На денешен ден

На денешен ден – 24 јуни

Објавено пред

4 години

на

јуни 24, 2021

Од

Порта.мк

79.- Умре римскиот император Тит Флавиј Веспасијан, основач на династијата Флавијан. За време на неговото владеење, во Рим бил изграден амфитеатарот Колосеум, најголемата зграда од ваков вид во Римската империја.

1497 година – Англискиот навигатор Johnон Кабот ја откри Канада и ја прогласи Северна Америка за британска.

1509 година – Хенри VIII, втор монарх од династијата Тудор, беше крунисан за крал на Англија. За време на неговото владеење, тој раскинал со Ватикан и во 1534 година ја основал Англиканската црква.

1519 година – Умре Лукреција Боргија, војвотката од Ферара, ќерка на папата Александар Шести, покровител на уметници и научници за време на италијанската ренесанса.

1529 година – Војна е склучена во Капел, со што заврши војната меѓу протестантите и католиците во Швајцарија.

1793 година – Франција го усвои првиот републикански устав, кој ја потчинува извршната власт на собранието.

1798 година – Грчки писател и патриот, Фереос Константинос Ригас, познат како Рига од Фере, и седум негови следбеници биле погубени од Турците на Белградската тврдина. Ригас бил основач и водач на тајно друштво кое се борело за ослободување на Грција од турското владеење.

1812 година – Војниците на Наполеон Бонапарта (611.000 војници) ја преминале реката Неман и влегле на руска територија.

1821 година – Со 8.000 јужноамерикански патриоти, Симон Боливар порази 4.000 шпански ројалисти во битката кај Карабобо и ја ослободи Венецуела од шпанското владеење.

1822 година – Формирано е првото белградско општество (општина). Причеста го избра градскиот принц, а кнезот Милош Обреновиќ назначи полицајци и кметови.

1859 година – Наполеон III ги порази Австријците во битката кај Солферино во Ломбардија. Швајцарецот Jeanан Анри Данан, кој тогаш организираше помош за илјадници ранети, го основаше Црвениот крст во 1864 година.

1886 година – Умре рускиот писател Александар Николаевич Островски. Неговото дело (околу 50 претстави) претставува цела ера во развојот на рускиот театар и претставува основа на класичниот руски драмски репертоар („Шума“, „Бура“, „Таленти и навивачи“, „Лукративно место“, „Виновен без Вина “,„ Девојче без мираз “,„ Сиромаштијата не е порок “).

1894 година – Италијанскиот анархист Санто Касерио изврши атентат врз францускиот претседател Мари Франсоа Сади Карно во Лион.

1901 година – Во Париз беше отворена првата изложба на 19-годишниот шпански сликар Пабло Пикасо, воодушевувајќи ги уметничките критичари.

1908.- Умре американскиот државник Стивен Гровер Кливленд (Стивен, Кливленд), претседател на САД двапати (1885-89 и 1893-97). Со неговиот избор во 1885 година, Демократската партија дојде на власт за прв пат по граѓанската војна.

1911 година – Роден е аргентинскиот автомобилски ас Хуан Фангио, петкратен светски шампион во Формула 1.

1912 година – Првиот српски олимписки тим – спортистите Душан Милошевиќ и Драгутин Томашевиќ – отпатува на Олимписките игри во Стокхолм. Така, беше официјализирано членството на Србија во Меѓународниот олимписки комитет, чиј член стана Светомир ukукиќ.

1916 година – Битката кај реката Сома започнува во Првата светска војна. По пет месеци, колку што траеја борбите, силите на Антанта освоија околу 200 квадратни километри територија со загуба на над милион луѓе од обете страни.

1930 година – Роден е францускиот филмски режисер Клод Шаброл, претставник на „новиот бран“ на францускиот филм („Наивни девојки“, „Двоен пресврт“, „Распад“).

1947. година – Еден американски пилот изјавил дека видел необичен предмет на небото, што го опишал како „чинија што лета низ вода“. По овој настан, терминот „летечка чинија“ започна да се користи.

1948 година – во обид да спречат обновување на германската држава во областа што ја држат западните сојузници, советските трупи започнаа блокада на Западен Берлин со запирање на патниот и железничкиот сообраќај кон градот. За време на 300 дена што траеше блокадата, градот се снабдуваше преку воздушен мост.

1960 година – Југославија, Грција и Турција го распуштија Балканскиот сојуз, врз основа на Договорот за алијанса, политичка соработка и взаемна помош склучен во Блед на 8 август 1954 година.

1973 година – Најстариот државник на светот, Имон де Валера, поднесе оставка на функцијата претседател на Ирска во 90-тите години на минатиот век, позиција што ја извршуваше од 1959 година.

1975 година – Боинг 727 на Американ ерлајнс се урна во близина на аеродромот Кенеди во ујорк. Во авионот загинаа 113 лица од вкупно 124 лица.

1986 година – почина српскиот писател Мирослав Антиќ, автор на „Синиот туфт“, една од најпопуларните збирки детски песни во современата српска литература.

1989 година – Генералниот секретар на Кинеската комунистичка партија haао Кјанг е симнат од власта заради спротивставување на употребата на сила врз студентите на плоштадот Тјенанмен на 4 јуни. На негово место беше избран Jианг Земин.

2001 година – Југословенската ватерполо репрезентација стана европски шампион.

2001 година – Чеченскиот бунтовнички водач Арби Барајев е убиен во операциите на руските безбедносни сили во Чеченија.

2002 година – Претседателот на СР Југославија Воислав Коштуница го замени началникот на Генералштабот на Југословенската армија генерал Небојша Павковиќ, кој остана на функцијата скоро две години по падот на српскиот режим во октомври 2000 година.

2002 година – Во железничка несреќа во Танзанија на линија Дар ес Салам-Кигома загинаа 281 лице.

2003 година – Рускиот претседател Владимир Путин пристигна во четиридневна посета на Велика Британија, каде што беше официјален гостин во Бакингемската палата. Путин беше првиот руски лидер што го посети кралството по 1874 година, кога рускиот цар Александар Втори беше на суд. Британскиот суд ги одржуваше замрзнатите односи со Москва во знак на протест против фактот дека болшевиците го убија рускиот цар Николај Втори во 1918 година.

2004 година – Востаничките напади врз локалните безбедносни сили во пет градови во Ирак убија повеќе од 100 и ранија повеќе од 320.

2005 година – Големи поплави го погодија индустрискиот центар во јужна Кина, при што загинаа најмалку 536 лица.

2009 година – почина српската сликарка Оjaа Ивањички (79), единствената жена меѓу основачите на познатата група „Медијала“ (1959), во која се собраа млади сликари, писатели, филозофи, архитекти, композитори. Има реализирано 99 самостојни изложби во земјата и странство.

2010 година – Julулија Гилард стана првата жена премиер во Австралија.

2012 година – Кандидатот на исламистичкото муслиманско братство, Мохамед Морси, е избран за претседател на Египет, и тој е првиот претседател на републиката избран од народот.

2016 година – Британскиот премиер Дејвид Камерон поднесе оставка по одлуката на граѓаните на референдум за напуштање на Европската унија.

Тагови:24 Јуни На денешен ден

Следно

На денешен ден – 25 јуни

Не пропуштај

На денешен ден – 23 јуни

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (10 септември)

Објавено пред

5 дена

на

септември 10, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

Војни и мировни договори

1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).

Политика и атентати

1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.

Култура и личности

1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.

Несреќи и катастрофи

1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 2 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 2, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🛡️ Воени битки и борби

31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.

📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки

1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.

✈️ Откритија, истражувања и летови

1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.

✊ Протести и демонстрации

1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.

⚰️ Смртни случаи на познати личности

1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден – 1 септември

Објавено пред

2 недели

на

септември 1, 2025

Од

Порта.мк

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:

🕊️ Смрт и загуби

1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.

⚔️ Војни и конфликти

1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.

🌍 Политички и државни настани

1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.