На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Античко и средновековно време

• 604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.

• 735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.

• 1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.

🕌 Историја на Азија

• 1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.

👑 Европска политика и култура

• 1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.

• 1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.

• 1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.

• 1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.

• 1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.

• 1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.

⚔️ 20 век – војни и политики

• 1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.

• 1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.

• 1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.

• 1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.

• 1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.

• 1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.

• 1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.

• 1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.

• 1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.

• 1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.

• 1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.

• 2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.

• 2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.

• 2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.

• 2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.

• 2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.

• 2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.

• 2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.

• 2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.

• 2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.

• 2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.

• 2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🪐 Наука и технологија

• 1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.

• 1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.

• 1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.

• 1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“

⚔️ Историски и политички настани

• 1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.

• 1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.

• 1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.

• 2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.

👑 Личности

• 1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.

• 1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.

• 1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.

• 2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.

🧱 Културни и социјални настани

• 1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.

• 1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.

• 1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Историски личности и настани:

• 337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.

• 1455 – Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.

• 1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.

🎵 Култура и уметност:

• 1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.

• 1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.

• 1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.

• 1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.

• 1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.

• 1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.

• 2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.

⚔️ Воени и политички настани:

• 1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.

• 1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.

• 1972 – Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.

• 1992 – Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.

• 1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.

• 2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.

🌍 Современи настани и социјални промени:

• 1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.

• 2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.

• 2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.

• 2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.

• 2024 – Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.