Следете не

На денешен ден

На денешен ден (12 септември)

Објавено пред

на

490 п.н.е – Атињаните ја поразија десет пати поголемата војска на персискиот император Дариј (9.000 до 100.000) на источниот брег на Атика, во близина на Маратонот. Во битката загинаа 192 атински војници и 6.000 Персијци. Веста за победата ја донесе гласникот Фидипидис во Атина, откако истрча 40 километри, а потоа почина од исцрпеност. Овој настан се нарекува најдолга трка во атлетика во модерните времиња.

1494 – Роден е францускиот крал Франсоа, кој го освои Милан за време на неговото владеење (1515-47), но не успеа да се етаблира во Италија. Неговата амбиција да стане римско-германски император била попречена од Чарлс V, со кого Франсоа I тогаш водел четири војни.

1583.- Роден е италијанскиот оргулист и композитор iroироламо Фрескобалди, најголемиот мајстор во своето време, кој ги збогати композициите за органот со нови изразни средства. Тој немаше значајни следбеници во Италија, но тој одлучувачки влијаеше на австриските и германските барокни мајстори, како и на Бах.

1683.- Полскиот крал Јан III од Собиески ја победи турската војска и ја прекина двомесечната втора опсада на Виена, спречувајќи ја Турција да ја нападне Централна Европа.

1733.- Умре францускиот композитор и оргулист Франсоа Куперин, централна фигура во париската музика во почетокот на 18 век, дворска чембалокордистка и наставничка по музика. Тој ја напиша методологијата „Уметноста на свирење на чембала“.

1772 – Русија го освои Персискиот регион долж Каспиското Море, вклучувајќи го и градот Баку.

1801 – Рускиот цар Александар I го припои Кралството Грузија. Источното Кралство Грузија, создадено четири децении порано, по ослободувањето од Персијците, го прифати рускиот протекторат во 1783 година. Во 1810 година, Русија ја анектираше западна Грузија, која дотогаш беше под власт на Отоманската империја.

1848 година – Новиот устав беше усвоен од Швајцарија, со што стана федерална унија со силна централна влада.

1876.- Роден е политичар, театарски и литературен критичар Милан Грол, долгогодишен драмски писател и менаџер на Народниот театар во Белград, од 1940 година шеф на Демократската партија. За време на Втората светска војна, тој беше член на владата на Кралството Југославија во егзил, а од март до август 1945 година беше заменик -премиер на Демократска федеративна Југославија.

1878.- Во Лондон е подигнат египетски обелиск наречен „Иглата на Клеопатра“, подигнат околу 1475 година п.н.е. од мермер од Асуан.

1890 – Британска јужноафриканска компанија го основа градот Солсбери (Хараре), кој станува главен град на Родезија. Именуван е по тогашниот британски премиер, лорд Салсбери.

1913.- Роден е американскиот спортист Jesеси Овенс, кој освои четири златни медали на Олимписките игри во Берлин 1936. Неговиот триумф го налути Адолф Хитлер, кој ја напушти почесната ложа за да избегне ракување со него, бидејќи беше црнец.

1916 година – Офанзивата на српската војска против Бугарите и Германците во Првата светска војна започна врз Кајмакчалан. Заврши на 3 октомври 1916 година, како прва победа на српската војска по повлекувањето преку Албанија.

1919.- Италијанската војска на доброволци под команда на поетот Габриеле д Анануцио ја заробила Риека. Градот остана под италијанска власт до крајот на Втората светска војна.

1940 година – Додека трагаат по изгубено куче, група тинејџери ја откриваат пештерата Леско, во близина на Монтињак во Дордоња, Франција, познат археолошки локалитет со палеолитски цртежи.

1943.- Во Втората светска војна, германските командоси го киднапираа поранешниот италијански диктатор Бенито Мусолини по наредба на Адолф Хитлер кога новите италијански власти го затворија.

1953 – Никита Хрушчов е избран за прв секретар на Централниот комитет на Комунистичката партија на СССР.

1968 – Албанија објави дека се откажува од Варшавскиот пакт.

1970.- Палестински киднапери разнесоа три авиони во Јордан, киднапирани шест дена порано по полетувањето од Newујорк кон Европа. Претходно, тие ги ослободија патниците во замена за палестински затвореници, вклучително и киднаперот на четвртиот авион, Лејла Калед.

1974.- Со воен удар беше соборен етиопскиот император Хајле Селаси, кој стана цар во 1928 година по смртта на Менелик II и кралот на Етиопија во 1930 година.

1980.- Воениот удар предводен од генералот Кенан Еврен ја собори владата на Сулејман Демирел во Турција.

1989.- Во полскиот парламент беше прифатена влада на еден од водачите на движењето „Солидарност“, Тадеуш Мазовиецки, со што формално заврши комунистичкото владеење во Полска.

1994.- Во Полска се одржаа првите заеднички воени вежби на силите на НАТО и Варшавскиот пакт.

1998.- Во обид за атентат во Тирана, пред седиштето на опозициската Демократска партија, беше убиен еден од нејзините водачи, Азем Хајдари.

1999.- Индонезија прифати распоредување мировни сили на ОН во Источен Тимор.

2001.- За прв пат по 52 години, НАТО се повикува на член 5 од НАТО Повелбата за заедничка одбрана, овозможувајќи колективен воен одговор на терористичките напади во Соединетите држави. Во својот говор, американскиот претседател Georgeорџ Буш рече дека Америка е нападната и дека ќе ги искористи сите средства за да го победи тероризмот.

2003.- Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН ги укина санкциите за Либија по терористичките напади врз американски и француски авион во доцните 1980 -ти. Претходно, со Фондацијата Гадафи беше постигнат договор за исплата на надомест на семејствата на жртвите на соборениот француски авион.

2003.- Умре американскиот кантри музичар nyони Кеш – „Човек во црно“. За време на неговата 50-годишна кариера, тој пееше претежно за рудари, заработувачи, осуденици и каубои.

2005.- Умре германскиот спортист Фриц Шилген, кој го запали олимпискиот оган на Олимпијадата во Берлин 1936 година.

2008.- Почина хрватскиот филолог Томислав Ладан, писател, лексикограф, директор на Хрватскиот лексикографски институт „Мирослав Крлежа“.

2010.- Умре филмскиот режисер Клод Шаброл, еден од водачите на францускиот Нов бран, автор на филмовите „Businessенски бизнис“, „Виолета Нозиер“, „Неверна жена“, „Црвени ноќи“. Ја доби наградата за животно дело на Берлинскиот филмски фестивал во 2009 година.

2013 – Холандија официјално и се извини на Индонезија за масовните убиства извршени од нејзината војска пред повеќе од 60 години за време на борбата на нејзината поранешна колонија за независност. Индонезија прогласи независност на 17 август 1945 година, но Холандија одби да ја признае до 1949 година.

2015 година – 107 лица загинаа, а 238 беа повредени кога се урна градежен кран на Големата џамија во Мека.

2020 година – По речиси две децении војна во Доха, започнаа мировните преговори меѓу авганистанската влада и талибанските бунтовници.

На денешен ден

Светот „На денешен ден“ – 30 октомври

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.

1817Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.

1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.

1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.

1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.

1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.

1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).

1918Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.

1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.

1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.

1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.

1974Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.

1975Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.

1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.

1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.

1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.

2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.

2001Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.

2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.

2006Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.

2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.

2011Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.

2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.

2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.

2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.

2022Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Светот на денешен ден (28 октомври)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com @ Lucian Alexe

1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.

1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.

1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.

1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.

1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.

1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.

1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.

1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.

1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.

1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.

1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.

1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.

1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.

1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.

1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.

1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.

1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.

1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.

1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.

1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.

2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.

2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.

2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.

2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.

2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.

2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.

2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.

2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.

2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.

2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.

2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

  • 1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.

  • 1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.

  • 1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.

  • 1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.

  • 1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.

  • 1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.

  • 1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).


Политика и атентати

  • 1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.

  • 1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.

  • 1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.

  • 1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.

  • 1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.

  • 1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.

  • 2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.

  • 2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.

  • 2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.

  • 2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.

  • 2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.

  • 2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.

  • 2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.

  • 2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.


Култура и личности

  • 1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.

  • 1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.

  • 1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.

  • 1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.

  • 1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.

  • 1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.

  • 2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.


Несреќи и катастрофи

  • 1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.

  • 2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп13 часа

Хороскоп за недела (2 ноември)

ОВЕН Постои можност на деловно поле да добиете помош околу напредувањето кое сте го очекувале. Потребно е повеќе да и...

Здравје и убавина15 часа

Треба да се знае, слебеењето незначи дека треба да гладувате, еве неколку работи околу таа тема

Комбинацијата на редовна физичка активност и балансирана исхрана е најсигурниот пат до намалување на телесната тежина и подобрување на изгледот...

Македонија21 час

Додека преземал службени дејствија жител на Велешта нападнал полициски службеник

На 31.10.2025 во 15:00 часот на магистралниот пат Подмољје-Струга, полициски службеницн од ОВР Струга го лишија од слобода И.И.(45) од...

Хороскоп2 дена

Месечен Хороскоп (ноември 2025)

ОВЕН Ова може да биде интересен ден на работа, бидејќи ќе имате голема помош и некој кој може да делува...

Здравје и убавина2 дена

Пијалокот „Ракија“ може да лекува, еве десет значајни случувања кои може ракијата позитивно да дејствува врз нив

На Балканот, каде тврдокорноста е дел од секојдневието, ракијата не е само пијалок што ја придружува добрата трпеза и веселите...

Кичево2 дена

Поради градежни активности на автопат Охрид-Кичево кај Подмоље ќе се врши пренасочување на сообраќај до среда

СВР Охрид ги известува граѓаните дека поради изведување на градежни работи во делот на автопатот Охрид-Кичево, кај клучката Подмоље, во...

Временска прогноза2 дена

Попоски: Ни претстои потопла зима, но со повеќе снег од лани

Изминатиов подолг период во голем број од медиумите читаме и слушаме најави дека пред нас е зима на векот или...

Култура2 дена

Денеска е „Св.Апостол Лука“, честит именден и роденден на сите кои слават

Денес, на 31 октомври, ја одбележуваме славата на Светиот апостол и евангелист Лука, заштитникот на лекарите и еден од најпочитуваните...

Скопје2 дена

Лишен од слобода возачот кој удри малолетничка на ул. „Перо Наков“ во Скопје и избега од местото на настанот

На 30.10.2025 околу 19:30 часот, по преземени оперативни мерки, полициски службеници од Единицата за интервентна полиција при СВР Скопје го...

Хороскоп3 дена

Хороскоп за петок (31 октомври)

ОВЕН Можеби немате веќе нови идеи и тешко ви е да имате позитивни мисли кога станува збор за работата. Мора...

НАЈЧИТАНИ