На денешен ден
На денешен ден (23 септември)
3 п.н.е. – се родил Цезар Октавијан Август, посвоен син на Јулиј Цезар, првиот римски император. Откако ја победи војската на Маркус Аурелиј и Клеопатра на акции во 31 година п.н.е., тој ја презеде целата моќ и воспостави нова форма на влада – кнежевството и воспостави Пакс Романа – мир низ Римската империја. Неговото владеење се смета за најсветлиот период во историјата на Рим и се нарекува августовско или златно доба.
1687 година – Во борбата со Турците, за време на нападот врз Дувно, бил убиен војскиот војвода Стојан Јанковиќ, воениот офицер на Равни Котар во венецијанската служба. За неговите подвизи во борбите против Турците, венецијанските власти му ја доделија титулата „кавалер“ и му дадоа имот во Котари. Се пееше во народната песна „Ропство на Јанковиќ Стојан“.
1719 – Лихтенштајн стана независно кнежество во рамките на Светото Римско Царство.
1817.- Шпанија и Велика Британија потпишаа договор за забрана на трговијата со робови.
1819.- Роден е францускиот физичар Арман Физо, кој во 1849 година за првпат ја пресмета брзината на светлината без употреба на астрономски пресметки.
1840.- Црногорците убиле 80 турски војници и Мусели Смаил -агу Шенгиќ на Мlетичка, на Дурмитор, кои тргнале да соберат данок. Хрватскиот поет Иван Мажураниќ ја отпеа херојската епопеја „Смртта на насмевката-ага Шенгиќ“ за тој настан.
1846.- Германскиот астроном Јохан Готфрид Гале ја откри планетата Нептун.
1866.- Српскиот принц Михаило Обреновиќ и црногорскиот принц Никола I Петровиќ склучија договор за заедничка борба за ослободување од Турците и обединување на српските земји. Принцот Никола се обврза да се откаже од престолот во корист на принцот Михаило во случај на обединување на двете држави.
1870.- Умре францускиот писател Проспер Мериме. Како голем ерудит, познавач на историјата, археологијата и архитектурата, стана инспектор во Управата за историски споменици во 1834 година, а од 1844 година е член на Француската академија. Неговата новела „Кармен“ го инспирираше францускиот композитор orорж Бизе да ја напише истоимената опера. („Гусле“, „Хроника на времето на Чарлс IX“, „Таманго“, „Ертрур вазна“).
1893.- Во Белград беше пуштена во употреба првата јавна електрана во Србија.
1914 година – Во првиот воздушен напад врз Германија, британското воздухопловство го бомбардираше градот Дизелдорф во Првата светска војна.
1916.- Роден е италијанскиот политичар Алдо Моро, премиер на Италија (1963-68 и 1974-76), водач на Христијанско-демократската партија. Терористичката група „Црвена бригада“ го киднапираше во март 1978 година, а тој беше убиен во мај.
1932 година – Саудиската династија беше припоена кон државата Саудиска Арабија од страна на Најд, Хејаз и неколку други области, приложени од Обединетото Кралство на Арапскиот Полуостров.
1939.- Умре австрискиот психијатар Сигмунд Фројд, основач на психоанализата, особено заслужен за истражување на потсвесната психа и нејзината поврзаност со сексуалниот нагон („Толкување на соништата“, „За психоанализа“, „Психопатологија на секојдневниот живот“).
1956.- Велика Британија и Франција го упатија проблемот со Суецкиот канал до Советот за безбедност на ОН.
1957 година – Грција го отфрли барањето на Букурешт Романија да се приклучи на Балканската алијанса, потпишана од Југославија, Грција и Турција во 1953 година во Анкара и во 1954 година во Блед. Балканската алијанса беше формирана како одговор на воениот притисок на земјите од Источниот блок врз Југославија.
1973.- Хуан Перон по трет пат е избран за претседател на Аргентина. Неговата сопруга Изабела стана потпретседател.
1973.- Умре чилеанскиот писател и дипломат Пабло Неруда (70), еден од најголемите поети на Латинска Америка и шпанскиот јазик, добитник на Нобеловата награда за литература во 1971 година.).
1987.- Во Белград се одржа 8 -та седница на Централниот комитет на Сојузот на комунистите на Србија, на која беше постигнат пресвртница во идеологијата и политиката на српските комунисти. Во конфликтот меѓу двете фракции, тврдата струја на тогашниот претседател на Централниот комитет на Спортската конфедерација на Србија, Слободан Милошевиќ, ја победи умерената политика на претседателот на Претседателството на Србија, Иван Стамболиќ. Милошевиќ потоа изврши чистки во партијата и медиумите и ја обезбеди основата за неговата националистичка политика.
1991 – Ерменија прогласи независност од СССР.
1997.- На мировните преговори во Северна Ирска, протестантските синдикалци разговараа директно со водачите на Шин Фејн, политичкото крило на Ирската републиканска армија, за прв пат по 75 години.
1998.- Резолуцијата 1199 на Советот за безбедност на ОН бара прекин на огнот меѓу српските безбедносни сили и косовските Албанци, мерки за спречување на хуманитарна катастрофа и продолжување на преговорите за ставање крај на кризата во Косово. Најавени се дополнителни активности и дополнителни мерки доколку резолуцијата не се почитува.
2001.- Левичарската партија, која потекнува од поранешниот полски комунистички режим, освои мнозинство на парламентарните избори во Полска.
2004.- Тропскиот ураган Гин, кој го погоди Хаити, однесе 1.147 животи, а околу 1.250 исчезнаа.
2008.- Почина Соња Савиќ (47), филмска и ТВ актерка препознатлива по нејзиниот рапав глас и слика на урбана девојка. Има постигнато значајни улоги во филмовите „isивотот е прекрасен“, „Likeивеење како нормален свет“, „Шеќерна вода“, „Балкански шпион“, „Странец против странец“, „Како не успеа рокенролот“, „Ние не сме Ангели “..
2010.- Во Шпанија е пронајдена непозната слика од 16 век на фламанскиот мајстор Питер Бругел. Сликата „Виното на Свети Мартин“, изработена во техника на темпера на платно, датира од периодот помеѓу 1565 и 1568 година. На неа е прикажана група од стотици луѓе кои се туркаат околу буре за да го пробаат првото вино на Денот на Свети Мартин.
2011.- Претставници на повеќе од 100 земји апелираа до сите членки на ОН да ја ратификуваат Повелбата за забрана на нуклеарни тестови, 15 години откако беше презентирана. За да стапи во сила, потребно е Повелбата да биде ратификувана од уште 44 држави потписнички за кои се верува дека имаат нуклеарна технологија, вклучувајќи ги САД, Кина, Северна Кореја, Египет, Индија, Индонезија, Иран, Израел и Пакистан На
2016 година – 148 тела беа извлечени од Средоземното Море, откако брод со околу 600 мигранти се преврте крај брегот на Египет. Несреќата ја преживеаја 150 луѓе.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
На денешен ден
Светот „На денешен ден“ – 30 октомври
1762 – Роден е францускиот поет Андре де Шение, кој ги споил класичните поетски форми со новиот романтичарски дух. Се спротивставил на јакобинската диктатура и бил погубен на гилотина во 1794 година.
1817 – Симон Боливар ја формира првата независна влада на Венецуела.
1830 – Починал Петар I Петровиќ Његош, црногорски епископ и државник. Тој го донел првиот закон на Црна Гора (1796) и основал централно судско тело (1803), обединувајќи ги завојуваните племиња.
1864 – Со Виенскиот мир, Данска им ги предала Шлезвиг, Холштајн и Лауенбург на Прусија.
1869 – Во Белград е отворен Народниот театар, дело на архитектот Александар Бугарски. На свеченоста е изведена сликата „Посмртна слава на принцот Михаил“ од Ѓорѓе Милетиќ.
1905 – Рускиот цар Николај II го издал Октомврискиот манифест, со кој биле воведени граѓански слободи и избран парламент – Думата.
1910 – Починал Жан Анри Динан, швајцарски филантроп и основач на Црвениот крст, добитник на првата Нобелова награда за мир (1901).
1918 – Словачка се одвоила од Унгарија и со Чешка ја формирала Чехословачка, првата држава создадена по распадот на Австро-Унгарија.
Истата година Турција капитулирала во Првата светска војна, со што престанала да постои Отоманската империја.
1922 – По „Маршот кон Рим“, Бенито Мусолини ја формирал првата фашистичка влада во Италија.
1938 – Радио драмата „Војна на световите“ на Орсон Велс предизвикала паника во САД – слушателите поверувале дека станува збор за вистинска инвазија од Марс.
1973 – Отворен е Босфорскиот мост, што ги поврзува Европа и Азија.
1974 – Мухамед Али се вратил на боксерскиот ринг и со нокаут го победил Џорџ Форман.
1975 – Принцот Хуан Карлос го наследил болниот диктатор Франциско Франко и ја презел власта во Шпанија.
Истата година се случила авионската несреќа на „Инекс-Адрија“ кај Прага, во која загинале 75 патници.
1990 – Кина објавила дека има 1 милијарда и 13 милиони жители.
1995 – На референдумот во Квебек, 50,6% од гласачите се изјасниле против независноста од Канада.
1998 – Започнала НАТО мисијата „Орловско око“ за надгледување на воздушниот простор над Косово.
2000 – Во Мадрид, автомобил-бомба убила судија од Врховниот суд и уште две лица; нападот се припишува на групата ЕТА.
2001 – Лондонскиот клуб на доверители ѝ го намалил долгот на СР Југославија за 600 милиони долари.
2003 – Донаторска конференција во Хаг обезбедила 15,7 милиони евра за судот за воени злосторства во Сараево.
Истата година, Џулио Андреоти бил ослободен од обвинението за вмешаност во убиството на новинарот Кармине Пикорели.
2006 – Аугусто Пиноче, поранешен чилеански диктатор, бил ставен во домашен притвор за злосторства извршени за време на неговото владеење.
2008 – Починал Исмет (Ицо) Вољевица, познат хрватски карикатурист и автор на стрипот „Грга“.
2011 – Росен Плевнелиев бил избран за претседател на Бугарија.
2012 – Ураганот Сенди го погодил источниот брег на САД, одземајќи најмалку 39 животи и оставајќи милиони без струја.
2017 – Светската метеоролошка организација објавила дека концентрацијата на CO₂ во атмосферата достигнала рекордно ниво во 2016 година.
2020 – Починал митрополит Амфилохие, лидер на Српската православна црква во Црна Гора, од последици на COVID-19.
2022 – Луиз Инасио Лула да Силва е избран по трет пат за претседател на Бразил.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ најави прекин на електрична енергија на овие локации, работите на терен се планирани за вторник и четврток
-
Кичево22 часа(ФОТО) Кичево: Се работи во населба „Иванидол“, чекор по чекор до реализација на сите ветувања за подобар по квалитетен живот за сите граѓани
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (18 ноември)
-
Македонија2 денаПоскапи нафтени деривати од ноќеска, ова е новата цена за источен литар
-
Хороскоп9 часаХороскоп за среда (19 ноември)
-
Спорт2 денаВажен натпревар, врвен судиски тим. Макеле ќе биде главен судија на Македонија – Велс во Кардиф
-
Временска прогноза1 денВо овој момент се формира влажен бран кој носи обилен дожд и невреме!
-
Македонија2 денаНелегално ја преминал границата „Ќафасан“, потоа превезувал огревно дрво без таблици и без документација
