиони километри од површината на Сонцето, поблиску од секое испратено вселенско летало.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево24 часаОВР Кичево лиши од слобода жител на струшко, кај с.Другово „летал“ со 107 км/ч, на место каде дозволено е 50 км/ч максимална брзина
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (12 ноември)
-
Македонија2 денаТелефони во рака, да му помогнеме на нашиот другар Ивица Попоски од Охрид, треба да оди итно на операција во Турција
-
Хороскоп12 часаХороскоп за четврток (13 ноември)
-
Македонија2 денаПријави за навивачи на мечот помеѓу Силекс и Шкупи за пораки и скандирања со навредлива содржина
-
Автомобили2 денаRenault Mégane се враќа на бензин: повраток кон класиката по ерата на електричните возила
-
Магазин2 денаКако да го забрзате вашиот стар Android телефон без да купувате нов
-
Магазин2 денаSoftBank го продаде целиот свој удел во Nvidia за 5,8 милијарди долари
