На денешен ден

На денешен ден – 22 јули

Објавено пред

4 години

на

јули 22, 2021

Од

Порта.мк

356 п.н.е. – Роден е македонскиот крал Александар III Велики, легендарен грчки воен водач кој за кратко време од своето владеење (336-323 п.н.е.) успеал да ги уништи милениумските империи, градејќи нови мермерни градови и создавајќи нова цивилизација. Тој со векови ги инспирирал уметниците и поетите.

1456 година – Христијанска армија под команда на унгарскиот генерал Јанош Хунјади ги победи турските сили околу Белград. Во српските народни песни, Хуњади, кој загина во Земун за време на борбите, се споменува како Јанко од Сибиу.

1739 година – Турската армија ги порази Австријците во битката кај Грочка и ги принуди да ги напуштат Србија и Белград. Со белградскиот мир од 18 септември, Белград и териториите северно од Западна Морава по 21 година повторно паднаа на Отоманската империја.

1784 година – Роден е германскиот астроном и математичар Фридрих Вилхелм Бесел, кој ја пресметува орбитата на Халеевата комета.

1812 година – Во битката кај Саламанка, Шпанија, Британците, под команда на војводата од Велингтон, ја поразија армијата на Наполеон под водство на маршалот Огист Мармонт.

1832 година – Во Виена умре Наполеон II, војводата од Рајхстад, син на Наполеон I Бонапарта и Марија Луиз, внук на Хабсбуршкиот император. Незаслужениот цар, наследник на најмоќниот владетел во Европа, почина во царската палата Шенбрун, каде што Наполеон престојуваше 22 години порано како победник над Хабсбург Виена.

1852 година – Во Венеција умре францускиот воен водач Огист Мармонт. Како војвода од Рагуза (1807), тој го прогласи присоединувањето на Република Дубровник на 31 јануари 1808 година и од 1809 до 1811 година беше генерален гувернер на илирските провинции.

1888 година – Роден е американски микробиолог со украинско потекло Селман Абрахам Ваксман, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1952 година за откривање на стрептомицин.

1898 година – роден е американскиот скулптор Александар Стирлинг Калдер. Неговиот огромен „мобилен“ беше ставен во 1958 година пред палатата на УНЕСКО во Париз.

1933 година – Американскиот пилот Вили е првиот што летал околу Земјата. Летот траеше седум дена, 18 часа и 49 минути.

1934 година – Арамија и убиец на американска банка, „државниот непријател број еден“ Johnон Дилинџер, е убиен во Чикаго, по 13 месеци прогонство, од агенти на Федералното биро за истраги (ФБИ).

1943 година – Сојузничките сили го окупираа италијанскиот град Палермо, на островот Сицилија, во Втората светска војна.

1944 година – Група полски политичари, испратени од СССР, го формира Народниот ослободителен комитет во Лублин за време на Втората светска војна, што Москва ја признава како привремена полска влада, наспроти владата за бегалци во Лондон.

1972 година – Советско летало „Венера 8“ слета на површината на Венера, пренесувајќи податоци десет минути пред да изгорат инструментите.

1981 година – Турски терорист Мехмет Али Агча е осуден на доживотен затвор за обид за атентат врз папата Јован Павле Втори на 13 мај. По 20 години, тој беше ослободен од затвор и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1988 година – Експлозија на автомобил-бомба во близина на сириската воена база во западен Бејрут уби седум и повреди 48.

1991 година – Претседателството на СФРЈ издаде наредба за разоружување и демобилизација на сите нелегални воени формации во Хрватска.

1992 година – Најголемиот шверцер на дрога во Колумбија, Пабло Ескобар, избега од затвор.

1996 година – Со фрлање пакети со храна од авиони, ООН започна хуманитарна помош за околу 700.000 луѓе во јужен Судан, на кои им се заканува глад.

1997 година – Италијански суд го осуди нацистичкиот офицер Ерих Прибке на пет години затвор за злосторства извршени во Италија за време на Втората светска војна.

2001 година – Започнаа подготовките за професионални нуркачи да ја влечат нуклеарната подморница Курск, која потона на длабочина од 107 метри во август 2000 година за време на вежбите во Баренцовото Море, убивајќи ги сите 118 членови на екипажот.

2001 година – Умре Индро Монтанели, доајен на италијанското новинарство и основач на дневниот весник „Ил ornорнале Нуово“, кој денес се издава под името „Ил ornорнале“. Тој стана познат како воен репортер од Финска за време на Втората светска војна.

2003 година – Во напад на САД врз резиденцијата на ирачкиот претседател Садам Хусеин во Мосул беа убиени двајцата негови синови Удај и Кусај.

2004 година – американски композитор Jerери Голдсмит, автор на музика за многу класични филмови („Патон“, „Осмиот патник“, „Големиот грабеж на воз“, „Момци од Бразил“, „Тотално потсетување“) и популарната ТВ серија „Почина“ “, умира. Д-р Килдер,” Starвезден пат “).

2008 година – Хрватскиот маратонец Веjко Рогошиќ е првиот пливач во историјата што го исплива Средоземното Море помеѓу Сицилија и Кејп Бон во Тунис, а подвигот траеше 50 часа и 25 минути.

2010 година – Меѓународниот суд на правдата во Хаг утврди дека едностраното прогласување на независност на Косово не го наруши меѓународното право. Со ваквиот став, Судот одговори на претходно поставеното прашање на Генералното собрание на ООН – дали едностраното прогласување на независност од страна на привремените институции за самоуправа во Косово е во согласност со меѓународното право.

2011 година – Експлозија во Осло уништи дел од зградата на владата, а неколку часа подоцна, напаѓач во полициска униформа пукаше кон младите лабуристи во летен камп на островот Утоја, близу Осло. Во тие напади беа убиени 77 лица, а уапсен беше и норвешкиот напаѓач Андер Беринг Брејвик.

2013 година – Роден е третиот престолонаследник на Велика Британија, принцот Georgeорџ од Кембриџ, син на Вилијам и Кетрин, девојче по име Мидлтон.

Тагови:22 Јули На денешен ден

Следно

На денешен ден – 23 јули

Не пропуштај

На денешен ден – 21 јули

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

Објавено пред

2 недели

на

јуни 3, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.

1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.

1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.

1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.

Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.

1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.

1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.

1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.

2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.

2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.

Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.

1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.

Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.

2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (26 мај)

Објавено пред

3 недели

на

мај 26, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Античко и средновековно време

604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.

🕌 Историја на Азија

1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.

👑 Европска политика и култура

1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.

⚔️ 20 век – војни и политики

1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (24 мај)

Објавено пред

4 недели

на

мај 24, 2025

Од

Порта.мк

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🪐 Наука и технологија

1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“

⚔️ Историски и политички настани

1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.

👑 Личности

1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.

🧱 Културни и социјални настани

1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.