На денешен ден
На денешен ден: 20 ноември
1602.- Роден е Ото фон Герике, германски физичар и пронаоѓач, кој прв го покажа вакуумот и го покажа познатиот експеримент за воздушниот притисок („Магдебуршки хемисфери“).
1780.- Велика Британија и објави војна на Холандија, откривајќи дека холандски бродови ги снабдуваат американските бунтовници со француско и шпанско оружје.
1818.- Јужноамериканскиот револуционер и државник Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1847.- Умре писателот, преведувач и актер Јоаким Вујиќ, творец на српскиот театар, основач и директор на „Кнезно-српскиот театар“ во Крагуевац (1833).
1863.- Роден е Богдан Поповиќ, писател, естетичар и литературен критичар, член на Српската кралска академија и еден од основачите на Српскиот книжевен гласник. Тој значително влијаел на европеизацијата на српската литература во предвечерието на Првата светска војна. Објавил „Антологија на поновата српска поезија“ и голем број студии за литература и уметност.
1873.- Два града на десниот и левиот брег на Дунав, Буда и Пешта, се споени во еден град, унгарската престолнина Будимпешта.
1894.- Умре рускиот композитор и пијанист Антон Григориевич Рубинштајн, основач на Конзерваториумот во Санкт Петербург, еден од најголемите пијанисти во 19 век. Компонирал опери („Демон“), композиции за пијано, соло песни (циклус „Персиски песни“).
1910.- Умре рускиот писател и мислител Лав Николаевич Толстој, еден од великаните на светската литература. Со романот „Војна и мир“ создаде еден вид роман „време и простор“ (епски роман). Уметникот-аналитичар бил преокупиран со морално-етички и општествени проблеми, а како литературен естетичар се залагал за дидактичка уметност кај народот („Ана Карењина“, „Севастополски раскази“, „Народни приказни“, „Што е уметност“).
1914.- Димитрије Туцовиќ, водачот на социјалистичкото движење во Србија, бил убиен како офицер на ридот Врапче кај Лазаревац во Првата светска војна во битката кај Колубара.
1917 – Во битката кај Канбери во Првата светска војна, Британците за прв пат ангажираа група од 324 тенкови. Тенкот првпат бил употребен во битката кај Сома во 1916 година.
1923 – Герет А. Морган го патентира првиот автоматски семафор.
1924.- Во Турција е задушено бунтот на Курдите, а територијата на која живеат е поделена меѓу неколку земји со Договорот од Лозана по Првата светска војна.
1925.- Родена е руската балерина Маја Плисецкаја, ѕвезда на Бољшој театарот речиси половина век. На 11-годишна возраст почнала да свири во балетски хор, во 1943 година станала солист, а потоа примабалерина, исполнувајќи голем број главни улоги во класичниот и модерниот балет.
1945.- Во Нирнберг пред Меѓународниот воен трибунал започна судењето на нацистичките воени злосторници во Втората светска војна, на кое за прв пат во историјата, меѓународен форум ја осуди агресијата како злосторство против човештвото и ги казни сторителите. Десет месеци подоцна, 12 обвинети беа осудени на смрт, тројца на доживотен затвор, четворица на 10 до 20 години затвор, а петмина беа ослободени.
1945.- Сојузничката контролна комисија даде дозвола за преселување на шест милиони Германци од Австрија, Полска и Унгарија во Западна Германија.
1959.- Генералното собрание на ОН ја усвои Декларацијата за правата на детето, која прокламира еднакви права за сите деца, без разлика на раса, религија, потекло или пол.
1959.- Во Стокхолм, Велика Британија, Норвешка, Шведска, Данска, Австрија, Португалија и Швајцарија ја потпишаа конвенцијата за основање на ЕФТА (Европска асоцијација за слободна трговија).
1975.- Умре шпанскиот фашист Франциско Франко, кој владееше со Шпанија 36 години. Два дена подоцна, Хуан Карлос стана крал на Шпанија.
1980.- Во Кина започна судењето на „четиричлената банда“ предводена од Данг Кинг, вдовица на претседателот Мао Це Тунг. Тие се обвинети за предавство и злосторства за време на Културната револуција 1966-76 година.
1998.- Од космодромот Бајконур, Русија го лансираше првиот модул на идната Меѓународна вселенска станица, кој чинеше 60 милијарди долари.
2001.- На општите избори во Данска, социјалдемократите ја загубија власта за прв пат по 80 години. Либералите Андерс Фог Расмусен победија.
2002.- Турскиот совет за радиодифузија предложи државната радио и телевизија да започне со емитување на претходно забранетиот курдски јазик, што е чекор кон членство во ЕУ.
2003.- Во експлозија на автомобил-бомба во Истанбул во близина на британскиот конзулат и пред банката ХСБЦ во Лондон загинаа 27 лица, меѓу кои и британскиот генерален конзул Роџер Шорт, а повеќе од 450 лица беа повредени.
2004.- Претседателот на Шри Ланка Чандрика Кумаратунга го укина 28-годишниот мораториум на смртната казна откако беше убиен судија на Врховниот суд.
2006.- Умре американскиот режисер Роберт Алтман, добитник на Оскар за животно дело. Автор е на легендарните филмови „M.A.S.H.“, „Nashville“, „The Player“, „Short Cuts“, „Kansas City“.
2011.- Шпанската Конзервативна народна партија освои мнозинство на парламентарните избори, а Маријан Рахој беше назначен за премиер. Социјалистичката работничка партија, оптоварена со последиците од економската криза и стапката на невработеност, го претрпе најголемиот пораз од воведувањето на демократијата.
2015.- Во терористички напад на хотел во Бамако загинаа 18 лица. Една екстремистичка група, фракцијата Ал Каеда, ја презеде одговорноста за нападот во хотел во Мали.
2018 – Новоизбраните членови на Претседателството на БиХ, Милорад Додик, Шефик Џаферовиќ и Жељко Комшиќ, положија заклетва и официјално ја презедоа функцијата колективен шеф на државата.
2020 – Патријархот на СПЦ Иринеј почина како последица на корона инфекција со вирусот. Тој беше 45-ти врховен поглавар на СПЦ, а таа функција ја извршува од 22 јануари 2010 година.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хороскоп2 денаХороскоп за сабота (22 ноември)
-
Спорт2 денаУтре во Кичево, „ФК Напредок“ го дочекува „ФК Џепчиште“ во третата македонска фудбалска лига запад во претпоследното коло од есенскиот дел
-
Хороскоп15 часаХороскоп за недела (23 ноември)
-
Македонија2 денаПоради обилен дожд, на подрачјето од Општина Ресен се поплавени над 50 куќи и магацински простории
