На денешен ден
На денешен ден – 25 април

1595 година – Умре италијанскиот поет Торквато Тасо, автор на епот „Ослободениот Ерусалим“. Тој и посвети голем број песни на Цвиета Зузориќ од Дубровник, која во својот салон во Фиренца собра писатели и уметници.
1599 година – Роден е Оливер Кромвел, водач на Англиската револуција, кој станува заштитник на Англија, Шкотска и Ирска во 1653 година. Две години по неговата смрт во 1658 година, монархијата е обновена.
1744 година – Умре шведскиот физичар и астроном Андерс Целзиус, пронаоѓач на една од скалите за мерење на топлина.
1765 година – Роден е српскиот поет-гуслар Филип Вишњиќ, кој ги отпеа сите важни настани од Првото српско востание. Неговите песни ги сними Вук Стефановиќ Караџиќ.
1792 година – за првпат се користи гилотина при егзекуцијата на арамијата по патишта Jacак Пелетие во Плас де Грев во Париз, Франција.
1859 година – започна копањето на Суецкиот канал според проектот на францускиот конзул во Александрија, Фердинанд Лешепс. Каналот долг 161 километар ги поврза Средоземното и Црвеното Море во ноември 1869 година, создавајќи го најкраткиот воден пат од Европа до Блискиот и Далечниот Исток.
1874 година – роден е италијанскиот инженер Гугелјемо Маркони. Работел на усовршување на безжична телеграфија и прв испратил радио сигнал преку Атлантикот (1901). Тој ја сподели Нобеловата награда во 1909 година со германскиот физичар Браун.
1915 година – Почнува битката кај Галиполи, една од најголемите битки во Првата светска војна, во која Турција ги поразува сојузничките трупи под британска команда. Тоа беше единствената победа на турската армија во таа војна. Во осуммесечната битка загинаа околу 7.000 Австралијци и околу 2.000 Новозеланѓани.
1918 година – Родена е американската пејачка Ела Фицџералд, не крунисаната „кралица на џезот“.
1920 година – Полските трупи ја нападнаа Украина, а потоа напредуваа брзо и го освоија Киев на 6 мај. Со мирот во Рига, на 12 март 1921 година, Полска доби од Советска Русија територија со милиони Украинци и Белоруси.
1938 година – почина српскиот генерал и воен писател ivивко Павловиќ, член на Српската кралска академија, учесник и во Балканските војни и во Првата светска војна („Битка кај Колубара“, „Белградска операција“).
1945 година – Советските и американските трупи се состанаа за прв пат во Втората светска војна во близина на Торгау, Германија.
1945 година – Во Сан Франциско, 45 земји од антихитлеровската коалиција, вклучително и Југославија, започна основачката конференција на ООН.
1974 година – Пуч го собори автократскиот режим на Марсело Каетано во Португалија. Истиот ден, една година подоцна, на првите слободни избори во половина век, победи Социјалистичката партија на Марио Соарес.
1980 година – Мисијата на американските командоси да спаси 53 заложници членови на американската амбасада во Техеран се сруши во иранската пустина, при што загинаа осуммина Американци при пад на хеликоптер.
1980 година – се урна данскиот Боинг 727, чартер лет со британски туристи на релација Манчестер-Тенерифе. Загинаа сите 146 патници и членови на екипажот.
1982 година – Последните израелски трупи го напуштија Синај, ставајќи крај на 15-годишната окупација на египетскиот полуостров.
1993 година – На референдум во Русија, 62 проценти од гласачите ги поддржуваат реформите на претседателот Борис Елцин.
1993 година – Во присуство на мировниот посредник на лордот Овен, претседателите на СРЈ, Србија и Црна Гора, Добрица Cosосиќ, Слободан Милошевиќ и Момир Булатовиќ, се обидоа да го убедат водачот на босанските Срби, Радован Караџиќ, да потпише ревидиран мировен план на Венс-Овен. Следниот ден, Собранието на РС го отфрли планот, војната во Босна продолжи, а меѓународните санкции на СРЈ беа засилени.
1994 година – Во Лондон е формирана Контактната група за координација на дипломатските активности на САД, Русија и ЕУ во Босанската војна.
1995 година – Умре американската театарска и филмска актерка Gинџер Роџерс, која се здоби со светска слава во мјузикли како партнер на Фред Астер. Доби Оскар за филмот „Кити фолија“.
1999 година – НАТО авијацијата ја урна патната пруга „Чешеjeев мост“, веќе оштетена во три напади претходните денови. Така, Нови Сад остана без последниот од трите моста на Дунав.
2000 година – Во Белград беше убиен директорот на југословенскиот воздушен транспорт (ЈАТ), ikaика Петровиќ.
2002 година – Русија соопшти дека руските трупи убиле еден од најбараните луѓе во земјата, Хатаб, чеченски лидер со арапско потекло, осомничен за блиски врски со терористичката мрежа на Осама бин Ладен, Ал Каеда.
2005 година – Како дел од турнејата на Блискиот исток, рускиот претседател Владимир Путин ги посети Египет и Израел. Тој е првиот и единствен руски или советски лидер што го посетил Египет во последните 40 години и првиот руски функционер што го посетил Израел.
2008 година – Умре филозофот Милан Кангрга, основач и повеќедецениски раководител и професор на Катедрата за етика на Филозофскиот факултет во Загреб. Тој беше еден од основачите на Хрватското филозофско друштво (1957), списанието Праксис и Летната школа Корчула (1963).
2009 година – Светската здравствена организација соопшти дека нова форма на грип AH1N1, во која загинаа 68 лица во Мексико, може да се претвори во пандемија.
2010 година – Умре британскиот писател Алан Силито, познат по портретот на семејните проблеми и повоената реалност на сиромашните Британци, на 83-годишна возраст. Припаѓал на литературната група „Лути млади“ и неговите најпознати дела се романот „Сабота вечер, недела наутро“ од 1958 година и расказот „Осаменоста на тркачот на долги растојанија“ од 1959 година, и двајцата подоцна преведени во филмови.
2015 година – Повеќе од 8.000 луѓе загинаа во разорниот земјотрес со јачина од 7,9 степени според Рихтеровата скала што го погоди Непал. Тоа беше најсилниот земјотрес во оваа земја во последните 80 години.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (17 септември)
-
Хороскоп12 часа
Хороскоп за четврток (18 септември)
-
Македонија2 дена
Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата
-
Музика1 ден
Училиштето за Црковна музика „Митрополит Козма Пречистански“ во петок и сабота преку „аудиција“ врши упис на нови членови за источно пеење
-
Македонија2 дена
„СОЗР“ стави крај на злоупотребите на службените возила и зголемување на транспарентноста од денес граѓаните можат да пријавуваат случаи на незаконита употреба на службени возила
-
Временска прогноза1 ден
Брз продор на ладен воздух од север, додека само утре услови за слаб локален дожд
-
Магазин24 часа
Осум iOS 26 промени што мора да ги пробате
-
Магазин24 часа
Samsung го претстави One UI 8 – еве кога Galaxy уредите ќе го добијат ажурирањето