На денешен ден
На денешен ден: 25 јануари

* 1981. – Роден е Тоше Проески, македонската и балканска ѕвезда. Уметникот кој докажа дека музиката нема граници и човекот кој ни покажа дека хуманоста треба да биде задолжителна особина. Нашиот Тоше позади себе остави вечни подароци од ноти кои никогаш нема да се заборават, ни подари љубов и не научи на убавината во секој ден и секој човек. И овој 25 јануари ќе биде во знакот на многупати повторуваната реченица: „Тоше има само ден на раѓање”.
1579.- Северните холандски провинции Холандија, Зеланд, Утрехт, Гелдерланд, Фрисланд, Гронинген и Оверисел ја прогласија Унијата на Утрехт.
1759.- Роден е шкотскиот поет Роберт Барнс, последниот голем поет кој пишувал на шкотски дијалект. Ја продолжи и ја усоврши традицијата на шкотската народна поезија („Там О’Шантер“, „И покрај сè“).
1831.- Полскиот Сејм ја прогласи независноста на Полска и го собори рускиот цар Николај I. Голем дел од Војводството Варшава, наречено Кралство Полска, било припоено кон Русија во 1815 година, а рускиот цар исто така станал крал на Полска. Во септември Русите го задушија полското востание, уставот беше укинат и Сејмот беше распуштен.
1878.- Турски брод е потопен во Руско-турската војна, откако Русите го погодиле со торпедо. Тоа беше првиот брод погоден и потопен од овие подводни оружја.
1882.- Родена е англиската писателка Аделин Вирџинија Вулф, авторка на психолошки романи во кои ја користи техниката на внатрешен монолог и „тек на свеста“. Тој е еден од најдобрите англиски романсиери на 20 век. Во почетокот на депресијата предизвикана од Втората светска војна, таа изврши самоубиство во 1941 година („Патување во светилник“, „Госпоѓа Деловеј“, „Бранови“).
1899.- Во затворот Пожаревац умре српскиот револуционер и публицист Васа Пелагиќ, еден од првите поддржувачи на идејата за социјализам во Србија и на Балканот. Тој беше плоден и популарен писател, а делата објавени за време на неговиот живот беа отпечатени во 250.000 примероци.
1904.- Во Белград почнал да излегува дневникот „Политика“, чиј основач и прв уредник бил Владислав Рибникар.
1919.- Основана е Лигата на народите, претходник на Обединетите нации.
1924.- Во францускиот град Шамони беа отворени првите Зимски олимписки игри.
1942.- Тајланд им објави војна на Велика Британија и на САД за време на Втората светска војна.
1947.- Умре најпознатиот американски гангстер Ал Капоне. Организаторот на подземјето на Чикаго и шеф на една од најголемите гангстерски банди, тој бил во затвор (1931-39) поради затајување данок.
1961.- Американскиот претседател Џон Ф. Кенеди ја одржа првата прес-конференција во живо во Стејт департментот во Вашингтон. Кенеди одговори на 31 прашање.
1971.- Воен удар го собори претседателот на Уганда Милтон Оботе и го прогласи за претседател.
1978.- Умре српскиот писател Скендер Куленовиќ, член на Српската академија на науките и уметностите, автор на поемата „Стојанка мајка Кнежпољка“. По Втората светска војна бил директор на драма во Сараевскиот театар и уредник на белградската издавачка куќа „Просвета“.
1983.- Кинеските власти ја замениле смртната казна изречена истиот ден во 1981 година на вдовицата на Мао Це Тунг, Џианг Кинг.
1987.- Умре истакнатиот српски сликар Предраг Пеѓа Милосављевиќ, член на Српската академија на науките и уметностите. Тој се здоби со меѓународна репутација во 1937 година на изложба во Париз кога победи на Гран при. Ги напишал есеите „Помеѓу трубата и тишината“ и драмата „Зопир“.
1991.- Собранието на Македонија, една од републиките на СФР Југославија, усвои декларација за независност и платформа за преговори за иднината на Југославија.
1996.- Парламентарното собрание на Советот на Европа ја прифати Русија како членка на организацијата, и покрај острите критики за военото учество на Русија во Чеченија.
1997.- Српскиот писател и поранешен потпретседател на Република Српска, Никола Кољевиќ, умре на Воено-медицинската академија во Белград од тешките повреди здобиени при обид за самоубиство на 16 јануари.
1999.- Серијата земјотреси во Колумбија што го погодија регион каде се одгледува кафе убиле околу 2.000 луѓе, а стотици илјади останале без покрив над главата.
2002.- Умре Дороти Карингтон, британска историчарка, антрополог и писателка позната по своите книги за Корзика.
2005 – Стампедо за време на аџилак во храмот на божицата Манда Деви во западна Индија уби најмалку 258 хинду аџии, вклучувајќи жени и деца.
2006.- На првите парламентарни избори на териториите под палестинска управа победи Исламското радикално движење Хамас, кое формираше нова влада предводена од истакнатиот лидер Исмаил Ханије.
2010.- Сите 89 патници загинаа кога авион на Ethiopian Airlines се урна во Медитеранот само неколку минути по полетувањето од аеродромот во Бејрут.
2011.- Антивладините демонстрации во Египет, кои започнаа мирно, прераснаа во судир меѓу демонстрантите и полицијата, со фрлање остриги и употреба на солзавец и водени топови. Тие го означуваат почетокот на првиот бран на египетската револуција, што на крајот доведе до смена на Хосни Мубарак по речиси 30 години на власт.
2015.- Почина Демис Русос, грчки поп и рок пејач, кој светската слава ја стекна во седумдесеттите со хитовите „Засекогаш и секогаш“, „Збогум љубов моја, збогум“, „Кадифено утро“, „Некогаш некаде“, „Quand je t’ aime“ Беше член на рок групата „Aphrodite’s Child“, како и на познатиот грчки композитор и музичар Вангелис.
2019 – Почина режисерот Душан Макавејев, еден од основачите на филмот black wave. Негови најпознати филмови се „Невиност без заштита“, „Љубовна врска или трагедија на вработен во ПТТ“, „Мистерија на организмот“, „Детето од Кока Кола“, „Манифест“, „Горила се капе напладне“. Бил писател и уредник на Студент, Књижевни новини и Данас.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни

На денешен ден 3 јуни, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
Политика и војни
1808 – Роден е Џеферсон Дејвис, претседателот на Конфедерацијата во американската Граѓанска војна.
1818 – Британија ја завршува последната војна против Маратите, зацврстувајќи ја својата контрола над Индија.
1940 – Завршува евакуацијата од Денкерк, еден од најважните настани во Втората светска војна.
1999 – Слободан Милошевиќ го прифаќа мировниот план за Косово, што доведува до прекин на НАТО-бомбардирањата.
Култура и уметност
1875 – Умира Жорж Бизе, автор на операта Кармен.
1899 – Умира Јохан Штраус Младиот, познат по валцерите и оперетите.
1924 – Умира Франц Кафка, чија литература имаше длабоко влијание во 20 век.
1926 – Роден Ален Гинсберг, битнички поет, автор на Howl.
2009 – Почина Коко Тејлор, „кралицата на блузот“.
2016 – Почина Мухамед Али, шампион во бокс и симбол на борбата за човекови права.
Наука и технологија
1965 – Едвард Вајт станува првиот Американец што „прошетал“ во вселената.
1973 – Совјетскиот авион Туполев 144 се урива за време на аеромитинг.
Социјални и политички движења
1968 – Почеток на студентските протести во Југославија, првиот сериозен бран на отпор кон комунистичкиот систем.
2020 – Се формира новата косовска влада предводена од Авдулах Хоти.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (26 мај)

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
📜 Античко и средновековно време
-
604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.
-
735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.
-
1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.
🕌 Историја на Азија
-
1659 г. – Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.
👑 Европска политика и култура
-
1805 г. – Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.
-
1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.
-
1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.
-
1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.
-
1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.
-
1896 г. – Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.
⚔️ 20 век – војни и политики
-
1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.
-
1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.
-
1955 г. – Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.
-
1966 г. – Британска Гвајана станала независна држава.
-
1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.
-
1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.
-
1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.
-
1991 г. – Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.
-
1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.
-
1997 г. – Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.
-
1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.
-
2001 г. – Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.
-
2002 г. – Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.
-
2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.
-
2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.
-
2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.
-
2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.
-
2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.
-
2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.
-
2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.
-
2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.
-
2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (24 мај)

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:
🪐 Наука и технологија
-
1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.
-
1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.
-
1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.
-
1844 – Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“
⚔️ Историски и политички настани
-
1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.
-
1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.
-
1993 – Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.
-
2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.
👑 Личности
-
1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.
-
1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.
-
1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.
-
2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.
🧱 Културни и социјални настани
-
1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.
-
1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.
-
1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.
-
Хроника20 часа
При изведување градежни работи на автопат Кичево-Охрид од дрвена платформа паднал работник, жител на Кина
-
Хороскоп1 ден
Хороскоп за среда (4 јуни)
-
Временска прогноза1 ден
Попоски апелира за локална дестабилизација со пороен дожд, ова се информациите
-
Хороскоп10 часа
Хороскоп за четврток (5 јуни)
-
Македонија2 дена
(ФОТО) СВР Охрид одржа работилници на тема „Безбедност и правила за децата во сообраќајот“ со ученици од второ и трето одделение на основни училишта
-
Македонија2 дена
МВР изрече кривична пријава за злоупотреба на службената положба и овластување и злоупотреба на постапката за јавен повик, доделување на договор за јавна набавка или јавно-приватно партнерство
-
На денешен ден2 дена
Времеплов: На денешен ден – 3 јуни
-
Автомобили2 дена
Новиот прототип на „Subaru“ се очекува да дебитира на „Japan Mobility Show 2025“