Следете не

На денешен ден

На денешен ден (21 август)

Објавено пред

на

1690.- Австрискиот император Леополд Први издаде декрет, познат како „Привилегија“, кој им дава на Србите одредени привилегии во Австрија. „Привилегијата“ гарантираше слобода на вероисповед, употреба на Јулијанскиот календар и право на избор на архиепископи и други свештеници.

1780.- Роден е словенечкиот славист Јернеј Бартол Копитар. Тој е важен за српската култура како помошник и заштитник на Вук Стефановиќ Караџиќ, кого го охрабри да собира народни артефакти и да пишува граматика и вокабулар на српскиот јазик.

1897 година – Англискиот лекар Роналд Рос откри еден вид комарец што носи маларија, кој беше клучен во борбата против болеста од која загинаа милиони луѓе. Рос е еден од првите добитници на Нобеловата награда за медицина (1902).

1911.- Италијанскиот келнер Виченцо Перуџа украл слика од Мона Лиза на Леонардо да Винчи од музејот Лувр во Париз. Сликата е пронајдена и вратена во музејот во 1913 година.

1941.- Умре Рабиндранат Тагоре (индиски писател и филозоф, добитник на Нобелова награда за литература во 1913 година) („Градинар“, „Гитанџали“).

1944 година – Во Думбартон Оукс, во близина на Вашингтон, започна конференција на претставници на СССР, Кина, Соединетите држави и Велика Британија, за да се формираат предлози за создавање светска организација, што ја создаде основата за организацијата на Обединетите нации основана во Сан Франциско во април 1945 година.

1958.- Умре српскиот композитор и диригент Стеван Христиќ, еден од основачите на Музичката академија во Белград, шеф на белградската филхармонија, диригент во Народниот театар, директор на операта, член на Српската академија на науките и уметностите и прв претседател на Југословенското композиторско друштво. опера „Самрак“, сценска музика).

1959.- Багдадскиот пакт, воено-политичка алијанса предводена од САД на Турција, Велика Британија, Иран и Пакистан, која се смени во сила во 1955 година, го смени своето име во ПЕКТ ЦЕНТО (Централна организација), откако Ирак се повлече од алијансата.

1960.- Националниот водач на Кенија, omомо Кенујата, беше ослободен од затвор по девет години затвор од британските власти под обвинение дека е лидер на националистичката организација Мау Мау. По враќањето во Најроби, тој стана претседател на кениската Африканска национална унија, а по прогласувањето на независната Република Кенија (12 декември 1964 година), стана претседател и премиер.

1964.- Умре италијанскиот политичар Палмиро Тоliати, еден од основачите на Комунистичката партија на Италија во 1921 година и негов генерален секретар од 1927 до 1964 година. Со концептот на „италијанскиот пат кон социјализмот“, тој радикално ја прекина сталинистичката верзија на социјализмот.

1968 – Трупите на членовите на Варшавскиот пакт, освен Романија, ја окупираа Чехословачка. Околу 200.000 војници ги окупираа сите важни контролни пунктови во земјата. Ова ја задуши „Прашката пролет“, обид на Комунистичката партија на Чехословачката социјалистичка република, предводена од Александар Дубчек, да го реформира системот. Оваа окупација го воспостави принципот на „ограничен суверенитет“ на источноевропските комунистички земји.

1975.- Соединетите држави ја укинаа 12 -годишната забрана за извоз во Куба, но ембаргото за директна трговија помеѓу Куба и Соединетите држави останува на сила.

1983.- Филипинскиот опозициски лидер Бенињо Акино беше убиен откако се симна од авион на аеродромот во Манила, додека се враќаше од тригодишниот егзил во Соединетите држави. Атентатот го организираше филипинскиот диктатор Фердинанд Маркос, со што го отстрани најсериозниот противник на изборите во 1984 година.

1990.- За прв пат, 100.000 луѓе слободно ја одбележаа годишнината од инвазијата на Варшавскиот пакт врз Чехословачка, на централниот градски плоштад во Прага.

1991 – Толпа демонстранти се судрија во Москва со специјални сили кои ја нападнаа зградата на рускиот парламент. Демонстрантите ги искршија прозорците на зградата на КГБ во jубјанка и го урнаа споменикот на Феликс jerерзински. По 60 часа домашен притвор на Крим, советскиот претседател Михаил Горбачов се врати во Москва и ја презеде контролата врз земјата по неуспешниот државен удар од поддржувачите на тврдокорните советски комунисти.

1991 – Летонија прогласи независност од Советскиот Сојуз.

1991.- Хрватските власти ја блокираа касарната на ЈНА во Хрватска и не им дозволија струја, храна и вода. Во наредните денови, конфликтите помеѓу ЈНА и хрватската армија ескалираа во многу делови на Хрватска.

1993.- За прв пат во два месеца, мировниците на ОН влегоа во муслиманскиот дел на Мостар (БиХ), каде што најдоа 55.000 луѓе на работ на глад. Борбите меѓу хрватските и муслиманските сили во Мостар започнаа во мај 1993 година.

1999.- Началникот на Генералштабот на југословенската армија, Драгоjуб Ојданиќ, рече дека 524 припадници на ВЈ ги загубиле животите во агресијата на НАТО врз СР Југославија, а 37 се водат како исчезнати.

2000.- Словенечкиот пливач Мартин Стрел, кој го преплива Дунав од извор во Германија до устието на Црното Море под мотото „За мир, пријателство и чиста вода“, го собори рекордот и влезе во Гинисовата книга со пливање на повеќе од 2.900 километри. На Стрелката ја започна таа кампања на 25 јуни.

2001.- Архивата за национална безбедност, истражувачка организација со седиште во САД, објави документ кој покажува дека американските службеници биле свесни за вмешаноста на владата на Руанда во геноцидот во 1994 година, кога Хутите убиле околу 800.000 Тутси. Многу западни земји тогаш одбија да интервенираат.

2002.- Абу Нидал, некогаш најбараниот палестински терорист во светот, изврши самоубиство во Ирак, каде илегално престојува.

2005.- Поранешниот полски претседател генерал Војчех Јерузелски се извини, за прв пат по речиси четири децении, за наредбата на полските војници да учествуваат во интервенцијата на Варшавскиот пакт во Чехословачка во 1968 година.

2012.- Премиерот на Етиопија Мелеш Зенави, кој беше на власт во таа земја 21 година, почина, прво како претседател, а потоа и како премиер, откако беше сменет Уставот, со што таа земја стана парламентарна држава.

2013.- Американскиот војник Бредли Менинг е осуден на 35 години затвор од воениот суд на САД за објавување воени и дипломатски тајни на Викиликс.

2015 – Словенечкиот бенд Лајбах ја заврши посетата на Северна Кореја со одржување на два концерти, кои беа првите концерти на западната група во таа затворена комунистичка земја.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај

📜 Среден и нов век

  • 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
  • 1498Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
  • 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.

✍️ Култура и филозофија

  • 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
  • 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
  • 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.

⚔️ Војни и политика

  • 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
  • 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
  • 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
  • 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
  • 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.

🌍 Независности и државни промени

  • 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
  • 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
  • 2002Источен Тимор прогласува независност.
  • 2000Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.

🧑‍🤝‍🧑 Друштвени и економски настани

  • 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
  • 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
  • 1995Ебола карантин во Заир.
  • 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.

🎨 Кражби и културни загуби

  • 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија3 часа

Посебен сообраќаен режим за експресниот пат А3 Штип – Кочани од клучка Крупиште до клучка Кочани

Министерството за внатрешни работи ги известува граѓаните дека на 21.05.2025 (среда), во периодот од 09 до 12 часот заради изведување...

На денешен ден19 часа

Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај 📜 Среден и нов век 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик,...

Спорт19 часа

Македонската репрезентација во фудбал до 18 години, ќе одигра два контролни натпревари со Словенија во гости

Репрезентацијата на Македонија до 18 години кон крајот на мај ќе одигра два контролни натпревари против соодветната селекција на Словенија....

Хороскоп19 часа

Хороскоп за вторник (20 мај)

ОВЕН Вие сте упорни во сѐ што ќе наумите, па ако деловниот успех е ваш приоритет нема сомнежи дека ќе...

Храна21 час

Следните 6 витамини се најзастапени во магдоносот, истиот може да помогне при висок крвен притисок

Магдоносот спаѓа во зачински билки кои најчесто се користат при готвење, а покрај својата арома обезбедуваат бројни хранливи материи и...

Македонија1 ден

Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар

Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95, се зголемува за 2,00 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

Lifestyle1 ден

Дали рчите во сон? Причина може да биде оваа секојдневна навика

Рчењето е чест проблем кој не само што го нарушува сонот, туку може да биде и знак за длабоки нарушувања...

Lifestyle1 ден

Како да го исчистите одводот без сода бикарбона и оцет: Ефикасни и едноставни решенија

Избегнете скапи поправки со домашни методи кои навистина функционираат Затнат одвод е проблем со кој се соочуваат многумина – водата...

Македонија1 ден

Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата

На 18.05.2025 во 11.30 часот во СВР Охрид е пријавено дека во автобус кој превезувал група туристи од Република Турција...

Македонија1 ден

МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч

На 18.05.2025 во 09.57 часот, полициски службеници од Полициската станица безбедност на патниот сообраќај Тетово го лишија од слобода Х.А.(56)...

НАЈЧИТАНИ