На денешен ден
На денешен ден – 2 јуни

1624 година – Роден е полскиот воен водач и крал Јан III Собиески. Тој ја ослободи Виена од турската опсада во 1683 година и со тоа спречи понатамошно пробивање на Турците во Централна Европа. Тој се слави како спасител на Европа и нејзината култура.
1740.- Роден е францускиот писател Донатиен Алфонс Франсоа (Сад), познат како Маркиз де Сад. Неговите романи се сметаат за патолошка порнографија, но исто така и дела што ги кршат утврдените општествени норми („Јустина“, „Јулија“, „120 дена Содом“). Терминот садизам потекнува од неговото презиме.
1771 година – Русија го презема полуостровот Крим во војна со Турција.
1790 година – Во Нови Сад е отворена првата книжарница. Сопственикот Емануел Јанковиќ, исто така, го отпечати првиот каталог на книги во неговата печатница.
1840 година – Роден е англискиот писател Томас Харди. Тој се сметаше за најдобриот англиски писател во своето време, но поради неговиот слободоумен став за loveубовта и бракот, тој влезе во судир со социјалните конвенции („Под зелено дрво“, „Далеку од нескротливата толпа“, „Враќањето на домородците “,„ Теса на Дабервил “,„ Непозната јуда “).
1857 година – Роден е англискиот композитор и виолинист Едвард Вилијам. Неговите дела, од кои најпознати се ораториумот „Сонот на Геронтиј“ и концертната увертира „Енигма на варијацијата“, значително придонесоа за обновување на англиската музика кон крајот на 20 век.
1882 година – Умре италијанскиот револуционер useузепе useузепе, водач на италијанското движење за независност и обединување. Со легендарната кампања со своите волонтери („илјада црвени кошули“), тој ја ослободи Сицилија од владеењето на Бурбон во 1860 година, а во септември триумфално влезе во Неапол. Тој беше избран за амбасадор на Рим во 1874 година, но ги одби почестите на кралот Виктор Емануел, титулата војвода и маршал.
1904 година – Роден е американскиот олимписки шампион и филмски актер nyони Вајсмулер. Прв пливаше на 100 метри за помалку од една минута. Тој освои три златни медали на Олимписките игри во 1924 година и две во 1928 година. Сепак, тој е попознат како толкувач на главната улога во филмовите за Тарзан.
1924 година – Конгресот на САД им додели државјанство на Индијанците во САД.
1940 година – Роден е грчкиот крал Константин Втори, последниот монарх на Грција. Тој ја наследи круната од неговиот татко Павле Први во 1964 година, а три години подоцна, кога воената хунта ја презеде власта во Грција, беше принуден на прогонство. Во 1973 година, воените власти ја укинаа монархијата.
1946 година – Италијанците гласаа на референдум за соборување на династијата Савој.
1949 година – Државата Транжордан го смени името во Хашемитско Кралство Јордан.
1953 година – Британската кралица Елизабета Втора е крунисана во катедралата Вестминстер во Лондон. Тоа беше првото крунисување во историјата на телевизија.
1955 година – Југословенските и советските лидери Јосип Броз Тито и Никита Хрушчов ја потпишаа Декларацијата од Белград, со која се нормализираа односите меѓу Југославија и СССР, нарушена со резолуција на Информбирото од 1948 година.
1965 година – Во експлозија на гас во јапонски рудник за јаглен кај Фукуока загинаа најмалку 200 рудари.
1966 година – Американскиот вселенски брод Surveyor го направи првото успешно меко слетување на Месечината и започна да ги испраќа првите слики од површината на Месечината.
1969 година – Во судир на австралискиот носач на авиони Мелбурн и американскиот разурнувач Френк Еванс, убиени се 74 американски морнари во Јужното кинеско море.
1979 година – Папата Јован Павле Втори пристигна во Полска за прва посета на Папата во комунистичка земја.
1983 година – Советско вселенско летало лансираше нова вселенска сонда за истражување на планетата Венера од сателит во орбитата на Земјата.
1987 година – Умре шпанскиот гитарист Андрес Сеговија, кој се прослави со своите толкувања на класичната гитарска музика. Тој препиша за композиции на гитара од Јохан Себастијан Бах и Хендел.
1992 година – Данците гласаа на референдум против Договорот од Мастрихт на Европската унија.
1993 година – На првите слободни избори во Бурунди, Мелхиор Ндадаје го победи воениот претседател Пјер Бујоја, со што стана првиот шеф на штабот на Хуту во таа африканска земја.
1997 година – Тимоти МекВеј е прогласен за виновен за поставување бомба во федерална зграда во Оклахома Сити во 1995 година, при што загинаа 168 лица. МекВеј беше осуден на смрт и погубен на електричен стол на 10 јуни 2001 година.
1997 година – Умре американската тенисерка Јелен Јакобс (88). Во нејзината кариера освои четири титули во сингл во Америка (1932-1935), и Вимблдон во 1936 година, кога беше прогласена за прв играч во светот.
1998 година – Српската полиција во Белград пресретна и брутално претепа студенти кои се упатија кон зградата на српската влада во знак на протест против новиот Закон на универзитетот.
1999 година – Јапонските жени се борат против употребата на апчиња за контрацепција, три децении откако се појави апчето на Запад.
2000 година – Главниот обвинител на Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ), Карла дел Понте, му рече на Советот за безбедност на ООН дека нема основа да започне истрага за можни воени злосторства на НАТО за време на бомбардирањето на СР Југославија во 1999 година.
2001 година – Колумбиската влада и бунтовниците, членови на левичарското движење ФАРК, потпишаа договор со кој се овозможува прва размена на затвореници во 37-годишна војна.
2002 година – Референдумот во Швајцарија го усвои предлогот за олеснување на исклучително строгиот закон за абортус, со кој законодавството во оваа област ќе се приближи до законските регулативи на другите европски земји.
2004.- Умре бугарскиот оперски пејач Николај Гјауров, познат по улогите на Дон Базилио во „Севилскиот бербер“ и Мефистофел во „Фауст“.
2005 година – Умре Georgeорџ Микан, легендарен американски и светски кошаркар и прва суперarвезда на НБА-лигата.
2008 година – Умре легендарниот американски ритам и блуз музичар Бо Дилиди. Меѓу неговите хитови се „Јас сум човек“, „Кој ду ју лав“, „Пред Ју да ме обвини“ и „Мона“.
2014 година – Шпанскиот крал Хуан Карлос Први абдицирал во корист на неговиот син, принцот Фелипе. Хуан Карлос беше на тронот 39 години. Тој дојде на тронот по смртта на диктаторот Франциско Франко во ноември 1975 година.
2018 година – Педро Санчез, лидер на шпанските социјалисти, стана нов премиер на Шпанија, по гласањето за недоверба на неговиот претходник Маријано Рахој; Каталонија доби нова влада, која ја прекина администрацијата на шпанските власти во таа област, воведена седум месеци порано по неуспешниот обид за отцепување на Каталонија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт2 дена
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Хороскоп21 час
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Македонија1 ден
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Здравје и убавина1 ден
Единствен рецепт за појак имунитет
-
Скопје11 часа
(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!
-
Временска прогноза1 ден
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно
-
Скопје1 ден
(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога