На денешен ден
На денешен ден (23 август)

1305.- Во Лондон е обесен Вилијам Валас, водач на Шкотите во борбата против Англичаните. 1514 – Турскиот султан Селим I го победи персискиот Шах Исмаил во битката кај Чалдиран, потоа ја освои Сирија (1516).
1754.- Луј XVI, крал на Франција, е роден во 1774 година. По избувнувањето на Француската револуција во 1789 година, тој е донесен со своето семејство од Версај во Париз. Во септември 1792 година, Конвенцијата на Girиронд го собори, а во декември истата година, тој беше осуден на смрт под обвинение за предавство. Во јануари 1793 година, тој беше погубен со гилотина.
1775.- Англискиот крал Georgeорџ Втори ги прогласи американските колонисти, кои во април започнаа да се борат за независност на американските држави, како бунтовници и ангажира 20.000 германски платеници да се справат со нив. Американската војна за независност заврши со победата на колониите во 1783 година.
1821 – Мексико прогласи независност од Шпанија.
1839 година – На почетокот на опиумската војна со Кина, Велика Британија го освои Хонг Конг.
1863.- Умре рускиот актер Михаил Семинович Шчепкин, најважниот уметник на тогашниот руски и светски театар, кој беше пример за генерации актери.
1864.- Роден е грчкиот државник Елеутериос Венизелос. Како премиер (1910-33), тој го реформираше работното и аграрното законодавство и ги реорганизира Армијата и морнарицата. Тој го формираше Балканскиот сојуз и влезе во Првата балканска војна против Турција во 1912 година.
1912.- Роден е американскиот филмски актер, режисер и балетан Geneин Кели, една од најважните личности во историјата на мјузиклите. Тој успешно го комбинираше класичниот балет со модерниот танц („Американец во Париз“, „Танцување под дожд“, „Покана за игра“ и „Здраво, Доли!“).
1914 – Јапонија и објави војна на Германија во Првата светска војна.
1926.- Умре американскиот актер Рудолф Валентино, најпопуларната филмска starвезда на почетокот на 20 век. Неговата ненадејна смрт на 31 година предизвика масовна хистерија, особено кај женската публика. Тој се прослави во немите филмови по улогите како заводник, добивајќи милиони обожаватели („Четворица коњаници на апокалипсата“, „Дама со камелија“, „Шеик“, „Синот на шеикот“, „Крв и песок“, „Млада Раја “).
1939.- Германските и советските министри за надворешни работи Јоаким фон Рибентроп и Вјачеслав Михајлович Молотов потпишаа пакт за ненапаѓање во Москва, отворајќи го патот за Хитлер да ја нападне Полска.
1942 – Започнува битката кај Сталинград, најголемата битка во Втората светска војна. Заврши на 2 февруари 1943 година, со катастрофалниот пораз на Германците и нивните сојузници, што ја означи пресвртницата на Втората светска војна на европското бојно поле.
1944.- Сојузничките трупи го ослободија францускиот град Марсеј во Втората светска војна.
1944.- Романија го раскина својот сојуз со Хитлерова Германија во Втората светска војна и им се придружи на сојузниците. Кралот Михаил I и објави војна на Германија и нареди апсење на про-нацистичкиот водач Јон Антонеску.
1945.- Привременото национално собрание на Демократска Федеративна Југославија го донесе Законот за аграрна реформа и колонизација, со што селаните, црквите и манастирите се лишени од „вишок“ земја и земјоделски имот и т.н. не-земјоделци.
1962 година – Американскиот телекомуникациски сателит Телстар го емитува првиот телевизиски пренос меѓу Соединетите држави и Европа.
1973.- Разбојник на банка во Стокхолм зема четири лица како заложници. Во текот на шест драматични денови, се разви пријателство меѓу разбојниците и затворениците, кое подоцна беше опишано и анализирано како „Стокхолмскиот синдром“.
1979.- Шампионот во балет Боshшој, Александар Годунов, побара и доби политички азил во Соединетите држави.
1989.- Умре српскиот скулптор Небојша Митриќ, овековечувајќи многу актери и познати личности во релјефи. Неговото најново дело е крстот на храмот Свети Сава на платото Врачар во Белград.
1990.- Советската Република Ерменија прогласи независност и Естонија ги започна преговорите за отцепување од поранешниот Советски Сојуз.
1992.- Околу 200 млади неонацисти нападнаа хостел за бегалци во германскиот град Росток во присуство на стотици ентузијастички поддржувачи и се судрија со полицијата.
1996.- Министрите за надворешни работи на СР Југославија и Хрватска Милан Милутиновиќ и Мате Граниќ потпишаа договор за нормализација на односите во Белград, во Палатата на Федерацијата. На договорот му претходеше средба меѓу претседателите на Србија и Хрватска, Слободан Милошевиќ и Фрањо Туѓман, на 7 август во Атина.
1996.- Во Белград е отворена канцеларија за врски на Хашкиот меѓународен суд за воени злосторства извршени во поранешна Југославија. Канцеларијата беше отворена врз основа на договор што властите на СРЈ и претставниците на ОН, по неколкумесечни преговори, го потпишаа во Newујорк.
1999.- Рускиот космонаут Сергеј Авдејев постави нов рекорд за непрекинат вселенски престој во вселенската станица Мир 712 дена.
1999.- Умре мароканскиот крал Хасан Втори.
2000.- Авион на Галф Ербас А320 со 135 патници и осум членови на екипажот се урна во Заливот, пет километри северно од брегот на Бахреин. Причина за падот е пожар во еден од моторите. Во несреќата нема преживеани.
2001.- Јапонскиот суд одлучи дека централната влада мора да плати отштета од 375.000 долари на 15 Корејци кои преживеаја експлозија на јапонски брод веднаш по завршувањето на Втората светска војна.
2003.- Johnон Геоган, незадоволен бостонски свештеник и централна фигура во сексуален скандал што ја потресе Католичката црква, беше претепан до смрт во затвор, каде што беше од 2002 година, кога беше осуден за сексуална злоупотреба на малолетно лице.
2007.- Умре Фарук Беголи, актер, сценарист и режисер, професор на Факултетот за уметности во Приштина, основач и директор на приштинскиот младински театар „Додона“. Играше во повеќе од 70 филмови и телевизиски серии и беше еден од најпознатите актери во поранешна Југославија.
2009.- Умре легендарниот австриски скијач Тони Сајлер (Антон Енгелберт „Тони“ Зајлер). Тој освои златни медали на Зимските олимписки игри во 1956 година во сите три дисциплини – спуст, слалом и велеслалом.
2015.- Припадниците на Исламската држава го разнесоа храмот Баал -Шамин во античкиот град Палмира во источна Сирија. Палмира беше тешко оштетена во сириската граѓанска војна кога, во текот на мај, припадниците на Исламската држава (ИД) го зазедоа градот, масакрираа 600 жители и демолираа бројни антички градби, сметајќи ги за пагански и идолопоклонички, некомпатибилни со исламот.
ФОТО: Michal Jarmoluk / pixabay.com
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за среда (11 јуни)
-
Хороскоп24 часа
Хороскоп за четврток (12 јуни)
-
Македонија9 часа
Бигорскиот Манастир преку соопштение упати срдечни честитки на новоизбраниот Митрополит и молитвени благопожелби за богоблагословено архипастирско служење
-
Спорт2 дена
Албанија и Латвија одиграа без победник во натпревар од квалификациите за СП
-
Македонија2 дена
Возач од струшко возел пијан со 2,61 промил алкохол во крвта
-
Скопје8 часа
Пожар на депонија е причината поради што нема електрична енергија во Општина Аеродром
-
Спорт1 ден
(ВИДЕО) Аргентинецот Мастантуоно ги заврши медицинските тестови во Мадрид, наскоро се очекува официјално претставување во кралскиот клуб
-
Автомобили1 ден
„Audi“ го надградува своето „Q5“ семејство со нови „plug-in“ хибридни модели