На денешен ден
На денешен ден – 24 декември
800 – Папата Лав III (Лав) го круниса франкскиот владетел Карло Велики како свето римски император во Рим, што ќе биде титулата на германски и австриски монарси до времето на Наполеон I.
1000 – Крунисан е првиот унгарски христијански крал Стефан (Иштван).
1066.- Во Вестминстерската катедрала во Лондон, норманскиот војвода Вилијам I Освојувачот (Вилијам Освојувачот) бил крунисан за крал на Англија, откако ја поразил војската на Харолд II, последниот саксонски крал, кај Хестингс. Од 1070 година, кога Вилијам ја освоил целата земја, Норманите почнале да се спојуваат со освоените Англосаксонци во англиската нација.
1642.- Роден е англискиот математичар, физичар и астроном Исак Њутн, основач на модерната физика. Неговата теорија за гравитација (1666) се смета за едно од најголемите достигнувања на човечкиот ум. Значајни се и неговите откритија во областа на математиката, оптиката, механиката и астрономијата. Неговото дело под наслов „Математички принципи на филозофијата на природата“ (1687) се смета за епохално дело.
1741.- Шведскиот физичар Андерс Целзиус објави дека измислил скала од сто степени за мерење на температурата.
1745.- Во Дрезден беше потпишан мировен договор со кој заврши Шлезиската војна меѓу Австрија и Прусија.
1870.- Родена е германската револуционерка Роза Луксембург, водач на левицата во полското и германското работничко движење, една од основачите на Комунистичката партија на Германија во 1918 година, претставник на левото крило на Втората интернационала. Уапсена и затворена, била убиена заедно со Карл Либкнехт (Либкнехт) по поразот на германските работници во јануарското востание 1919 година.
1876.- Роден е пакистанскиот државник Мохамед Али Џина (Мохамед, Џина), основач и прв претседател на Пакистан (1947), кој се борел со Ганди и Нехру за независност на индискиот потконтинент од Велика Британија. Подоцна тој се судри со нив, барајќи посебна муслиманска држава.
1914.- Неофицијалното „Божиќно примирје“ стапило на сила на Првата светска војна на Западниот фронт кога две групи – британски и германски војници – престанале да пукаат, излегле од своите ровови и се сретнале на ничија земја меѓу завојуваните страни.
1918.- Роден е египетскиот државник Анвар ел Садат (Анвар), претседател на Египет од октомври 1970 до октомври 1981 година, кога бил убиен на воена парада во Каиро од противниците на склучувањето мир со Израел. Тој е еден од протагонистите на трипартитниот договор САД-Израел-Египет во Кемп Дејвид во 1977 година и добитник на Нобеловата награда за мир во 1978 година, која ја сподели со израелскиот премиер Менахем Бегин.
1926.- Јапонскиот регент принцот Хирохито го наследил јапонскиот престол по смртта на неговиот татко, императорот Јошихито. Хирохито почина во 1989 година.
1932.- Британскиот крал Џорџ V ја испрати првата божиќна порака до нацијата преку радио бранови.
1938.- Умрел чешкиот писател Карел Чапек, познат по утописките романи „Апсолутна фабрика“ и „Кракатит“, во кои ја претставил апсурдноста на техничката цивилизација. Во делот „Разговори со Т.Г. Масарик“ ги презентираше филозофските и политичките ставови на познатиот чешки политичар и филозоф.
1941.- Во Втората светска војна, јапонската армија го окупираше Хонг Конг по 17-дневна опсада.
1942.- Германците во Белград го застрелаа српскиот композитор, диригент и музиколог Воислав Вучковиќ. Бил професор во музичкото училиште „Станковиќ“ и диригент на Белградската филхармонија, соработник на многу весници и списанија, еден од иницијаторите и главните уредници на Неделни информативни новини (НИН) („Херојски ораториум“, „Озарени стави “, „Буревесник“).
1974 – Циклон речиси целосно го уништи австралискиот град Дарвин.
1977.- Умре англискиот филмски актер, сценарист, режисер и продуцент Чарли Чаплин, еден од пионерите на кинематографијата и најголемите уметници во историјата на филмот. Светската слава ја стекна во САД со улогата на сентиментален скитник кловн во неми филмски комедии. Добитник е на Оскар за животно дело во 1972 година („Модерни времиња“, „Светлата на големиот град“, „Големиот диктатор“).
1979.- Советските трупи влегоа во Авганистан, во првата воена интервенција на СССР надвор од Варшавскиот пакт, за да ја поддржат владата на Бабрак Кармал. Во војната, од која се повлече по 10 години, СССР загуби 27.000 војници.
1991.- Михаил Горбачов поднесе оставка како претседател на СССР и му ја предаде функцијата на Борис Елцин.
1997 – Божиќ беше јавно прославен во Куба за прв пат по три децении. Претседателот Фидел Кастро тој ден го прогласи за празник во чест на папата кој ја посети Куба во јануари 1998 година.
2001.- Повеќе од 540 луѓе загинаа во судирите меѓу бунтовниците и војската на Бурунди за време на заземањето на бунтовничката скривалиште во шумата Тенга во близина на главниот град Буџумбура.
2005.- Умре шведската оперска пејачка Биргит Нилсон, најголемиот вагнерски сопран по Втората светска војна. Таа се стекна со слава во Америка во 1959 година во Метрополитен операта во Њујорк, пеејќи ја Изолда во Вагнеровата „Тристан и Изолда“.
2006.- Почина легендарниот „крал на душата“ Џејмс Браун, кој ја доби наградата Греми за животно дело во 1992 година. Неговото танцување на сцената беше модел за многу ѕвезди како Мик Џегер и Мајкл Џексон. Негови познати хитови се „Out of Singht“, „Sex Machine“, „I Got You“ (I Feel Good) и „Say It Out Loud – I’m Black and I’m Proud“.
2008.- Почина Eartha Kitt, американска актерка и џез пејачка од Јужна Каролина, која беше позната по својот „мачкин глас“ и безвременската песна „Santa baby“ и ќе остане запаметена по провокативната улога на Catwoman во ТВ серијата „Batman“. “ во средината на шеесеттите години на минатиот век.
2011 – Најмалку 38 луѓе – мигранти од Хаити загинаа кога бродот со кој пловеа потона во близина на источниот брег на Куба. Силите на цивилната одбрана на Куба извлекоа од водата 87 преживеани, меѓу кои и четири деца.
2016 – 92 патници и членови на екипажот, меѓу кои и 65 членови на познатиот руски воен хор „Александров“, ги загубија животите кога руски воен авион се урна во Црното Море неколку минути по полетувањето од аеродромот кај Сочи.
2021 – Лансиран е најголемиот и најмоќниот вселенски телескоп Џејмс Веб, кој ќе ги истражува фазите на космосот, од првиот период на универзумот, големата експлозија, до создавањето на првите галаксии.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Магазин1 денПорака од возач на Брза Помош, почит за сите возачи, наши спасители!
-
Кичево13 часаЦУК со известување за изминатото деноноќие, во Кичево побарана била општинска интервенција во делот на ул. „Прилепска“
-
Хороскоп1 денХороскоп за четврток (20 ноември)
-
Кичево1 ден„Македонски Завет“ организира хуманитарен концерт во НУЦК „Кочо Рацин“ со културно уметнички друштва и естрадни уметници од Кичево
-
Македонија8 часаДржавниот пазарен инспекторат изврши инспекциски надзори во пет градови, затекнати биле низа неправилности кај 16 правни субјекти кои продавале тутунски производи
-
Македонија1 денЈанев и Спироски во македонската делегација на регионалниот стратешки состанок во Тирана, организиран и поддржан од британските агенции за спроведување на закон
-
Временска прогноза2 денаДожд секаде, повремено ќе засилува југоисточен ветер, поради состојбата ќе растат условите за зголемување на нивоата на реките и на езерата
-
Магазин1 денGoogle го лансира Gemini 3, најпаметната вештачка интелигенција досега
