На денешен ден
На денешен ден (23 септември)

3 п.н.е. – се родил Цезар Октавијан Август, посвоен син на Јулиј Цезар, првиот римски император. Откако ја победи војската на Маркус Аурелиј и Клеопатра на акции во 31 година п.н.е., тој ја презеде целата моќ и воспостави нова форма на влада – кнежевството и воспостави Пакс Романа – мир низ Римската империја. Неговото владеење се смета за најсветлиот период во историјата на Рим и се нарекува августовско или златно доба.
1687 година – Во борбата со Турците, за време на нападот врз Дувно, бил убиен војскиот војвода Стојан Јанковиќ, воениот офицер на Равни Котар во венецијанската служба. За неговите подвизи во борбите против Турците, венецијанските власти му ја доделија титулата „кавалер“ и му дадоа имот во Котари. Се пееше во народната песна „Ропство на Јанковиќ Стојан“.
1719 – Лихтенштајн стана независно кнежество во рамките на Светото Римско Царство.
1817.- Шпанија и Велика Британија потпишаа договор за забрана на трговијата со робови.
1819.- Роден е францускиот физичар Арман Физо, кој во 1849 година за првпат ја пресмета брзината на светлината без употреба на астрономски пресметки.
1840.- Црногорците убиле 80 турски војници и Мусели Смаил -агу Шенгиќ на Мlетичка, на Дурмитор, кои тргнале да соберат данок. Хрватскиот поет Иван Мажураниќ ја отпеа херојската епопеја „Смртта на насмевката-ага Шенгиќ“ за тој настан.
1846.- Германскиот астроном Јохан Готфрид Гале ја откри планетата Нептун.
1866.- Српскиот принц Михаило Обреновиќ и црногорскиот принц Никола I Петровиќ склучија договор за заедничка борба за ослободување од Турците и обединување на српските земји. Принцот Никола се обврза да се откаже од престолот во корист на принцот Михаило во случај на обединување на двете држави.
1870.- Умре францускиот писател Проспер Мериме. Како голем ерудит, познавач на историјата, археологијата и архитектурата, стана инспектор во Управата за историски споменици во 1834 година, а од 1844 година е член на Француската академија. Неговата новела „Кармен“ го инспирираше францускиот композитор orорж Бизе да ја напише истоимената опера. („Гусле“, „Хроника на времето на Чарлс IX“, „Таманго“, „Ертрур вазна“).
1893.- Во Белград беше пуштена во употреба првата јавна електрана во Србија.
1914 година – Во првиот воздушен напад врз Германија, британското воздухопловство го бомбардираше градот Дизелдорф во Првата светска војна.
1916.- Роден е италијанскиот политичар Алдо Моро, премиер на Италија (1963-68 и 1974-76), водач на Христијанско-демократската партија. Терористичката група „Црвена бригада“ го киднапираше во март 1978 година, а тој беше убиен во мај.
1932 година – Саудиската династија беше припоена кон државата Саудиска Арабија од страна на Најд, Хејаз и неколку други области, приложени од Обединетото Кралство на Арапскиот Полуостров.
1939.- Умре австрискиот психијатар Сигмунд Фројд, основач на психоанализата, особено заслужен за истражување на потсвесната психа и нејзината поврзаност со сексуалниот нагон („Толкување на соништата“, „За психоанализа“, „Психопатологија на секојдневниот живот“).
1956.- Велика Британија и Франција го упатија проблемот со Суецкиот канал до Советот за безбедност на ОН.
1957 година – Грција го отфрли барањето на Букурешт Романија да се приклучи на Балканската алијанса, потпишана од Југославија, Грција и Турција во 1953 година во Анкара и во 1954 година во Блед. Балканската алијанса беше формирана како одговор на воениот притисок на земјите од Источниот блок врз Југославија.
1973.- Хуан Перон по трет пат е избран за претседател на Аргентина. Неговата сопруга Изабела стана потпретседател.
1973.- Умре чилеанскиот писател и дипломат Пабло Неруда (70), еден од најголемите поети на Латинска Америка и шпанскиот јазик, добитник на Нобеловата награда за литература во 1971 година.).
1987.- Во Белград се одржа 8 -та седница на Централниот комитет на Сојузот на комунистите на Србија, на која беше постигнат пресвртница во идеологијата и политиката на српските комунисти. Во конфликтот меѓу двете фракции, тврдата струја на тогашниот претседател на Централниот комитет на Спортската конфедерација на Србија, Слободан Милошевиќ, ја победи умерената политика на претседателот на Претседателството на Србија, Иван Стамболиќ. Милошевиќ потоа изврши чистки во партијата и медиумите и ја обезбеди основата за неговата националистичка политика.
1991 – Ерменија прогласи независност од СССР.
1997.- На мировните преговори во Северна Ирска, протестантските синдикалци разговараа директно со водачите на Шин Фејн, политичкото крило на Ирската републиканска армија, за прв пат по 75 години.
1998.- Резолуцијата 1199 на Советот за безбедност на ОН бара прекин на огнот меѓу српските безбедносни сили и косовските Албанци, мерки за спречување на хуманитарна катастрофа и продолжување на преговорите за ставање крај на кризата во Косово. Најавени се дополнителни активности и дополнителни мерки доколку резолуцијата не се почитува.
2001.- Левичарската партија, која потекнува од поранешниот полски комунистички режим, освои мнозинство на парламентарните избори во Полска.
2004.- Тропскиот ураган Гин, кој го погоди Хаити, однесе 1.147 животи, а околу 1.250 исчезнаа.
2008.- Почина Соња Савиќ (47), филмска и ТВ актерка препознатлива по нејзиниот рапав глас и слика на урбана девојка. Има постигнато значајни улоги во филмовите „isивотот е прекрасен“, „Likeивеење како нормален свет“, „Шеќерна вода“, „Балкански шпион“, „Странец против странец“, „Како не успеа рокенролот“, „Ние не сме Ангели “..
2010.- Во Шпанија е пронајдена непозната слика од 16 век на фламанскиот мајстор Питер Бругел. Сликата „Виното на Свети Мартин“, изработена во техника на темпера на платно, датира од периодот помеѓу 1565 и 1568 година. На неа е прикажана група од стотици луѓе кои се туркаат околу буре за да го пробаат првото вино на Денот на Свети Мартин.
2011.- Претставници на повеќе од 100 земји апелираа до сите членки на ОН да ја ратификуваат Повелбата за забрана на нуклеарни тестови, 15 години откако беше презентирана. За да стапи во сила, потребно е Повелбата да биде ратификувана од уште 44 држави потписнички за кои се верува дека имаат нуклеарна технологија, вклучувајќи ги САД, Кина, Северна Кореја, Египет, Индија, Индонезија, Иран, Израел и Пакистан На
2016 година – 148 тела беа извлечени од Средоземното Море, откако брод со околу 600 мигранти се преврте крај брегот на Египет. Несреќата ја преживеаја 150 луѓе.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Спорт1 ден
(ФОТО) Кичевски „ФК Напредок“ ги наполни трибините со љубители на фудбалот, а играчите им возвратија со победа за почеток на сезоната
-
Спорт2 дена
„ФК Напредок“ денес на домашен терен го игра првиот натпревар од новата сезона, ве повикуваме сите на градски како во старите добри времиња
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за понеделник (15 септември)
-
Магазин2 дена
Microsoft потсетува: Остануваат само 30 дена…
-
Хороскоп9 часа
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Магазин2 дена
iOS 26, iPadOS 26, watchOS 26 и macOS 26 пристигнуваат на 15 септември – компатибилни уреди и нов дизајн
-
Македонија19 часа
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Временска прогноза22 часа
Од денес ќе дува засилен ветер од северен правец, додека времето ќе биде стабилно