На денешен ден
На денешен ден – 13 јуни

323. п.н.е. – Александар III Македонски (Александар Велики), еден од најголемите воени водачи во светската историја, почина во Вавилон. Неговите легендарни победи се инспирација на уметниците и поетите со векови.
823 – Роден е францускиот крал Чарлс Втори (Шарл ле Шов), кому Договорот од Вердун во 843 година ги припои западните и централните делови на франкиската држава (денешна Франција).
1381 година – Под водство на Ват Тајлер, започна селанско востание против феудалците во англиските провинции Кент, Норфолк, Сафок и Кембриџшир, предизвикано од високи даноци.
1811 година – Роден е литературниот критичар и филозоф Висарион Григоревиќ Бјелински, основач на реалистичката естетика во руската книжевна критика. Тој ја формулираше теоретската основа на новата насока во руската литература наречена „природно училиште“, и како модел го потенцираше делото на Гогоol („Писмо до Гогоol“, „Книжевни фантазии“).
1839 година – Српскиот принц Милош Обреновиќ абдицираше во корист на неговиот син Милан и ја напушти Србија. Принцот Милан почина неколку недели откако беше избран за владетел, а пратениците го повикаа неговиот помлад брат Михаило да го заземе престолот.
1865 година – Роден е ирскиот поет и драматург Вилијам Батлер Јетс, заедно со Шо и oyојс, еден од најголемите ирски писатели. Добитник е на Нобелова награда за литература во 1923 година („Скитања на Ојсин“, „Ветер во трска“, „Грофицата Кетлин“, „Подолга земја“).
1876 година – Српско научно општество ја избра сликарката Катарина Ивановиќ за прва сопруга на академикот.
1886 година – Под мистериозни околности, баварскиот крал Лудвиг Втори се удави, три дена откако тој беше прогласен за луд и соборен. Под негово покровителство Ричард Вагнер (Ричард Вагнер) беше во периодот 1864-85 година. во Минхен работел на реформата на музиката и драмата и ги изведувал своите познати музички драми „Тристан и Изолда“ и „Нирнберг мајстори за пејачи“.
1897 година – Роден е финскиот тркач на далечина Паво Нурми, освојувајќи девет златни медали на Олимписките игри во 1920, 1924 и 1928 година. Тој собори 29 светски рекорди.
1899 година – Роден е мексиканскиот композитор и диригент Карлос Чавез, основач на симфонискиот оркестар на Мексико. Во неговите композиции тој ги воведе одликите на мексиканскиот музички фолклор и инструментите на мексиканските Индијанци („Индија“, „Четири сонца“).
1900 година – Во Кина, т.н. Боксерско востание – бунт на селаните и урбаните сиромашни против странскиот капитал и домашните феудалци. Востанието било задушено во септември 1901 година од европските сили, Јапонија и Соединетите држави.
1917 година – Со 14 готи бомбардери, Германците го бомбардираат Лондон од воздух за прв пат во Првата светска војна. Загинаа 162 лица. Пред тоа, нападите врз британската престолнина беа извршени од авион.
1943 година – Сава Ковачевиќ, командант на Третата дивизија и припадник на Врховниот штаб на ЈНА, беше убиен во битката кај Сутјеска во Втората светска војна. Посмртно беше прогласен за национален херој.
1944 година – Првите ракети Ф-1 на Германија беа истрелани врз Јужна Англија во Втората светска војна. До крајот на војната во 1945 година, повеќе од 1.000 ракетни бомби паднаа на територијата на Велика Британија, од кои 660 го погодија Лондон.
1953 година – Државниот удар во Колумбија го доведе Густаво Рохас Пинилја, кој диктаторски владееше сè до 1957 година, кога во Колумбија беше обновен демократскиот режим.
1956 година – Последните британски трупи ја напуштија базата во Суецкиот канал, со кој Велика Британија управува веќе 74 години. Египет го презеде управувањето со каналот.
1965 година – Умре еврејскиот филозоф и теолог Мартин Бубер, роден во Австрија. Пред нацистите, тој побегна во Палестина во 1938 година и стана еден од првите професори на Еврејскиот универзитет во Ерусалим. Тој се залагаше за заедничка еврејско-арапска држава („Приказни за рабинот Нахман“, „Јас и ти“, „Хасидски приказни“, „Гог и Магог“, „Слики на добро и зло“).
1982 година – Умре кралот на Саудиска Арабија Калид ибн Абдул Азиз (Калид). Него го наследи неговиот брат принцот Фахд.
1983 година – Вселенски летала од САД „Пионер 10“ орбитира околу Нептун. Тоа беше првото вселенско летало што слета надвор од Сончевиот систем.
1986 година – Умре американскиот кларинетист Бени Гудман, најпопуларниот џез музичар во 1930-тите. Тој беше еден од првите бели музичари што се спротивстави на расната сегрегација и вклучи црни музичари во неговиот џез оркестар, основан во 1934 година.
1990 година – Поради неуспешниот почеток на преговорите меѓу владата и опозицијата во Србија (8 јуни), првиот протестен митинг на опозицијата против владата на Слободан Милошевиќ се одржа на Плоштадот на Република во Белград.
1990 година – Четири лица се убиени и 200 повредени во Букурешт кога полицијата се обидува да ги смири студентските протести.
1992 година – се одржа „митинг на колена“ пред зградата на српското претседателство во Белград, во знак на протест против воената политика на српскиот претседател Слободан Милошевиќ.
1994 година – Северна Кореја објави повлекување од Агенцијата за атомска енергија на ООН и повеќе нема да дозволи пристигнување на странски инспектори.
2000 година – Во Пјонгјанг започна историски самит на двете Кореи, каде претседателите на Јужна Демократска Република Кореја и Северна Демократска Народна Република Кореја, Ким Дае-Јунг и Ким Јонг-Ил разговараат за помирувањето меѓу двете земји. Лидерите на двете Кореи се сретнаа за прв пат по распадот на обединетата земја во 1948 година.
2002 година – На првите слободни избори во историјата на Авганистан, Хамид Карзаи е избран за претседател.
2003 година – Првиот нацрт на уставот на ЕУ е усвоен во Брисел, 46 години по потпишувањето на Римскиот договор, односно формирањето на Унијата.
2004 година – На изборите за Европски парламент, партијата на германскиот канцелар Герхард Шредер го претрпе најголемиот пораз од Втората светска војна, а француската социјалистичка опозиција ја победи Конзервативната партија на претседателот quesак Ширак со големо мнозинство.
2005 година – Умре поранешниот португалски комунистички лидер Алваро Куњал, кој ги водеше комунистите 31 година. Тој беше симбол на отпор кон поранешниот фашистички режим на Антонио Оливеира Салазар.
2006 година – Умре поранешниот ирски премиер Чарлс Хоги, кој доминираше во ирската политичка сцена од 1970-тите до раните 90-ти.
2008 година – Ирските гласачи на референдум го отфрлија договорот за реформа на институциите на ЕУ – Лисабонскиот договор. Ирското „Не“ ја фрли ЕУ во нова криза на доверба, бидејќи усвојувањето на оригиналниот „европски устав“ во 2005 година беше одбиено и од француските и од данските гласачи, а тој документ беше омекнат и претворен во Лисабонски договор.
2009 година – Во Техеран избувнаа протести по објавувањето на победата на Махмуд Ахмадинеџад на претседателските избори во Иран, на која се натпреваруваше противкандидатот Мир Хосеин Мусави.
2010 година – Победата на парламентарните избори во Белгија ја постигна Новиот фламански сојуз (НВА), кој се залага за независност на Фландрија. Изборите во Белгија следеа по остри расправии за поголема независност на Фландрија и Валонија.
2011 година – На дводневен референдум, огромното мнозинство на Италијанците гласаа за укинување на законот на владата на Берлускони за враќање на нуклеарната енергија, приватизација на водоснабдувањето и имунитетот на премиерот.
2012 година – Тунискиот воен суд го осуди Бен Али, поранешниот претседател на таа земја, на 20 години затвор во отсуство на поттикнување немири, убиства и грабежи.
2015 година – Манулен Кармен, пензиониран судија, е избран за градоначалник на Мадрид, а Ада Колау, лидер на коалицијата Барселона ен кому (Заедно за Барселона), е избрана за градоначалник на тој град. Власта во тие два града премина во рацете на екстремните левичари, противници на владејачката конзервативна Народна партија на премиерот Маријан Рахој.
2020 година – Повеќе од 41 000 луѓе умираат од вирусот корона во Бразил, втора најсмртоносна земја во светот.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за сабота (7 јуни)
-
Хороскоп20 часа
Хороскоп за недела (8 јуни)
-
Култура2 дена
(ВИДЕО) Краток фрагмент на отец Партениј за „Македонија и Патриотизмот“ од новиот филм посветен на неговиот триесет годишен монашки пат
-
Македонија1 ден
Попладнево почувствуван земјотрес во Македонија
-
Временска прогноза19 часа
Алармот е вклучен, денес ќе имаме најтопол ден од почеток на 2025-та година!
-
Спорт1 ден
(ВИДЕО) „Капа доле“ за прикажаната игра упати Милевски, додека Омерагиќ во соблекувалната укажа поддршка и честитки до играчите на македонската репрезентација!
-
Македонија1 ден
Срамота: Пред Духовден во село во Македонска Каменица оштетени гробови
-
Спорт23 часа
(ВИДЕО) Американската тенисерка Гауф триумфираше на „Ролан Гарос“ по победата над белорусинката Арина Сабаленка