На денешен ден
На денешен ден (22 септември)
1241 година – Убиен Стурлсон Снори, најважниот писател на древната исландска литература, автор на „Снора Еда“ која содржи легенди од древната северна митологија и „Orbis terrarum“, сага за норвешките митски почетоци. Се верува дека атентатот го нарачал норвешкиот крал Хаакон VI од политички причини.
1499 година – Мирот во Базел ја заврши Швабската војна помеѓу Швајцарската лига и германскиот крал Максимилијан Први, а Швајцарија добива независност.
1735 – Роберт Волпол стана првиот британски премиер што се пресели во резиденција на Даунинг стрит 10 во Лондон.
1789.- Руско -австриските сили под команда на рускиот воен водач Александар Суворов им нанесоа тежок пораз на Турците во битката кај Римник.
1791 – Роден е англискиот физичар и хемичар Мајкл Фарадеј, кој го откри законот за електромагнетна индукција во 1831 година и двата основни закони за електролиза во 1833 година.
1792 – Еден ден по соборувањето на монархијата, Франција е прогласена за република и стапува во сила нов календар, за што е потребно есенската рамноденица да започне со пресметување на новата ера – 23 септември 1792 година.
1862 – Ото фон Бизмарк стана канцелар на Прусија. Под мотото „крв и железо“, тој обедини 25 германски држави во Германската империја, основана во 1871 година со Вилхелм Хоенцолерн како император.
1862 година – Американскиот претседател Абрахам Линколн издаде декрет со кој се бара сите американски робови да станат слободни граѓани на 1 јануари 1863 година.
1882.- Умре српската сликарка Катарина Ивановиќ, првата жена членка на српското академско друштво. Сликала портрети, композиции од историски жанрови и многу успешни мртви природа. Некои од нејзините слики се меѓу најдобрите во српскиот класицизам, како што се „Портрет на принцезата Персида Караѓорѓевиќ“, „Автопортрет“, „Кошеви со грозје“.
1885.- Роден е американскиот филмски режисер и актер со австриско потекло Ерих фон Строхајм, еден од најголемите режисери на неми филмови („Кралицата Кели“, „Големата илузија“, „Исчезнати од Свети Агил“, „Самрак булевар“).
1918.- Роден е мексиканскиот виолинист Хенрик Серинг, еден од најголемите мајстори за виолина во 20 век. Тој емигрирал кога нацистичка Германија ја нападнала Полска во 1939 година, и до 1945 година бил офицер за врска за полската бегалска влада во Лондон и преведувач на премиерот, генерал Владислав Сикорски. Од 1945 година е професор на Факултетот за музичка уметност во Мексико.
1923.- Во jубlана се одржа собрание на феминистички друштва на Кралството Југославија, на кое е основан Феминистичкиот сојуз (подоцна Алијансата на женските движења на Југославија).
1934.- Во експлозија во рудникот Гресфорд во Велс загинаа повеќе од 260 рудари.
1940 година – Јапонските трупи влегоа во Француска Индокина во Втората светска војна.
1949.- Владите на Соединетите држави, Велика Британија и Канада објавија дека СССР ја изврши првата експлозија на атомска бомба на 29 август 1949 година.
1955.- Во Велика Британија започна да работи комерцијалната телевизија. Првата платена реклама беше реклама за паста за заби.
1960.- Со претседателот Модиб Кејт беше прогласена независност на африканската држава Мали (поранешен француски Судан).
1974.- Ураганот уби околу 5.000 луѓе во централноамериканската држава Хондурас.
1980-Ирачките копнени сили влегоа во Иран со намера да ја преземат контролата врз Шат ал Араб, претворајќи го ирачко-иранскиот конфликт во вистинска војна во следните осум години.
1985.- Францускиот премиер Лоран Фабиус призна дека француските тајни агенти потонале брод на Гринпис, Воинот на виножито, во Нов Зеланд, по владини наредби. Гринпис водеше кампања против француските нуклеарни тестови.
1989.- Умре американскиот пејач Ирвин Берлин (Ирвинг), автор на повеќе од 1.000 хитови. Неговата песна „Бели Божиќ“ од филмот „Холидеј ин“ (1942) с still уште е една од бестселерите на американскиот музички пазар.
1992.- Соединетите држави побараа од Генералниот секретар на ОН да формира комисија за истрага на воените злосторства во Југославија. Во приложениот извештај, водачите на Србија и Југословенската народна армија, како и српските вооружени сили во Хрватска и БиХ, се обвинети за сериозни злосторства извршени за време на 15 -месечната војна во поранешна Југославија.
1993.- Среде една од највисоките стапки на инфлација во светот, СР Југославија донесе закон за апоен на национална валута, според кој на 1 октомври милион динари вредеше еден динар.
1998.- Продолжија борбите за српската Чичевица меѓу српските безбедносни сили и косовските Албанци, а српскиот министер за правда Драгоjуб Јанковиќ рече дека 178 косовски Албанци се обвинети за тероризам, 927 се под истрага, а 538 се во притвор.
2001.- Умре Исак Стерн, еден од најголемите виолинисти на дваесеттиот век. Познат е и по тоа што го спаси Карнеги Хол од пропаст во 1960 -тите.
2001.- Санкциите на САД за Индија и Пакистан беа укинати во 1998 година, кога двете земји спроведоа нуклеарни тестови.
2007.- Марсел Марсо, француски изведувач на пантомима, стана познат по својот лик како Бип кловн, со бело лице, во џемпер и капа.
2010.- Американскиот пејач Еди Фишер, популарен музичар од 50 -тите години на минатиот век, почина по песните „Мисли на тебе“, „Во секое време“ и „О, мој Па -па“.
2013. – На германските федерални парламентарни избори за 18 -то свикување на Бундестагот, Христијанско -демократската унија на премиерката Ангела Меркел освои најмногу гласови, што го освои третиот последователен мандат за составот на владата.
2014.- Околу 100.000 Курди од Сирија побегнаа во Турција за неколку дена пред армијата на екстремистичката организација „Исламска држава“, објави Високиот комесаријат на ОН за бегалци (УНХЦР).
2016 година – Интернет групата Јаху призна дека на крајот на 2014 година биле хакирани околу 500 милиони корисници, дека хакери украле лични податоци – имиња, презимиња, е -пошта, лозинки, телефонски броеви и не ги допирале броевите на банкарските сметки.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хроника2 денаЕдногодишно бебе почина во кичевската болница, било донесено во тешка здравствена состојба, реанимација и медицинската помош не помогнале
-
Кичево21 часОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево1 ден„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (25 ноември)
-
Хороскоп11 часаХороскоп за среда (26 ноември)
-
Македонија2 дена16 годишник од Охрид извршил обљуба врз 12 годишно девојче, видеото стигнало до уценувач
-
Хроника19 часаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
-
Македонија2 денаСе вози во „алкохолизирана“ состојба, МВР презеде мерки врз возачи на кои им е констатирано дека возеле под дејство на алкохол
