На денешен ден
На денешен ден (12 септември)

490 п.н.е – Атињаните ја поразија десет пати поголемата војска на персискиот император Дариј (9.000 до 100.000) на источниот брег на Атика, во близина на Маратонот. Во битката загинаа 192 атински војници и 6.000 Персијци. Веста за победата ја донесе гласникот Фидипидис во Атина, откако истрча 40 километри, а потоа почина од исцрпеност. Овој настан се нарекува најдолга трка во атлетика во модерните времиња.
1494 – Роден е францускиот крал Франсоа, кој го освои Милан за време на неговото владеење (1515-47), но не успеа да се етаблира во Италија. Неговата амбиција да стане римско-германски император била попречена од Чарлс V, со кого Франсоа I тогаш водел четири војни.
1583.- Роден е италијанскиот оргулист и композитор iroироламо Фрескобалди, најголемиот мајстор во своето време, кој ги збогати композициите за органот со нови изразни средства. Тој немаше значајни следбеници во Италија, но тој одлучувачки влијаеше на австриските и германските барокни мајстори, како и на Бах.
1683.- Полскиот крал Јан III од Собиески ја победи турската војска и ја прекина двомесечната втора опсада на Виена, спречувајќи ја Турција да ја нападне Централна Европа.
1733.- Умре францускиот композитор и оргулист Франсоа Куперин, централна фигура во париската музика во почетокот на 18 век, дворска чембалокордистка и наставничка по музика. Тој ја напиша методологијата „Уметноста на свирење на чембала“.
1772 – Русија го освои Персискиот регион долж Каспиското Море, вклучувајќи го и градот Баку.
1801 – Рускиот цар Александар I го припои Кралството Грузија. Источното Кралство Грузија, создадено четири децении порано, по ослободувањето од Персијците, го прифати рускиот протекторат во 1783 година. Во 1810 година, Русија ја анектираше западна Грузија, која дотогаш беше под власт на Отоманската империја.
1848 година – Новиот устав беше усвоен од Швајцарија, со што стана федерална унија со силна централна влада.
1876.- Роден е политичар, театарски и литературен критичар Милан Грол, долгогодишен драмски писател и менаџер на Народниот театар во Белград, од 1940 година шеф на Демократската партија. За време на Втората светска војна, тој беше член на владата на Кралството Југославија во егзил, а од март до август 1945 година беше заменик -премиер на Демократска федеративна Југославија.
1878.- Во Лондон е подигнат египетски обелиск наречен „Иглата на Клеопатра“, подигнат околу 1475 година п.н.е. од мермер од Асуан.
1890 – Британска јужноафриканска компанија го основа градот Солсбери (Хараре), кој станува главен град на Родезија. Именуван е по тогашниот британски премиер, лорд Салсбери.
1913.- Роден е американскиот спортист Jesеси Овенс, кој освои четири златни медали на Олимписките игри во Берлин 1936. Неговиот триумф го налути Адолф Хитлер, кој ја напушти почесната ложа за да избегне ракување со него, бидејќи беше црнец.
1916 година – Офанзивата на српската војска против Бугарите и Германците во Првата светска војна започна врз Кајмакчалан. Заврши на 3 октомври 1916 година, како прва победа на српската војска по повлекувањето преку Албанија.
1919.- Италијанската војска на доброволци под команда на поетот Габриеле д Анануцио ја заробила Риека. Градот остана под италијанска власт до крајот на Втората светска војна.
1940 година – Додека трагаат по изгубено куче, група тинејџери ја откриваат пештерата Леско, во близина на Монтињак во Дордоња, Франција, познат археолошки локалитет со палеолитски цртежи.
1943.- Во Втората светска војна, германските командоси го киднапираа поранешниот италијански диктатор Бенито Мусолини по наредба на Адолф Хитлер кога новите италијански власти го затворија.
1953 – Никита Хрушчов е избран за прв секретар на Централниот комитет на Комунистичката партија на СССР.
1968 – Албанија објави дека се откажува од Варшавскиот пакт.
1970.- Палестински киднапери разнесоа три авиони во Јордан, киднапирани шест дена порано по полетувањето од Newујорк кон Европа. Претходно, тие ги ослободија патниците во замена за палестински затвореници, вклучително и киднаперот на четвртиот авион, Лејла Калед.
1974.- Со воен удар беше соборен етиопскиот император Хајле Селаси, кој стана цар во 1928 година по смртта на Менелик II и кралот на Етиопија во 1930 година.
1980.- Воениот удар предводен од генералот Кенан Еврен ја собори владата на Сулејман Демирел во Турција.
1989.- Во полскиот парламент беше прифатена влада на еден од водачите на движењето „Солидарност“, Тадеуш Мазовиецки, со што формално заврши комунистичкото владеење во Полска.
1994.- Во Полска се одржаа првите заеднички воени вежби на силите на НАТО и Варшавскиот пакт.
1998.- Во обид за атентат во Тирана, пред седиштето на опозициската Демократска партија, беше убиен еден од нејзините водачи, Азем Хајдари.
1999.- Индонезија прифати распоредување мировни сили на ОН во Источен Тимор.
2001.- За прв пат по 52 години, НАТО се повикува на член 5 од НАТО Повелбата за заедничка одбрана, овозможувајќи колективен воен одговор на терористичките напади во Соединетите држави. Во својот говор, американскиот претседател Georgeорџ Буш рече дека Америка е нападната и дека ќе ги искористи сите средства за да го победи тероризмот.
2003.- Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите за Либија по терористичките напади врз американски и француски авион во доцните 1980 -ти. Претходно, со Фондацијата Гадафи беше постигнат договор за исплата на надомест на семејствата на жртвите на соборениот француски авион.
2003.- Умре американскиот кантри музичар nyони Кеш – „Човек во црно“. За време на неговата 50-годишна кариера, тој пееше претежно за рудари, заработувачи, осуденици и каубои.
2005.- Умре германскиот спортист Фриц Шилген, кој го запали олимпискиот оган на Олимпијадата во Берлин 1936 година.
2008.- Почина хрватскиот филолог Томислав Ладан, писател, лексикограф, директор на Хрватскиот лексикографски институт „Мирослав Крлежа“.
2010.- Умре филмскиот режисер Клод Шаброл, еден од водачите на францускиот Нов бран, автор на филмовите „Businessенски бизнис“, „Виолета Нозиер“, „Неверна жена“, „Црвени ноќи“. Ја доби наградата за животно дело на Берлинскиот филмски фестивал во 2009 година.
2013 – Холандија официјално и се извини на Индонезија за масовните убиства извршени од нејзината војска пред повеќе од 60 години за време на борбата на нејзината поранешна колонија за независност. Индонезија прогласи независност на 17 август 1945 година, но Холандија одби да ја признае до 1949 година.
2015 година – 107 лица загинаа, а 238 беа повредени кога се урна градежен кран на Големата џамија во Мека.
2020 година – По речиси две децении војна во Доха, започнаа мировните преговори меѓу авганистанската влада и талибанските бунтовници.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Хороскоп18 часа
Хороскоп за петок (6 јуни)
-
Кичево22 часа
(ФОТО) ТППЕ Кичево: Се гаси дива депонија зад „Стара централа“
-
Кичево4 часа
Кичевското архиерејско намесништво истакна соопштение по повод „Духовденска задушница“
-
Спорт2 дена
ФФМ на дечињата кои учествуваа во финалниот турнир во „Детската лига“ ќе им овозможи бесплатно да го следат мечот Македонија-Белгија од трибините на „Тодор Проески“
-
Македонија7 часа
СВР Охрид: Армијата на Република Македонија ќе реализира тактичко-технички активности
-
Македонија24 часа
На граница кај бугарин во возило пронајдени биле електрошок и солзавец, бил веднаш лишен од слобода
-
Скопје1 ден
За еден ден во Скопје изречени 180 мерки во областа на сообраќајот