На денешен ден

На денешен ден – 22 јуни

Објавено пред

4 години

на

јуни 22, 2021

Од

Порта.мк

1533 година – Турскиот султан Сулејман Втори Величествениот потпиша мировен договор со Австрија, по друга неуспешна експедиција во Виена.

1535 година – Еден месец откако папата го направи кардинал, Johnон Фишер е погубен во Лондон. Тој одби да го признае кралот Хенри VIII за поглавар на новоформираната англиска црква.

1757 година – Роден е британскиот истражувач Georgeорџ Ванкувер, кој пловел заедно со капетанот Кук во 1772 и 1776 година и ги истражувал Австралија, Ванкувер и Исланд. Неговото истражување на пацифичкиот брег на Северна Америка е особено значајно. Градот и островот во Канада биле именувани по него.

1805 година – Во Genенова е роден италијанскиот политичар и револуционер useузепе Мацини, еден од најважните фигури во движењето за ослободување и обединување на Италија.

1815 година – По поразот од Ватерло, Наполеон Бонапарта абдицирал по втор и последен пат.

1826 година – се одржа Панамерикански конгрес во Панама, на иницијатива на јужноамериканскиот револуционер Симон Боливар, со цел обединување на јужноамериканските републики.

1826 година – Роден е Богобој Атаначковиќ, писател на раниот српски романтизам, приврзаник на реформите на Вук Караџиќ и еден од враќачите на српската проза по ослободувањето на Србија од турското владеење („Два идола“, „Буњевка“, „Дарак“, „Српкиња“).

1874 година – Воспоставена е првата телеграфска врска помеѓу Бразил и Европа.

1894 година – Африканската држава Дахомеј (Бенин) стана француска колонија.

1898 година – Роден е германскиот писател Ерих Марија Ремарк. Тој се прослави со неговиот антимилитаристички роман „Ништо ново на Запад“, кој беше преведен на многу јазици и снимен, а забранет во Германија по доаѓањето на власт на Хитлер.

1906.- Роден е американскиот филмски сценарист, продуцент и режисер од австриско потекло Били Вајлдер. Добитник е на неколку Оскари и награди на фестивали во Кан и Венеција („Булевар на самракот“, „Сабрина“, „Попладневна Loveубов“, „Сведок на обвинителството“).

1914 година – Српскиот крал Петар Караѓорѓевиќ поднесе оставка, а кралските овластувања му се дадени на неговиот втор син Александар, кој стана регент на Кралството на Србите, Хрватите и Словенците на 1 декември 1918 година и крал по смртта на неговиот татко во 1921 година.

1940 година – Франција потпиша капитулација во Втората светска војна во Конпиен, местото каде што францускиот маршал Фох ја доби капитулацијата на Германија во 1918 година по Првата светска војна; Генералот Де Гол ја формираше владата на Слободна Франција во Лондон.

1941 година – Започнува операцијата „Барбароса“ во Втората светска војна, во која трупите на Хитлер со повеќе од 150 дивизии го напаѓаат СССР по целата гранична линија помеѓу Балтичко и Црно море; Италија и Романија му објавија војна на СССР.

1941 година – Централниот комитет на Комунистичката партија на Југославија издаде проглас со кој се повикуваат народите на Југославија да се бунат против германската окупација.

1965 година – Јапонија и Јужна Кореја потпишаа договор во Токио за воспоставување дипломатски односи.

1969.- Умре американската филмска актерка и пејачка Judуди Гард.Таа се прослави како девојче по улогата во филмот „Волшебникот од Оз“, добитник на Оскар.

1987 година – Умре американскиот филмски актер и актер Фред Астер (Астер), кој се прослави во холивудските музички филмови со неговиот партнер ingerинџер Роџерс.

1994 година – Претставниците на Русија ја потпишаа програмата на овој воен сојуз „Партнерство за мир“ во седиштето на НАТО во Брисел.

2000 година – Американско вселенско летало „Марсијан набудувач“ открива знаци на вода на Марс.

2001 година – Германија започна со исплата на воени репарации на луѓето што ги држеше присилна работа нацистичката влада за време на Втората светска војна.

2001 година – Уставниот суд на Турција ја забрани главната опозициска происламска партија на доблеста, која има 102 члена во парламентот, за нејзините антисекуларни активности. Еден месец подоцна, половина од пратениците на партијата основаа нова партија наречена „Саадет“.

2003 година – За време на втората посета на Босна и Херцеговина, поглаварот на Римокатоличката црква, Јован Павле Втори, за прв пат ја посети Република Српска.

2005 година – Италијански суд осуди 10 довчерашни офицери на нацистичките СС на доживотен затвор за учество во убиство на 560 тоскански селани од Сант Ана ди Стацема. Тоа беше еден од најстрашните масакри во Италија за време на Втората светска војна.

2009 година – Меѓународниот кривичен трибунал за Руанда го осуди поранешниот висок функционер на Руанда Каликст Калиманзир на 30 години затвор за геноцид.

2012 година – Пакистанскиот парламент го избра Раџа Первез Ашраф за нов премиер, кога беше номиниран од владејачката коалиција, и покрај обвинувањата дека бил вмешан во корупција.

Тагови:22 Јуни Porta.mk На денешен ден

Следно

На денешен ден – 23 јуни

Не пропуштај

На денешен ден – 21 јуни

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

6 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.