На денешен ден
На денешен ден – 14 јуни
1645 година – Во граѓанска војна во Англија, парламентарните сили предводени од Оливер Кромвел и Томас Ферфакс ги поразија ројалистите предводени од принцот Руперт од Пфалц во Најзби.
1777 година – Конгресот на САД го усвои државното знаме „Starвезда и лента“, кое сè уште се користи и денес.
1789 година – Англискиот капетан Вилијам Блајт, со 18 приврзаници, пристигна на островот Тимор во близина на Јава по драматично патување и повеќе од 3.500 милји. Блајт беше оставен во водите на Тахит 48 дена порано откако екипажот на бродот „Баунти“ се побуни и ја презеде командата со бродот.
1798 година – Роден е чешкиот историчар и политичар Франтишек Палачки, водач на Чешката ренесанса во 19 век. Како лидер на Федералистичката партија, тој се залагаше, во согласност со неговата идеја за австро-славизам, за федерална реорганизација на Австро-Унгарија.
1800 година – Наполеон Бонапарта ги победи австриските трупи во одлучувачката битка кај Маренго во Италија.
1811 година – Родена е американската писателка Хариет Елизабет Бичер Стоу, борец за правата на жените и ослободувањето на црните робови, автор на романот „Куќата на чичко Томин“.
1837 година – Во Неапол умре италијанскиот писател iaакомо, најголемиот лирски поет на италијанскиот романтизам и еден од најважните поети на европската поезија во 19 век („Силвија“, „Дијалози и есеи“, „Зибалдон“, дневник „Мисли“).
1894 година – е роден jубица Јанковиќ, етномузиколог, соработник на Етнографскиот институт на Српската академија на науките и уметностите и член на повеќе меѓународни институции за проучување на народната култура. Заедно со нејзината сестра Даница, ја објави книгата „Народен игре“ во седум тома.
1904 година – Умре писателот и лекар Јован Јовановиќ Змај, една од најистакнатите личности на српското општество во втората половина на 19 век. Борец за национално и политичко ослободување, член на Српската кралска академија и драматург на Националниот театар во Белград (1890-98), тој е најпознат како детски поет и автор на елегични лични признанија („Djулиши“ и „”улиши“ увеоци “).
1924 година – Роден е писателот Владимир Алексеевич Солухин, кој во руската литература воведе не-басна проза за слободна композиција („Како да се испита сонцето“, „Lивеејќи на Земјата“).
1928 година – Умре Емелин Панкхурст, британски суфраже, основач на Социо-политичката унија на жени (1903). Организираше бројни митинзи и демонстрации за право на глас на жените, поради што беше затворена осум пати.
1928 година – Роден е аргентинскиот политичар и револуционер Ернесто „Че Гевара“. Како бескомпромисен борец за правда, тој се здоби со голема популарност, особено кај младите. Учествуваше во Кубанската револуција и беше министер во владата на Кастро (1961-65). Во ноември 1966 година, тој стана водач на герилците во Боливија, а во октомври следната година, беше фатен и убиен.
1936 година – Умре рускиот писател Максим Горки. Тој одигра значајна улога во политичкиот и културниот живот на Советска Русија и се смета за основач на социјалистичкиот реализам во руската литература („Макар Чудра“, „Мати“, „На дну“).
1940 година – На Ајфеловата кула беше подигнато знаме со свастика кога нацистичките германски трупи влегоа во центарот на Париз за време на Втората светска војна.
1941 година – Претседателот на САД, Френклин Рузвелт, нареди замрзнување на германскиот и италијанскиот имот во Соединетите држави.
1943 година – Во битката кај Сутјеска во Втората светска војна, убиен е писателот, новинар, револуционер од Бања Лука, учесник во Народноослободителната борба Веселин Маслеја. Посмртно беше прогласен за Народен херој на Југославија.
1946 година – Умре шкотскиот пронаоѓач Logон Логи Берд.Во 1923 година, тој го направи првиот ТВ пренос, а во 1928 година, првиот прекуокеански ТВ пренос меѓу Лондон и Хортсдејл во САД.
1962 година – Во Париз е основана Европската организација за вселенско истражување.
1966 година – Ватикан објави укинување на индексот librorum prohibitorum. Списокот на дела што католичките верници не смееја да ги читаат по забраната за црквата, беше објавен во 1559 година од папата Павле IV.
1968.- Умре италијанскиот поет Салваторе Квазимодо, добитник на Нобеловата награда за литература во 1959 година.
1986.- Умре аргентинскиот писател Хорхе Борхес, еден од најголемите и највлијателните писатели на 20 век. Тој решително ја обележа шпанско-американската литература и значително влијаеше на светските литературни текови („Универзална историја на очајот“, „Имагинација“, „Алеф“, „Извештај за Броди“, „Книга со песок“).
1990 година – Во Букурешт, 10.000 рудари, со поддршка на новата влада, како што тврди опозицијата, демонтираа населба од шатори на студенти кои демонстрираа против владата во центарот на градот и ги демолираа редакциите на одредени весници и седиштата на опозициските партии.
1992 година – За прв пат по 45 години, во Белград се одржа литургија за празникот Педесетница, на која присуствуваа околу 10.000 луѓе предводени од српскиот патријарх Павле. Истиот ден, неколку илјади белграѓани, организирани од Граѓанскиот сојуз на Србија, учествуваа на настанот „Последен ellвон“, со порака до режимот на Слободан Милошевиќ дека му истече времето.
1993 година – Тансу Чилер стана првата жена премиер на Турција.
1995 година – Востаничките чеченци го нападнаа јужниот руски град Будијоновск, зедоа 1.500 заложници и зазедоа владини згради. Во нападот загинаа околу 100 лица, а заложниците беа ослободени по преговорите со премиерот на Русија, Виктор Черномирдин.
2000 година – Италијанските власти го екстрадираат Мехмед Али Агча во Турција, откако беше помилуван од италијанскиот претседател. Поради убиството на папата Јован Павле Втори во 1981 година, Агка помина 19 години во италијански затвор.
2003 година – На референдум во Чешка, 81% од граѓаните гласаа за влез во ЕУ.
2005 година – Умре Италијанецот Карло ulулини, еден од најголемите диригенти на 20 век.
2007 година – Почина поранешниот австриски претседател и генерален секретар на ООН Курт Валдхајм.
2012 година – Раководството на Романската демократска либерална партија (ПДЛ) поднесе оставка откако загуби на локалните избори и освои околу 15 проценти од гласовите. Поранешната опозиција, обединета во Социјал-либералната унија (УСЛ), победи со скоро 50 проценти од гласовите.
2012 година – Поранешниот тајкун во Тексас Р. Ален Стенфорд е осуден на 110 години затвор за организирање на една од најголемите пирамидални шеми во историјата, преку која манипулираше со инвеститори за 20 милијарди долари за 20 години
2013 година – За време на неговата посета на Брисел, министерот за надворешни работи на Исланд, Гунар Браги Свеинсон ја извести Европската комисија дека Исланд се откажал од влегувањето во ЕУ.
2013 година – Умерениот конзервативец Хасан Рохани победи на претседателските избори во Иран.
2014 година – Проруските сепаратисти соборија украински воен транспортен авион во близина на градот Луганск, при што загинаа 49 лица. Авионот Иlyушин-76 превезувал опрема, храна и војници.
2020 година – Во Атланта (САД) избувнаа немири по убиството на афро-американецот Рајхард Брукс од бел полицаец за време на апсењето. Инцидентот се случи за време на бран протести во САД и ширум светот поради убиството на Афроамериканецот Georgeорџ Флојд за време на апсењето во Минеаполис на 25 мај.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево12 часаНа градскиот плоштад во Кичево и оваа година ќе блесне хуманитарниот „Божиќен Базар“ покрај најубавиот украс „Витлеемската Пештера“
-
Кичево18 часа(ФОТО) Д-р Александар Јовановски денеска со свеченост ја презеде функцијата градоначалник на општина Кичево, „За мене како што знаете поделбите не постојат, ќе продолжиме напред заедно“
-
Кичево2 денаВо сабота спремете се за третото концертно издание на „Enigma Rock Night Vol.3“ во НУЦК „Кочо Рацин“, на сцената ќе настапат сите локални бендови
-
Хороскоп1 денХороскоп за понеделник (10 ноември)
-
Хороскоп10 часаХороскоп за вторник (11 ноември)
-
Здравје и убавина2 денаОвие шест работи предизвикуваат висок крвен притисок
-
Здравје и убавина15 часаДомашен напиток од свежи билки против болки во Бубрезите од бубрежните камења
-
Спорт15 часаАталанта го разреши од должноста досегашниот тренер Иван Јуриќ
