На денешен ден
На денешен ден – 12 јуни
1667 година – Jeanан-Батист Денис, лекар на Луј XIV, ја изврши првата успешна трансфузија на крв на 15-годишно момче со употреба на овча крв.
1683 година – Турската армија започна втора опсада на Виена. Градот беше ослободен во септември истата година од полскиот крал Јан Собиецки.
1691 година – Ахмед Втори го наследи султанот Сулејман III на турскиот престол во многу тешки околности за империјата. Тој водеше неуспешни војни против Австрија, Венеција и Русија и беше принуден да ги прифати неповолните услови на Карловачкиот мир во 1699 година.
1759 година – Умре Вилијам Колинс, еден од најважните англиски поети за лирика од 18 век („Вечер“, „Шкотско суеверие“, „Слобода“).
1798 година – Наполеон Бонапарта го освои островот Малта во Египет.
1848 година – Унгарската армија го нападна Сремске Карловце, седиштето на Србите во Унгарија, што се смета за почеток на унгарско-српската војна во 1848 година.
1849 година – Унгарците скоро целосно го уништија Нови Сад со топови од Петроварадин, бранејќи се од нападот на армијата на хрватскиот Бан Јелачиќ, кој како австриски офицер имаше наредба да ја задуши унгарската револуција.
1897 година – Роден е англискиот државник Роберт Ентони Еден, лидер на Конзервативната партија од 1955 година, министер за надворешни работи (1935-38; 1941-45; 1951-55), премиер (1955-57). Под притисок на јавното мислење, поради британско-француско-израелската агресија врз Египет во ноември 1956 година, тој поднесе оставка и се повлече од јавниот живот.
1898 година – За време на американско-шпанската војна, водачот на Филипинското револуционерно движење, генерал Емилио Агиналдо, со поддршка на САД, прогласи независност на Филипините.
1900 година – Германскиот рајхстаг усвои закон за зголемување на германската морнарица, кој подоцна ќе стане еден од најсилните во светот.
1917 година – Грчкиот крал Константин абдицирал во корист на неговиот најстар син, принцот Александар.
1929 година – Родена е Ана, автор на дневник за страдањата на Евреите во окупираниот Амстердам во Втората светска војна, што го напиша во тајно скривалиште. Таа беше убиена во март 1945 година во нацистичкиот логор Берген-Белзен. Од семејството Франк, војната ја преживеал само таткото на Ана.
1934 година – Бугарската влада, која дојде на власт со државен удар во мај 1934 година, забрани политички партии.
1936 – Отворена е зоолошка градина во Мали Калемегдан, Белград, каде беа собрани околу 1.200 животни до 1941 година.
1964 година – Нелсон Мандела, Валтер Сисулу и уште шестмина лидери на антирасистичкото движење во Јужна Африка се осудени на доживотен затвор.
1976 година – Со пуч беше симнат од власт претседателот Хуан Бордабери во Уругвај и започна деветгодишната воена диктатура.
1987 година – Поранешниот император на Централноафриканската Република, Jeanан Бедел Бокаса, е осуден на смрт за злосторства извршени за време на неговото 13-годишно владеење.
1988 година – Во Бангладеш избувнаа демонстрации околу уставниот амандман усвоен пет дена порано, со што исламот стана државна религија.
1991 година – Борис Елцин е избран за претседател на Русија на првите директни претседателски избори во земјата. Елцин го освои својот втор претседателски мандат во јули 1996 година, за самоволно да поднесе оставка во декември 1999 година и да го номинира Владимир Путин за свој наследник.
1993 година – Американски авиони го бомбардираа главниот град на Сомалија, Могадишу, во обид да ги уништат герилците на генералот Мохамед Фарах Аидид.
1995.- Умре италијанскиот музичар Артуро Бенедети Микеланџели, еден од најголемите пијанисти во 20 век.
1999 година – Во Косово и Метохија започна распоредувањето на меѓународните сили за безбедност на безбедноста (КФОР), засновано на резолуцијата 1244 на Советот за безбедност на ООН.
2001 година – Македонија го укина признавањето на Тајван, кој го призна две години порано, и се сврти кон политичка соработка со Кина.
2001 година – Мохамед Рашид Дауд Ал-Овали, следбеник на терористот Осама бин Ладен, е осуден во Newујорк на доживотен затвор, без право на жалба, за убиство на 213 лица во експлозија на бомба во американската амбасада во Кенија во 1998 година во истиот терористички напад.апад врз амбасадата во Танзанија.
2003 година – Советот за безбедност на ООН донесе резолуција со која се продолжува ослободувањето на Американците од Меѓународниот кривичен суд за една година.
2003 година – Умре Грегори Пек, еден од последните филмски великани во неговото време. Запаметен е по улогите во филмовите „Одмор во Рим“, „entентлменски договор“, „Снегови од Килиманџаро“ … Тој го освои Оскарот во 1962 година за улогата во филмот „Убиј ја потсмевачката птица“.
2005 година – Масуме ал Мубарак, долгогодишен активист за правата на жените, е назначен за министер за планирање и администрација и е првата жена во историјата на Кувајт што стана министер во владата на земјата.
2006 година – Умре унгарскиот композитор Gyорѓи Gyорги, познат по својата опера „Ле Гранд Макабри“ и музика за „2001 година: Одисеја на вселената“ на Стенли Кјубрик.
2006 година – Умре канадскиот медиумски тајкун Кен Томпсон, кој ја претвори печатарската империја на неговиот татко во најголемиот електронски издавач во светот – корпорацијата Томсон.
2007 година – Хашкиот трибунал го осуди поранешниот водач на хрватските Срби, Милан Мартиќ, на 35 години затвор за злосторства против Хрвати и муслимани во Книн Краина, западна Босна и Загреб во периодот 1991-95 година.
2008 година – Канадскиот премиер Стивен Харпер официјално им се извини во име на владата на канадските домородци за практиката да ги одделува домородните деца од нивните семејства и да ги принудува да посетуваат државни училишта со цел да се асимилираат во канадското општество. Од 19 век до 1970-тите, повеќе од 150 000 деца биле присилно однесени од своите домови.
2010 година – Во судирите меѓу мнозинството Киргистанци и малцинските Узбекистанци во јужен Киргистан загинаа 62 лица, а преодните власти на таа средноазиска земја побараа воена помош од Русија
2014 година – Министерот за образование и наука на Србија, Срѓан Вербиќ, го повика ректорот на универзитетот „Мегатренд“, Мишо Јовановиќ, да поднесе оставка затоа што неговиот докторат не е пронајден на Лондонската школа за економија и политички науки.
2015 година – Премиерот на Молдавија, Сирил Габуручи, поднесе оставка поради спорната автентичност на неговата универзитетска и универзитетска диплома. Бизнисменот помина помалку од пет месеци како премиер.
2018 година – Поранешната југословенска Република Македонија доби ново име, Република Северна Македонија, во договор со официјална Атина.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево9 часа„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Хороскоп2 денаХороскоп за недела (16 ноември)
-
Хороскоп19 часаХороскоп за понеделник (17 ноември)
-
Спорт1 ден(ЖИВО) У17: Македонија – Русија во вториот контролен меч, кичевчанецот Војчески во стартниот состав
-
Временска прогноза18 часаПопоски: Доаѓаат обилни врнежи од дожд кои ќе предизвикаат поплави, ќе има засилен ветер, западниот дел од државата ќе наврнат до 200 литри/м³ дожд
-
Спорт23 часа(ФОТО) У17: Русија поуспешна од Македонија во вториот контролен меч, одигран денес во Струмица
-
Здравје и убавина21 часАко ви недостасуваат протеини, овие намирници се вистинското решение за вас
-
Македонија4 часаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
