Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 18 мај

Објавено пред

на

1781 година – Тупак го погуби Тупак Амару Втори, водач на востанието на Инките против шпанското владеење, во Куско, Перу.

1799 година – Умре францускиот драматург Пјер Бомарше, автор на комедиите „Севилскиот бербер“ и „Бракот на Фигаро“, кои ги инспирираа ioоакино Росини и Волфганг Амадеус да компонираат.

1800 година – Во Санкт Петербург почина рускиот воен водач и стратег Александар Суворов, кој се бореше 55 години и водеше вкупно 60 битки.

1803 година – Велика Британија и објави војна на Франција поради мешањето на Наполеон во Италија и Швајцарија.

1804 година – Наполеон Бонапарта е прогласен за император на Франција и крунисан за Наполеон Први во декември.

1836 година – Роден е австрискиот шаховски велемајстор Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион. Тој ја освои титулата светски шампион во шах во 1886 година со победа во натпревар со Јоханес Цукерторт.

1868 година – Роден е рускиот цар Николај Втори Александрович Романов, последниот монарх на Русија, најстариот син на Александар III. Тој беше симнат од тронот во Октомвриската револуција во 1917 година и беше погубен следната година заедно со членовите на семејството.

1872 година – Роден е британскиот филозоф и математичар Бертранд Расел, основач и претседател на Меѓународниот кривичен трибунал за Виетнам. Бил ангажиран во борба за мир и разоружување, за што бил уапсен двапати. Добитник е на Нобелова награда за литература во 1950 година.

1883 година – Роден е германскиот архитект Валтер Гропиус, кој во 1919 година ја основа престижната архитектонска школа Баухаус во Вајмар, една од највлијателните во текот на 20 век.

1911 година – Умре австрискиот композитор и диригент Густав Малер (Малер), директор на Виенската опера, која доживеа златно доба под негово раководство. Составил десет симфонии, циклуси на соло песни за глас и оркестар.

1919 година – Родена е британската примабалерина Маргот Фонтејн, една од најпознатите балетанки на 20 век. Од 1962 година, таа е партнер на прославениот Рудолф Нуреев.

1920 година – Карол Војтила е роден во Полска, во близина на Краков, а во 1978 година станува папа Јован Павле Втори, првиот неиталијански папа по 455 години.

1944 година – Повеќе од 200.000 Татари се протерани од Крим во Советскиот Сојуз под обвинение за соработка со Германците.

1954 година – влезе во сила Европската конвенција за човекови права.

1973.- Умре американската пацифистка Jeanанет Ранкин, првата жена што стана член на Конгресот на САД.

1974 година – Индија го спроведе својот прв нуклеарен тест во пустината Раџастан и стана шестата земја што изврши нуклеарна експлозија.

1988 година – Советските трупи се повлекоа од Авганистан.

1992 година – Високиот комесаријат за бегалци на ООН објави дека 1.300.000 луѓе ја напуштиле Југославија поради војната, создавајќи ја најголемата бегалска криза во Европа од Втората светска војна.

1995 година – Умре рускиот балетан Александар Годунов, стекнувајќи светска слава по иселувањето од СССР.

1996 година – Романо Проди стана претседател на 55-та италијанска влада од Втората светска војна. Десет години подоцна (2006), Проди повторно стана претседател на 61. италијанска влада.

1996 година – Под притисок на меѓународната заедница, воениот водач на босанските Срби, Радован Караџиќ, поднесе оставка од функцијата претседател на Република Српска. Поранешната потпретседателка на РС, Билјана Плавшиќ, ја презеде таа должност. Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) го обвини Караџиќ во ноември 1995 година за воени злосторства и геноцид.

1998 година – Поднесена е американска тужба против „Мајкрософт“, најсилната софтверска компанија во светот, за монопол.

1999 година – беше договорено примирје меѓу владата на Сиера Леоне и бунтовниците, со што се стави крај на седум години брутални борби.

2000 година – Советот за безбедност на ООН едногласно усвои ембарго за оружје против Етиопија и Еритреја, како резултат на повторното закрепнување на нивната двегодишна гранична војна.

2005 година – Умре Франк Горшин, американски актер и голем имитатор.

2009 година – Европскиот комесар за буџет и поранешна министерка за финансии Далија Грибаускаите стана прв претседател на Литванија со победа на претседателските избори.

2009 година – Неколку големи американски дневни весници или банкротираат или целосно се затвораат, како резултат на драматичните промени предизвикани од појавата на Интернет и избивањето на глобалната економска криза.

2010 година – Претседателот на САД Барак Обама го потпиша законот за слобода на печатот со цел да обезбеди основа за поголема заштита на новинарите и слободниот печат низ целиот свет и идентификување на земјите каде овие принципи се повредени. Законот беше именуван по новинарот на Волстрит журнал, Даниел Перл, кој беше убиен во 2002 година од екстремисти во Пакистан.

2011 година – Меѓународниот трибунал за Руанда го осуди поранешниот генерал Августин Бисмунг на 30 години затвор за неговата улога во масовни убиства, особено на племето Тутси.

2014 година – почина српскиот писател, академик и прв претседател на Сојузна Република Југославија Добрица Cosосиќ. Неговите најпознати романи се: Сонцето е далеку, времето на смртта, корените, поделбите, времето на злото и времето на моќта.

2018 година – Во авионска несреќа во Куба, кога авион со 113 патници и членови на екипажот се урна веднаш по полетувањето од меѓународниот аеродром во Хавана, загинаа 110 лица.

2018 година – 17-годишен ученик е осомничен за напад во средно училиште во американскиот град Санта Фе во близина на Хјустон, а 17-годишен ученик е осомничен за нападот.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Временска прогноза2 часа

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија3 часа

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

Македонија6 часа

Граѓани пријавуваат дека од рано утрово се без електрична енергија

Утрово после 5 часот граѓани на социјалните мрежи упатуваа поплаки дека нивниот регион нема електрична енергија. Според исказите, електрична енергија...

На денешен ден13 часа

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и...

Хороскоп13 часа

Хороскоп за недела (18 мај)

ОВЕН Денот е идеален за решавање на сите незавршени работи како и за дискусии поврзани со финансиски проблеми со личност...

Македонија21 час

ОВР Делчево, ДПИ и ДЗС со акциска за угостителски објекти, пронајдена е нерегуларност

На 17.05.2025 година од страна на СВР Штип/ОВР Делчево во содејство со Државен пазарен инспекторат и Дирекција за заштита и...

Кичево1 ден

(ВИДЕО) Кичевчанец со огорченост говореше за смрдеата и заразите од дивата депонија „На Онкологија има над 700 кичевчани“

Во четвртокот во 18:00ч се одржа третиот по ред протест пред општинската зграда во Кичево, овој пат на кеј. –...

Македонија1 ден

Кумановец управувал возило со 3,46 промили алкохол во крвта

На 16.05.2025 во 17.00 часот, полициски службеници од СВР Куманово го лишиле од слобода Н.М.(49) од с.Долно Којнаре, кумановско. При...

Временска прогноза1 ден

Викендов променливо облачно со локален слаб дожд, утринските температури ќе бидат во интервалот од 1 до 8 степени

За време на овој викенд денес сабота и утре недела, во Македонија во ноќните и во раните утрински часови ќе...

На денешен ден2 дена

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај 🎨 Култура и уметност 1510 – Смртта на Сандро Ботичели,...

НАЈЧИТАНИ