На денешен ден
На денешен ден – 14 мај

1316 година – Роден е Карло IV Луксембург, крал на Бохемија од 1346 година, римско-германски император од 1355 година. Тој го основал првиот универзитет во Централна Европа во Прага (1348).
1610 година – Религиозен фанатик го уби францускиот крал Хенри IV, првиот монарх од династијата Бурбон, во Париз.
1643 година – Четиригодишниот Луј XIV дојде на францускиот престол по смртта на неговиот татко Луј XIII. Регент беше неговата мајка Ана од Австрија, но кардиналот Мазарин имаше вистинска моќ 1811 година – Парагвај прогласи независност од Шпанија.
1900 година – Во Париз беа отворени вторите модерни Олимписки игри, за кои учествуваа жени за прв пат.
1912 година – Умре шведскиот писател Август Стриндберг, еден од најважните и највлијателни драмски писатели на 20 век („Мис на Јулија“, „Татко“).
1932 година – Почина политичарот, историчар и економист Чедомиj Мијатовиќ, член на Српската кралска академија, во Лондон. Како шеф на српската дипломатија, тој потпиша тајна конвенција со Австро-Унгарија во 1881 година. Тој беше првиот во Србија што започна да ја изучува економската историја.
1940 година – Германските бомбардери уништија две третини од Ротердам за време на преговорите за предавање на холандската армија во Втората светска војна. Околу илјада луѓе беа убиени, а 80 000 останаа без домови.
1948 година – Прогласена е држава Израел, осум часа пред крајот на британскиот мандат во Палестина. Прв претседател на новата држава беше Хаим Вајзман, а премиер Дејвид Бен Гурион.
1955 година – Албанија, Бугарија, Унгарија, Германска демократска Република, Полска, Романија, СССР и Чехословачка во Варшава го потпишаа договорот за воспоставување на Варшавскиот пакт.
1968 година – Комунистичката влада во Чехословачка, предводена од Александар Дубчек, објави почеток на широки социјални реформи, познати како „Прашката пролет“. Реформите беа прекинати уште во август, со влегувањето на советските трупи во Прага.
1973 година – Лансирана е првата американска вселенска лабораторија, Skylab I.
1989 година – Лидерот на перонистите Карлос Менем стана претседател на Аргентина, победувајќи го кандидатот на владејачката Радикална партија, Едуардо Ангелос.
1991 година – Самоубиството го изврши Jианг Кинг, вдовица на кинескиот лидер Мао Це Тунг, еден од водачите на Културната револуција (1966-1976).
1992 година – По 47 години, името на главната улица во Белград, улицата Маршала Тита, беше сменето во Улика српски владара. Името подоцна беше сменето во Улика краralа Милана.
1998.- Умре американскиот пејач и филмски актер Френк Синатра (Френк). Тој се здоби со светска слава со низата музички хитови „Странци во ноќта“, „Newујорк, Newујорк“ и како добитник на Оскар за улогата во филмот „ Од тука до вечноста “.
1999 година – колона бегалци во близина на селото Кориса, Косово, беше погодена од бомбардирањето на НАТО врз СР Југославија. Загинаа 87 лица, повеќето од нив деца.2001 година – Советот на НАТО одобри враќање на армијата и полицијата на СРЈ во Секторот Б на Зона за безбедност на копно на административната граница помеѓу Косово и Србија, почнувајќи од 24 мај.
2001 година – Лидер на коалицијата на десниот центар, Силвио Берлускони, победи на парламентарните избори во Италија и ја формираше 59-тата италијанска влада од 1945 година.
2003 година – По скоро 40 години планирање и дебата, започнаа подземни работи за заштита на Венеција од тонење.
2008 година – Британските национални архиви објавија повеќе од 1.000 страници тајни документи за неидентификувани летечки објекти (НЛО) на небото на Велика Британија во текот на 1970-тите и 1980-тите.
2009 година – Европската комисија му изрече рекордна казна од 1,06 милијарди евра на Интел, најголемиот светски производител на микропроцесори, за злоупотреба на својата доминантна позиција на пазарот.
2011 година – Експериментален авион со соларен погон слета во Брисел по 13 часа лет. Авионот е проект на швајцарскиот авијатичар и лекар Бертранд Пикард, управуван од Андре Борсберг.
2013 година – Воздушните сили на САД тестираа дрон Х-47Б, со големина на борбен авион, над Атлантикот. Авионот може да слета и полета од носачот на авиони, што значи дека може да се користи низ целиот свет, без потреба да се бара дозвола од други земји за летање до дестинацијата.
2018 година – Амбасадата на САД во Израел беше преместена од Тел Авив во Ерусалим во согласност со одлуката на претседателот Доналд Трамп донесена на крајот на 2017 година. Настанот предизвика протести на Палестинците на границата меѓу Израел и Појасот Газа, а десетици луѓе беа убиени во судирите меѓу демонстрантите и израелската армија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт4 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт15 часа
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Спорт1 ден
Анчелоти до Нејмар: „Во денешно време е морате да бидете во добра форма“
-
Хороскоп1 час
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин12 часа
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин12 часа
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн