Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 25 март

Објавено пред

на

1196 година – Големиот префект на Рашка, Стефан Немања, му ја предаде власта на својот второроден син Стефан, кој беше крунисан во 1217 година како прв српски крал (Првовенчани). Најстариот син Вукан ги чуваше Зета, Требиње, Топлица и Хвосно за голем кнез, а најмладиот син Растко се замонаши.

1611 година – Роден е турскиот патописец Евлија лебелеби, кој отпатува во Отоманската империја од 1630 година, а своите забелешки ги објави во познатите „Патописи“ во 10 книги.

1807 година – Во Англија е забранета трговија со робови.

1821 година – На Пелопонез започна грчко востание против Турците, кое кулминираше со признавање на грчката независност по 12 години.

1844 година – Прогласен е првиот српски граѓански законик, кој одигра значајна улога во правниот и социјалниот живот на Србија.

1867 година – Роден е италијанскиот диригент Артуро Тосканини, еден од најголемите диригенти на 20 век. Диригираше на Скала во Милано, а потоа и во Метрополитен опера во Newујорк, каде организираше и симфониски оркестар.

1875 година – Роден е Бранислав Петронијевиќ, еден од најистакнатите српски и југословенски граѓански филозофи. Тој беше професор на Големата школа, потоа на Универзитетот во Белград и член на Српската академија на науките и уметностите. Покрај филозофијата, тој се занимаваше и со палеонтологија, биологија и психологија („Принципи на метафизиката“, „Историја на неодамнешната филозофија“, „Универзална еволуција“).

1881 година – Роден е унгарскиот композитор и пијанист Бела Барток, чие дело отвора нови насоки во развојот на унгарската музика. На глобално ниво, тој е еден од основачите на „новата музика“ на 20 век (симфониска поема „Косут“, опера „Замок на сината брада“, балети „Дрвен принц“, „Прекрасен мандарински“). Како антифашист, тој емигрирал во Соединетите Држави во 1940 година, каде починал во 1945 година.

1918 година – Умре францускиот композитор Клод Ахил Дебиси, творец на музичкиот импресионизам и еден од основачите на модерната музика („Попладне на фауната“, „Ноктурн“).

1923 година – Со слетувањето на авион на аеродромот Париз-Константинопол на аеродромот во Панчево, Југославија стана дел од тогашното мало семејство на земји поврзани со воздушен сообраќај.

1924 година – Грчкиот крал Georgeорџ Втори бил симнат од тронот и Грција е прогласена за република.

1937 година – Италија и Кралството Југославија потпишаа договор за мирна политика, наречен „Велигденски пакт“.

1941 година – Кралството Југославија се приклучи на Тројниот сојуз на Германија, Италија и Јапонија. Протоколот беше потпишан во Виена од премиерот Драгиша Цветковиќ и министерот за надворешни работи Александар Цинчар-Марковиќ.

1957. година – Белгија, Западна Германија, Италија, Луксембург, Франција и Холандија го потпишаа Римскиот договор, воспоставувајќи го Европскиот заеднички пазар на 1 јануари 1958 година. Организацијата подоцна беше наречена Европска економска заедница (денес Европската унија).

1975 година – Кралот Фајсал беше убиен во Ријад. Атентаторот, внукот на кралот, принцот Фаисал Мусаид, беше јавно погубен во Ријад во јуни, а новиот крал на Саудиска Арабија стана брат на Фајсал, Калид Ибн Абдул Азиз (Калед).

1983 година – Операта „Кармен“ за прв пат се појави на сцената на Националниот театар во Белград, имаше два премиерни дена во кои улогата на Кармен ја играа две диви, Олга Милошевиќ и Дубравка Зубовиќ, постариот и помладиот шампион на тогашниот ансамбл.

1991 година – Во Караѓорѓево се одржа таен состанок меѓу претседателите на Србија и Хрватска, Слободан Милошевиќ и Фрањо Туѓман, кои, според некои извори, тогаш наводно се договориле за поделба на Босна и Херцеговина и соборување на реформаторот Југословенски премиер Анте Марковиќ влада. Одржувањето на оваа средба и договорот никогаш не биле официјално потврдени, но подоцна, бројни извори рекоа дека имаат цврсти докази за тоа.

1991 година – Умре српскиот театарски, филмски и ТВ актер Милутин-Миша Татиќ, херојот на детската ТВ серија „На слово, на слово“. Со години ги будеше најмладите слушатели на Радио Белград со емисијата „Добро утро, деца“.

1993 година – Неколкумесечни преговори за Босна и Херцеговина завршија неуспешно во Newујорк. Мировниот план на копретседателот на Меѓународната конференција за Југославија Сајрус Венс и лордот Дејвид Овен го потпишаа босански Хрвати и муслимани, а водачот на босанските Срби, Радован Караџиќ, одби да го потпише, велејќи дека предложените мапи се неприфатливи за Србите.

1994 година – Неонацистите фрлија бомба врз синагогата во Либек, кој се смета за прв ваков инцидент од крајот на Втората светска војна во Германија.

1999 година – Југословенската влада ги прекина дипломатските односи со САД, Велика Британија, Франција и Германија поради агресијата на НАТО против Југославија. По првите воздушни напади во областа на Приштина и осум други градови во Србија, американските, германските, француските и британските културни центри беа срушени во центарот на Белград.

1999 година – Во пожар што зафати околу 30 возила во тунел под Мон Блан, загинаа најмалку 40 лица.

2002 година – „Ничија земја“ на босанскиот режисер Данис Тановиќ го освои Оскарот за најдобар странски филм.

2002 година – Силен земјотрес во Авганистан и северозападен Пакистан уби околу 1800 лица, а над 2000 беа повредени.

2010.- Умре американскиот фотограф Jimим Маршал, кој повеќе од половина век фотографираше рокенрол легенди како Битлси, Боб Дилан, isенис opоплин, imiими Хендрикс.

2012 година – Антонио Табуки, италијански писател, професор на Универзитетот во Сиена, почина во Лисабон на 68-годишна возраст. Сметан за еден од најважните современи италијански писатели, тој напиша дваесетина книги што се преведени на околу 40 јазици („Переира тврди дека …“, „Индиска ноќ“, „Тристано умира“).

2017 година – Шефовите на држави и влади на ЕУ ја усвоија Декларацијата за иднината на Унијата во Рим, нагласувајќи дека ЕУ „ќе остане неподелена“, „ќе напредува со различна брзина и јачина во иста насока“ и „ќе биде отворена за оние европски земји кои почитуваат и вложуваат напори за кршење на европските вредности “.

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (26 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

На денешен ден 26 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Античко и средновековно време

  • 604 г. – Починал Свети Августин, првиот надбискуп на Кентербери, испратен од Папата Григориј I во Англија со мисија да го прошири христијанството.

  • 735 г. – Умрел Свети Беде, англиски монах и историчар, автор на “Црковна историја на англискиот народ”.

  • 1521 г. – Император Карло V го издал Вормскиот едикт, со кој Мартин Лутер и неговите следбеници биле прогласени за еретици и прогонети.


🕌 Историја на Азија

  • 1659 г.Ауранџеб, индискиот Могол, станал цар по насилно преземање на тронот од својот татко и браќа.


👑 Европска политика и култура

  • 1805 г.Наполеон Бонапарта бил крунисан за крал на Италија во Миланската катедрала.

  • 1822 г. – Роден Едмон Гонкур, француски писател. По неговата смрт е основана Академијата Гонкур, која ја доделува престижната книжевна награда „Гонкур“.

  • 1851 г. – Во Лондон започнал првиот меѓународен шаховски турнир. Победил Адолф Андерсен.

  • 1868 г. – Последно јавно погубување во Англија – Мајкл Барет бил обесен.

  • 1876 г. – Починал Франтишек Палацки, еден од најзначајните чешки историчари и политичари.

  • 1896 г.Николај II бил крунисан за последниот цар на Руското Царство.


⚔️ 20 век – војни и политики

  • 1912 г. – Роден Јанош Кадар, лидер на комунистичка Унгарија.

  • 1942 г. – Потпишан британско-советски договор за соработка во Втората светска војна.

  • 1955 г.Никита Хрушчов ја посетил Југославија; потпишана Белградска декларација – нормализација на односите.

  • 1966 г.Британска Гвајана станала независна држава.

  • 1972 г. – Потпишан SALT 1 договорот (ограничување на нуклеарно оружје) меѓу СССР и САД.

  • 1976 г. – Починал германскиот филозоф Мартин Хајдегер, автор на „Битието и времето“.

  • 1978 г. – Починала балерината Тамара Карсавина, икона на Рускиот балет.

  • 1991 г.Звијад Гамсахурдија е избран за претседател на Грузија.

  • 1991 г. – Авион од компанијата на Ники Лауда се урнал во Тајланд – загинале 223 лица.

  • 1997 г.Австралискиот премиер се извинил на Абориџините за асимилаторските политики.

  • 1998 г. – Србија усвоила спорен Закон за универзитетите, предизвикувајќи масовни протести.

  • 2001 г.Организацијата на африканско единство (ОАЕ) е заменета со Африканска унија.

  • 2002 г.Роман Полански ја освоил Златната палма за филмот „Пијанистот“.

  • 2003 г. – Укрински авион се урнал кај Трабзон, Турција – загинале 75 луѓе, вкл. 62 шпански мировници.

  • 2004 г. – Потпишан договор за поделба на власта во Судан.

  • 2008 г. – Починал Сидни Полак, познат холивудски режисер, добитник на Оскар за „Мојата Африка“.

  • 2011 г. – Уапсен Ратко Младиќ, обвинет за геноцид во Босна.

  • 2013 г. – Во Опленац погребани посмртните останки на југословенскиот крал Петар II и членовите на неговото семејство.

  • 2014 г. – Белгискиот премиер Елио ди Рупо поднел оставка по изборите.

  • 2017 г. – Поплави и лизгања на земјиште во Шри Ланка усмртиле 200 луѓе.

  • 2019 г. – На изборите за Европскиот парламент, традиционалните партии го задржале мнозинството.

  • 2023 г. – Напнатости во северно Косово, со судири меѓу Срби и косовската полиција, поради влез на албански градоначалници во општински згради.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (24 мај)

Објавено пред

на

На денешен ден 24 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

🪐 Наука и технологија

  • 1543 – Почина Николај Коперник, полски астроном кој ја воведе хелиоцентричната теорија. Со делото „De revolutionibus orbium coelestium“ постави темели за модерната астрономија.

  • 1544 – Роден Вилијам Гилберт, кој ја постави теоријата за магнетната природа на Земјата.

  • 1686 – Роден Габриел Фаренхајт, кој го измисли живиниот термометар и ја воведе Фаренхајтовата скала.

  • 1844Самуел Морс ја испрати првата телеграфска порака: „What hath God wrought?“


⚔️ Историски и политички настани

  • 1822 – Битката кај Пичинча, победа на Антонио Хозе де Сукре против Шпанците – Еквадор добива независност.

  • 1941 – Германскиот боен брод Бизмарк го потопува британскиот Худ – еден од најтешките загуби за британската морнарица во Втората светска војна.

  • 1993Еритреја стекнува независност од Етиопија по три децении војна.

  • 2002 – Потпишан е договор меѓу САД и Русија за големо намалување на нуклеарниот арсенал.


👑 Личности

  • 1819 – Родена кралица Викторија, под чија власт Британската империја доживеала најголем подем.

  • 1899 – Роден Бранислав Којиќ, еден од основоположниците на модерната српска архитектура.

  • 1941 – Роден е Боб Дилан, легендарен музичар и поет, добитник на Нобелова награда за литература.

  • 2015 – Почина Џон Неш, математичар познат по теоријата на игри, чие животно дело е прикажано во филмот A Beautiful Mind.


🧱 Културни и социјални настани

  • 1883 – Отворен е Бруклинскиот мост, еден од најпознатите мостови во светот.

  • 1926 – Отворена е Универзитетската библиотека во Белград, прва специјално изградена зграда за библиотека во Србија.

  • 1974 – Почина Дјук Елингтон, еден од највлијателните џез музичари на 20 век.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (22 мај)

Објавено пред

на

На денешен ден 22 мај, хронолошки подредени значајни настани што се случиле низ различни години и делови на светот. Еве краток преглед на најважните случувања по категории:

📜 Историски личности и настани:

  • 337 – Смртта на Константин I Велики, првиот римски император што го прифатил христијанството.

  • 1455Битката кај Сент Албанс – почеток на „Војната на розите“.

  • 1833 – Уставот во Чиле ја зајакнува власта на претседателот и ја прогласува римокатоличката религија за државна.


🎵 Култура и уметност:

  • 1813 – Роден е Рихард Вагнер, германски композитор и реформатор на операта.

  • 1859 – Роден е Артур Конан Дојл, креаторот на Шерлок Холмс.

  • 1873 – Почина Алесандро Манцони, италијански писател влијателен во Ризорџименто.

  • 1885 – Смрт на Виктор Иго, автор на „Клетници“ и „Ѕвонарот“.

  • 1907 – Роден е Лоренс Оливие, голем англиски глумец и режисер.

  • 1970 – Почина Бојан Ступица, значаен југословенски театарски режисер.

  • 2016 – Смрт на Бата Живојиновиќ, иконска фигура на југословенскиот филм.


⚔️ Воени и политички настани:

  • 1939 – Потпишан е Челичниот пакт меѓу Хитлер и Мусолини.

  • 1943 – Распуштање на Коминтерната од страна на СССР.

  • 1972Никсон го посетува Советскиот Сојуз – прва ваква посета од американски претседател.

  • 1992Словенија, Хрватска и БиХ примени во ОН.

  • 1994 – Бунтовниците во Руанда преземаат клучни позиции.

  • 2014 – Воен удар во Тајланд предводен од генерал Прајут.


🌍 Современи настани и социјални промени:

  • 1998 – Мировен договор за Северна Ирска добива поддршка од гласачите.

  • 2000 – Израелски суд укинува забрана за жени кај Западниот ѕид.

  • 2012 – Првата жена командант на британски воен брод – Сара Вест.

  • 2012 – SpaceX го лансира првото приватно вселенско летало до МВС.

  • 2024Шпанија, Норвешка и Ирска ја признаваат Палестина како независна држава.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Хороскоп8 часа

Хороскоп за вторник (3 јуни)

ОВЕН Учествувајте во она што се случува околу вас, во спротивно ќе бидете изоставени кога станува збор за донесување одлуки...

Спорт11 часа

Хамилтон се искритикува себеси по трката во Шпанија, по завршувањето на шесто место

Возачот на Ферари имаше тешка трка на Големата награда на Шпанија и заврши на шестото место, а вината за слабата...

Без категорија16 часа

Малолетници вчера биле тешко повредени откако паднале од мотор, апел за големо внимание!

На 01.06.2025 во 19.58 часот во СВР Битола е пријавено дека на регионален пат во с.Будаково, општина Могила, мотоцикл „хамачи“...

Македонија19 часа

Алармантно: Дури 21.178 сообраќајни прекршоци во текот на месец мај санкционирани во Македонија!

Во рамки на континуираните сообраќајни контроли на патиштата низ земјава, во текот на минатиот месец полициските службеници во сите сектори...

Македонија20 часа

Лишени од слобода двајца турски државјани, пронајдена дрога и куршуми

Денеска (01.06.2025) во 16.20  часот на бул. “Борис Трајковски” во Скопје, полициски службеници од Единицата за интервентна полиција при СВР...

Кичево1 ден

ТППЕ Кичево вечерва спречи поголем пожар на дива депонија помеѓу кичевските села Мидинци и Зајас

Пожар избувнал во 19:08 часот на дива депонија помеѓу селата Мидинци и Зајас (општина Кичево), што предизвикал ширење на оганот...

Хороскоп1 ден

Хороскоп за понеделник (2 јуни)

ОВЕН Учествувајте во она што се случува околу вас, во спротивно ќе бидете изоставени кога станува збор за донесување одлуки...

Спорт1 ден

(ФОТО) „Градско дерби“, фудбалско надигрување, многу голови и фер плеј – Фудбалот е најубавиот спорт на светот!

Во рамки на денешниот ден генерацијата 2014/2015 од ФК Кичево одигра пријателски натпревар со врсниците исто така од Кичево, екипата...

Македонија2 дена

Регионалниот центар Запад во содејство со СВР Охрид во охридско кабаре приведоа странски државјанки, злоупотребиле туристички престој

Денеска (01.06) година во 01.00 часот, полициски службеници од Одделението за прекуграничен криминал, миграции, странци и реадмисија при Регионалниот центар...

Македонија2 дена

На место каде е дозволено 60 км/ч, службеници од БПС Гостивар на радар сопреле возач кој „летал“ со 145 км/ч

Денеска (01.06.) како и вчера во осум одвоени случаи полициски службеници од сообраќај остраниле и ги лишиле од слобода лицата...

НАЈЧИТАНИ