Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 16 мај

Објавено пред

на

1532 година – Шпанскиот освојувач Франциско Пизаро слета на брегот на Перу со мала група војници. Совладувајќи го отпорот на Индијанците, Шпанија го освоила Перу во 1572 година и го држела до 1824 година.

1703 година – Умре францускиот писател Шарл Перо, автор на збирката бајки „Бајки“, во која има и „Мачка во чизми“, „Црвенкапа“ и „Заспаната убавица“.

1770 година – Францускиот престолонаследник Луис (подоцна Луј XVI) и Мари Антоанета, ќерка на царицата Марија Тереза ​​од Австрија, се венчаа во Версај. За време на Француската револуција од 1789 година, тие беа осудени на смрт и погубени со гилотина во 1793 година.

1812 година – Турција и Русија потпишаа мировен договор во Букурешт со кој се предвидува општа амнестија за српските бунтовници и преговори со турските власти за српската автономија.

1881 година – Лансиран е првиот електричен трамвај во околината на Берлин.

1898 година – Родена е писателката Десанка Максимовиќ, една од најпопуларните српски поети („Поет и татковина“, „Барам помилување“, „Немам повеќе време“, „Зборот на убовта“).

1898 година – Роден е поетот, патеписец и дипломат Растко Петровиќ. Тој припаѓал на првата генерација на српски модернисти, а неговата стихозбирка „Откровение“ се смета за едно од најзначајните дела на српската поезија меѓу двете светски војни.

1916 година – Потпишан е договор за трипартитна англо-француско-руска контрола врз Палестина за поделба на блискоисточните територии на Отоманската империја.

1917 година – Српскиот поет Владислав Петковиќ Дис се удави во Јонското Море кај Крф, кога германска подморница го торпедираше бродот со кој се наоѓаше во Првата светска војна („Го чекаме императорот“, „Зандана“, „Нирвана“, „Можеби тој спие”).

1924 година – Родена е Дауда Јавара, основач (1959 година) и лидер (од 1960 година) на Народната напредна партија, претседател на Гамбија од 1970 до 1994 година, кога беше симнат од власт со државен удар.

1929 година – Првите награди на Американската академија (познати како Оскари од 1931 година) беа доделени во Холивуд на „Крилја“ од актерката etенет Гејнор и актерот Емил nенингс.

1941 година – Парламентот на Исланд го поништи договорот со Исланд од 1814 година, со кој се прогласи независност од Кралството Данска. Независна Република Исланд беше прогласена на 17 јуни 1944 година, по популарен плебисцит.

1947. година – Умре англискиот биохемичар Фредерик Голанд, еден од основачите на науката за витамините. Во 1929 година, тој ја доби Нобеловата награда за медицина со холандскиот лекар Кристијан Ејкман.

1961 година – Генералот Парк Чунг-Хи изврши воен удар во Јужна Кореја. Тој беше на власт сè до 1979 година, кога беше убиен од шефот на безбедноста.

1969 година – Советско вселенско летало „Венера 5“ донесе планета за сонда за стекнување податоци.

1972 година – Претседателите на СФРЈ и Романија, Јосип Броз Тито и Николае Чаешеску, го пуштија во употреба хидроенергетскиот систем jerердап на Дунав.

1972.- Умре Кваме Нкрума, првиот претседател на независна Гана (1957). Тој беше прогласен за доживотен претседател во 1962 година, но беше симнат од власт во 1966 година со државен удар.

1974 година – Собранието на СФРЈ го прогласи Јосип Броз Тито за претседател на Југославија доживотно.

1974 година – Вилм Брант стана канцелар на Западна Германија по оставката на Вилм Брант.

1975 година – Јапонецот Junунко Табеи е првата жена што се искачи на највисокиот врв на светот, Монт Еверест.

1984 година – почина американскиот писател Ирвин Шоу. Тој се прослави со романот „Млади лавови“ (1949) („Луси Краун“, „Две недели во друг град“, „Богати и сиромашни“, „Вечер во Византија“).

1989 година – Советскиот претседател Михаил Горбачов и кинескиот лидер Денг Кјаопинг се состанаа во Пекинг на Првиот кинеско-советски самит, со што по 30 години официјално завршија „Тивката студена војна“ на двете најголеми комунистички земји.

1989 година – Еден либански верски водач Шеик Хасан Калед и уште 21 лице се убиени од автомобил-бомба во Бејрут.

1990 година – Познатиот американски забавувач Семи Дејвис јуниор почина од рак на грлото.

1991 година – Британската кралица Елизабета стана првата кралица која се обрати на Конгресот за време на официјалната посета на Соединетите држави.

1992 година – Повлекувајќи се од Босна, ЈНА минира воен аеродром од 6 милијарди долари под планината Пjешевица, близу Бихаќка.

1997 година – Претседателот на Заир, Мобуту Сесе Секо, избега од Киншаса, која беше под контрола на бунтовниците, со што заврши 32-годишното автократско владеење.

1997 година – почина италијанскиот филмски режисер useузепе, еден од најважните претставници на филмскиот неореализам, создаден во Италија во првите години по Втората светска војна („Горчлив ориз“, „Рим во 11 часот“, „Една година долг пат“) )

2003 година – Умре американскиот актер Роберт Стак, кој се стекна со слава за улогата на детектив Елиот Нес во ТВ серијата за борба против мафијата „Нескршливиот“.

2005 година – Кувајтски парламент донесе закон со кој на жените им се дава право на глас и глас.

2007 година – Никола Саркози официјално стана претседател на Франција, следејќи го quesак Ширак. Така, за прв пат во рамките на Петтата република, двајца членови на иста политичка струја беа заменети како претседател.

2013 година – Папата Франциско во својот прв голем говор за финансиската криза ги повика светските лидери да го прекинат „култот на парите“ и да ги поврзат финансиите со етиката.

2019 година – Изложена е меѓународна криминална група која користела софтвер за да украде над 100 милиони долари од повеќе од 40 000 жртви. Против осомничените се поднесени тужби во Грузија, Украина, Молдавија и САД, додека пет руски државјани се во бегство.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп1 час

Хороскоп за понеделник (19 мај)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Здравје и убавина2 часа

Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот

Сигурни сме дека често не размислувате за позата во која спиете, бидејќи после напорниот ден единствено е важно да легнете...

Временска прогноза13 часа

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија14 часа

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

Македонија17 часа

Граѓани пријавуваат дека од рано утрово се без електрична енергија

Утрово после 5 часот граѓани на социјалните мрежи упатуваа поплаки дека нивниот регион нема електрична енергија. Според исказите, електрична енергија...

На денешен ден24 часа

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за недела (18 мај)

ОВЕН Денот е идеален за решавање на сите незавршени работи како и за дискусии поврзани со финансиски проблеми со личност...

Македонија1 ден

ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност

На 17.05.2025 година од страна на СВР Штип/ОВР Делчево во содејство со Државен пазарен инспекторат и Дирекција за заштита и...

Кичево1 ден

(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“

Во четвртокот во 18:00ч се одржа третиот по ред протест пред општинската зграда во Кичево, овој пат на кеј. –...

Македонија2 дена

Кумановец управувал возило со 3,46 промили алкохол во крвта

На 16.05.2025 во 17.00 часот, полициски службеници од СВР Куманово го лишиле од слобода Н.М.(49) од с.Долно Којнаре, кумановско. При...

НАЈЧИТАНИ