На денешен ден
На денешен ден (15 септември)

1776 – За време на Американската револуционерна војна, британските трупи под генерал Вилијам Хоу го заземаа Њу Јорк. 1810 – Во Мексико започнува востание против шпанската власт, кое трае наизменично до 1820 година, кога е прогласена независноста на Мексико од Шпанија.
1821 – Шпанските колонии Гватемала, Сан Салвадор и Костарика прогласија независност.
1822.- Британските трупи го окупираа Каиро, а рабинот Паша, кој им се предаде на Британците, беше протеран во Цејлон. Каиро остана под британска контрола до 1922 година, кога Египет прогласи независност и градот стана главен град на државата.
1830.- Роден е мексиканскиот генерал и државник Порфирио Дијаз, претседател на Мексико од 1877 до 1880 година и од 1884 до 1911 година, кога беше соборен од водачот на мексиканската револуција, Франциско Мадеро. Умре во 1915 година во егзил во Париз.
1864 – Англискиот истражувач, Hanон Ханинг Спеке, загина во несреќа додека ловеше еребици, првиот Европеец што го виде езерото Викторија во август 1858 година, тврдејќи дека е извор на Нил.
1890.- Родна е англиската писателка Агата Кристи, авторка на популарни криминалистички романи и драми, еден од најуспешните писатели на сите времиња со продадени две милијарди книги („Убиство на ориентот експрес“, „Стапица за глувци“, „Саем за криминал“).
1904.- Роден е италијанскиот крал Умберто Втори, последниот владетел на Италија кој се искачи на престолот во мај 1946 година по абдикацијата на неговиот татко Виторио Емануеле. Тој абдицираше еден месец подоцна, во јуни 1946 година, кога Италијанците на референдум гласаа за републиката.
1916 година – Во битката кај Сома во Првата светска војна, Британците за првпат користеа тенкови дизајнирани од Ернест Свинтон.
1935.- Специјалната седница на германскиот Рајхстаг во Нирнберг усвои закон со кој Германците се лишени од државјанство од еврејско потекло и закон за заштита на германската крв и делови, со кој се забрануваат бракови меѓу Германци и Евреи и се вработуваат Германци со еврејски работодавачи.
1946.- Прогласена е Народна Република Бугарија, откако Бугарите на референдум гласаа против монархијата.
1949.- Конрад Аденауер е избран за прв канцелар на Западна Германија, а Теодор Хајс е избран за прв претседател на Републиката.
1967 – Абдел Хаким Амер, командант на египетските сили во шестдневна војна со Израел во јуни 1967 година, изврши самоубиство. Во таа војна, Израел речиси ги уништи египетските воздухопловни сили, го зазеде Синај и навлезе во Суецкиот канал.
1972 – Шпанија и Советскиот Сојуз потпишаа трговски договор, прв договор меѓу двете земји по завршувањето на Шпанската граѓанска војна (1936-39).
1973.- Умре шведскиот крал Густав VI Адолф, а негов наследник е неговиот внук Карл XVI Густав.
1987.- Германски хакери познати како Хаос клуб упаднаа во компјутерскиот систем на НАСА и инсталираат програма наречена Тројански коњ.
1999.- Советот за безбедност на ОН одобри формирање меѓународни сили за Источен Тимор поради бранот насилство предизвикано од про -индонезиските сили, по референдумот на кој жителите на Индонезија гласаа за независност.
2000.- Во Сиднеј беа отворени 27. Олимписки игри. Спортистите од СР Југославија освоија три медали на тие игри – златен медал за одбојкари, сребрен медал за Јасна Шекариќ во стрелање со воздушен пиштол и бронзен медал за ватерполисти.
2003.- Во пожарот во најголемиот затвор во Саудиска Арабија, Ал -Хаир во Ријад, загинаа 67, а ранети се 23 лица. Тоа е најсмртоносниот пожар во историјата на таа земја.
2006.- Умре италијанската новинарка и поранешна воена дописничка Оријана Фалачи, позната по своите бескомпромисни интервјуа со светски лидери и провокативни ставови.
2007.- Колин Мекре, шкотски возач, светски шампион во рели во 1995 година и вицешампион во 1996, 1997 и 2001 година, загина во хеликоптерска несреќа.
2008.- Еден од основачите на британската рок група Пинк Флојд, клавијатуристот Ричард Рајт, почина на 65 -годишна возраст.
2011.- Познатиот чешки режисер Отакар Вавра почина во Прага на 100 -годишна возраст, оставајќи зад себе 80 филмови и исклучителни часови на филмската академија во Прага како сценаристи и режисери, од кои дипломираа режисери како Милош Форман, Јиржи Менцл или Емир Кустурица.
2011 година – Советот за печат ја започна својата работа, независно, саморегулаторно тело регистрирано во 2009 година со цел да ја следи усогласеноста со кодексот на новинарите на Србија во печатените медиуми. Основачи на Советот за печат се Независното здружение на новинари на Србија, Здружението на новинари на Србија, Здружението за медиуми и локалниот печат.
2013.- Албанскиот парламент ја изгласа новата социјалистичка влада, Еди Рама, кој вети дека ќе се бори против сиромаштијата и невработеноста и ќе ја приближи земјата до Европската унија.
2015.- Во Унгарија стапи на сила нов пакет построги мерки за контрола за да се спречи минување на мигрантите низ нејзината територија и да се воспостави контрола над надворешната граница на Шенген.
2018 – Американската вселенска агенција (НАСА) лансираше модерен ласер во орбитата наменет за проучување на мразот и неговото топење на Земјата. Сателитот ICE Sat-2, тежок половина тон, беше лансиран од воена база во американската сојузна држава Калифорнија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт19 часа
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт1 ден
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за недела (14 септември)
-
Хороскоп17 часа
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин1 ден
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Магазин1 ден
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Временска прогноза6 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно
-
Македонија3 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат