На денешен ден
На денешен ден – 16 јули
622 година – Историчарите веруваат дека овој датум означува почеток на првата година од исламската ера, денот кога Мухамед и неговите следбеници ја напуштиле Мека за да го воспостават првиот центар на новата вера во Медина.
1054 година – Сподели раскол меѓу римската и константинополската христијанска црква околу полемиката дали римскиот папа има примат меѓу христијанските водачи Спорот подоцна довел до „голем раскол“ и биле создадени две цркви – источните православни и западните римокатолици.
1533 година – По наредба на шпанскиот освојувач Франциско Пизаро, бил убиен императорот на Инките Атахуалпа, иако тој го дал потребниот откуп – една просторија полна со злато и две полни со сребро.
1661 година – Банката во Стокхолм ги издаде првите хартиени банкноти во Европа.
1723 година – Роден е англискиот сликар oshошуа Рејнолдс, еден од најголемите сликари на портрети во историјата на сликарството, првиот претседател на Кралската академија на уметностите (1768) и дворски сликар од 1784 година. Тој направи околу 2.000 портрети и силно влијаеше врз генерациите на Англиски сликари на портрети.
1858.- Роден е српскиот војвода Петар Бојовиќ, познат воен водач во војните од 1912-18 година. Заслужен е за победите во Првата балканска војна над турската војска во битките кај Куманово и Битола (1912) и во Втората балканска војна за успехот во битката кај Брегалница (1913) над бугарската војска. За неговите успеси во Првата светска војна бил награден со војвода. Како командант на Првата армија, на 1 ноември 1918 година го ослободи Белград. Починал во 1945 година во Белград и бил погребан без воени почести.
1861 година – Во Нови Сад е основан Српскиот народен театар.
1867 година – Францускиот градинар Josephозеф Мониер патентира армиран бетон во Париз.
1872 – Роден е норвешкиот истражувач Роалд Амундсен, првиот човек кој стигнал до Јужниот пол (1911). Тој загина во авионска несреќа во јуни 1928 година, обидувајќи се да најде исчезната италијанска експедиција, која се движеше кон Северниот пол.
1890 година – Умре швајцарскиот писател Готфрид Келер.
1896 година – Умре францускиот писател Едмонд Гонкур, по чија иницијатива е основано литературното друштво „Академија де Гонкур“, именувано по браќата Гонкур.
1917 година – Болшевичкиот обид за преземање на власта во Русија е спречен, Троцки е уапсен, а Ленин се повлекува нелегално.
1918 година – Во Екатеринбург беа убиени последниот руски цар, Николај Втори Романов и членовите на неговото семејство.
1925 година – Во Багдад се отвори седницата на првиот избран парламент во Ирак.
1935 година – Во Оклахома Сити е инсталиран првиот метар за паркирање во светот.
1945 година – САД го спроведоа првиот тест за атомска бомба, под кодното име „Троица“, во пустината Аламогордо, Ново Мексико.
1950 година – На стадионот „Маракана“ во Рио де Janeанеиро, Уругвај го совлада Бразил со 2-1 во финалето на Светското првенство, освојувајќи го Светскиот куп по втор пат. Натпреварот го следеа 199 000 гледачи.
1951 година – Белгискиот крал Леополд III абдицирал во корист на неговиот син Бодуин.
1965 година – Францускиот и италијанскиот претседател Шарл Гол и useузепе отворија тунел долг 11,6 километри под Мон Блан кој ги поврзува двете земји.
1969 година – Американскиот вселенски брод Аполо 11 беше лансиран од Кејп Канаверал на историска мисија на Месечината со астронаутите Нил Армстронг (Нил), Едвин Олдрин и Мајкл Колинс.
1976 година – Индонезија ја припои поранешната португалска колонија Источен Тимор како нејзина 27-ма покраина.
1979 година – Садам Хусеин стана претседател на Ирак.
1985 година – умре германскиот писател Хајнрих Теодор Бол, добитник на Нобеловата награда за литература; 1972 година, најпреведуваниот германски писател по Втората светска војна („Групен портрет со дама“, „Мислење на кловн“).
1989 година – Умре австрискиот диригент Херберт фон Карајан, еден од најголемите диригенти на 20 век. Од 1949 година беше диригент на Виенскиот симфониски оркестар, од 1955 година диригираше со Берлинската филхармонија, а од 1956 до 1964 година беше директор на Виенската државна опера.
1990 година – Земјотрес уби повеќе од 1.600 луѓе на Филипините.
1995 година – Умре британскиот поет Стивен. На почетокот на својата кариера, тој беше прогласен за втор Шели („Дваесет песни“, „Урнатини и визии“).
1998 година – Албанците од Косово сочинуваат паралелен косовски парламент во Приштина. Полицијата, по наредба на српските власти, кои сметаа дека постапката е незаконска, како и изборите во мај, ги окупираше просториите и ги заплени документите за работата на парламентот.
2000.- Во Будимпешта почина поетот Georgeорџ Петри, еден од најпознатите унгарски дисиденти за време на комунистичкиот режим на Јанош Кадар.
2001 година – Хуан Антонио Самаранч, претседател на Меѓународниот олимписки комитет (МОК) од 1980 година, се пензионира и е назначен за почесен живот на МОК. Него го наследи белгискиот хирург quesак Рог.
2001 година – Кинескиот и рускиот претседател Russianианг Земин и Владимир Путин потпишаа пријателски пакт со кој се утврдуваат принципите на партнерство меѓу двете земји за да се заштитат нивните интереси.
2003 година – Воен удар ја собори владата на африканската островска држава Сао Томе и Принсипе, додека нејзиниот претседател Фрадике де Менезес беше во приватна посета на Нигерија.
2004 година – Поранешниот светски шампион во шах, Боби Фишер е уапсен на аеродромот во Токио. Во март 2005 година, Фишер отпатува на Исланд откако го доби државјанството на таа островска земја, со што избегна депортација во САД, кои го бараа повеќе од десет години за кршење на меѓународните санкции против поранешна Југославија, каде што играше шаховски натпревар со Борис Спаски во 1992 година.
2004 година – почина американскиот пилот Чарлс Свини, кој леташе со бомбардер кој фрли атомска бомба врз јапонскиот град Нагасаки во 1945 година.
2005 година – УНЕСКО го запиша Мостар (БиХ) на списокот на светско наследство.
2012 година – почина Johnон Лорд, поранешен клавијатурист на Дип Парпл и коавтор на некои од нивните најпознати песни („Smoke on the Water“). Тој имаше успешна соло кариера и е познат по музичкото спојување на рок и класика барокни форми.
2014 година – Во мај истата година во Брисел се одржа донаторска конференција за санација на последиците од поплавите во Србија и БиХ.
2016 година – 265 лица загинаа и стотици се ранети во судирите во Анкара и Истанбул кога турската армија се обидува да ја преземе власта во земјата и да го симне од власт претседателот Реџеп Таип Ердоган (Реџеп Таип).
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
На денешен ден
Светот на денешен ден (28 октомври)
1492 – Кристофер Колумбо ја открил Куба за време на своето прво патување преку Атлантскиот океан и ја прогласил за посед на Шпанија.
1628 – Кралските трупи, предводени од кардиналот Ришелје, го зазеле хугенотското (протестантско) упориште Ла Рошел по неколкумесечна опсада.
1636 – Во Кембриџ, Масачусетс, бил основан Харвард колеџ – најстарата високообразовна институција во Соединетите Американски Држави.
1704 – Починал англискиот филозоф Џон Лок, еден од основоположниците на емпиризмот и либералната филозофија. Неговите дела, меѓу кои „Преглед на човечкиот разум“, „Писма за толеранцијата“ и „Два трактати за владата“, извршиле силно влијание врз понатамошниот развој на европската мисла.
1746 – Катастрофален земјотрес во Перу ги уништил градовите Лима и Каљао, при што загинале најмалку 18.000 лица.
1836 – Била прогласена федерацијата меѓу Перу и Боливија.
1884 – Роден е Милоје Милојевиќ, српски композитор, музиколог, педагог и критичар, професор на Музичката академија во Белград и еден од основачите на српската музикологија. Тој го основал белградскиот оркестар „Collegium musicum“ и е автор на дела како „Четири дела за пијано“, „Мелодии и ритми од Балканот“ и „Пред величеството на природата“.
1886 – Американскиот претседател Гровер Кливленд ја открил Статуата на слободата во њујоршкото пристаниште. Статуата е подарок од Франција, дело на скулпторот Фредерик Огист Бартолди.
1891 – Силен земјотрес на јапонскиот остров Хоншу (Нипон) усмртил околу 10.000 лица и оставил повеќе од 300.000 луѓе без домови.
1914 – Роден е американскиот микробиолог Џонас Едвард Салк, кој во 1953 година ја развил првата ефикасна вакцина против детска парализа.
1918 – По распадот на Австро-Унгарија, Националниот комитет ја презел власта во Прага. Република Чехословачка официјално била прогласена во ноември 1918 година со Томас Гариг Масарик како прв претседател.
1919 – Во САД стапила во сила забрана за продажба на пијалаци со повеќе од половина процент алкохол.
1922 – Околу 40.000 фашисти, т.н. „црнокошулаши“, предводени од Бенито Мусолини, тргнале од Неапол во „Маршот кон Рим“. Два дена подоцна, кралот Виторио Емануеле III му го доверил мандатот на Мусолини да формира влада, со што започнал фашистичкиот режим што траел до 1943 година.
1923 – Починал Стојан Протиќ, српски политичар и публицист, еден од основачите на Радикалната партија и прв премиер на Кралството на Срби, Хрвати и Словенци. Бил уредник на весниците „Самоуправа“ и „Оџек“.
1932 – Роден е Спирос Кипријану, кипарски државник и прв министер за надворешни работи по стекнувањето на независноста на Кипар во 1960 година. Во 1977 година станал претседател на државата по смртта на архиепископот Макариос III.
1940 – Италијанските трупи ја нападнале Грција од Албанија, откако Атина го одбила ултиматумот со кој Италија барала воени бази на грчка територија. Со помош на Германија, Грција била окупирана во април 1941 година.
1962 – Официјално завршила Кубанската ракетна криза: советскиот лидер Никита Хрушчов наредил повлекување на ракетите од Куба, а американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја укинал поморската блокада.
1974 – Арапските лидери, меѓу кои и јорданскиот крал Хусеин, усвоиле декларација со која се повикува на создавање независна палестинска држава.
1982 – Социјалистичката работничка партија на Шпанија, предводена од Фелипе Гонзалес, извојувала убедлива победа на општите избори.
1995 – Во пожар во метрото во главниот град на Азербејџан, Баку, загинале 289 лица, а 270 биле повредени.
2000 – Во Косово се одржале локални избори под покровителство на ОН. Демократската лига на Косово, предводена од Ибрахим Ругова, извојувала убедлива победа. Србите ги бојкотирале изборите, а југословенските власти не ги признале резултатите.
2001 – Американскиот претседател Џорџ В. Буш формирал Група за следење на странски терористи, предводена од државниот обвинител Џон Ешкрофт, со задача да идентификува и депортира странски државјани кои нелегално престојуваат во САД.
2002 – Високиот американски дипломат Лоренс Фоли бил убиен во Аман, Јордан. Тој ја раководел канцеларијата на УСАИД во американската амбасада и бил првиот западен дипломат убиен во таа земја.
2005 – Починал големиот актер Љуба Тадиќ, член на Белградскиот драмски театар, Народниот театар, Ателје 212 и Југословенскиот драмски театар. Настапувал во повеќе од 60 филмови и бројни радио и телевизиски драми.
2008 – На претседателските избори на Малдивите, Маумун Абдула Гајум ја изгубил власта по 30 години. Опозицискиот кандидат Мохамед Нашид, кој повеќепати бил затворан за време на неговото владеење, ја однел победата.
2011 – Починал писателот и филозоф Радомир Константиновиќ, автор на влијателниот есеј „Филозофија на Паланка“.
2013 – Починале Тадеуш Мазовиецки, првиот некомунистички премиер во Источна Европа по Втората светска војна и активист на движењето „Солидарност“, и Александар Тијаниќ, новинар и директор на Радио-телевизија Србија.
2018 – Жаир Болсонаро победил на претседателските избори во Бразил и станал 38-ми претседател на земјата.
2020 – Србија добила нова влада со 21 министерство и двајца министри без ресор, предводена од премиерката Ана Брнабиќ во нејзиниот втор мандат.
2022 – Европскиот парламент и земјите-членки на Европската Унија се договориле да ја забранат продажбата на нови возила со мотори на фосилни горива од 2035 година, во рамки на климатскиот пакет „Подготвени за 55“.
Истата година, Елон Маск ја купил социјалната мрежа „Твитер“ за 44 милијарди долари.
2023 – Починал актерот Метју Пери, познат по улогата на Чендлер Бинг во серијата „Пријатели“. Причината за смртта била предозирање со кетамин; пет лица се обвинети во врска со неговата смрт, меѓу кои и неговиот асистент и неколку лекари.
-
Кичево5 часаФрлено шише со запалива течност во кичевски двор, ОВР Кичево презема мерки за пронаоѓање на сторителот
-
Хороскоп2 денаХороскоп за петок (7 ноември)
-
Хороскоп20 часаХороскоп за сабота (8 ноември)
-
Култура1 денУтре е „Митровден“, се вели дека од денот започнува зимата. Честита домашна слава и именден до сите домаќини!
-
Македонија1 денСВР Охрид: Зачестија лажни телефонски јавувања за изнуда на пари за наводно случени сообраќајни незгоди, апел до граѓаните да не наседнуваат на такви телефонски повици
-
Временска прогноза1 денОд денес до вторник нашиот регион ќе биде застапен со повремени локални врнежи
-
Македонија1 денЛишени од слобода пет лица поради сторени кривични дела за поткуп
-
Македонија1 денОд 15-ти ноември започнува законската одредба за поседување зимска опрема и зимски пневматици
