На денешен ден
На денешен ден – 25 март
1196 година – Големиот префект на Рашка, Стефан Немања, му ја предаде власта на својот второроден син Стефан, кој беше крунисан во 1217 година како прв српски крал (Првовенчани). Најстариот син Вукан ги чуваше Зета, Требиње, Топлица и Хвосно за голем кнез, а најмладиот син Растко се замонаши.
1611 година – Роден е турскиот патописец Евлија лебелеби, кој отпатува во Отоманската империја од 1630 година, а своите забелешки ги објави во познатите „Патописи“ во 10 книги.
1807 година – Во Англија е забранета трговија со робови.
1821 година – На Пелопонез започна грчко востание против Турците, кое кулминираше со признавање на грчката независност по 12 години.
1844 година – Прогласен е првиот српски граѓански законик, кој одигра значајна улога во правниот и социјалниот живот на Србија.
1867 година – Роден е италијанскиот диригент Артуро Тосканини, еден од најголемите диригенти на 20 век. Диригираше на Скала во Милано, а потоа и во Метрополитен опера во Newујорк, каде организираше и симфониски оркестар.
1875 година – Роден е Бранислав Петронијевиќ, еден од најистакнатите српски и југословенски граѓански филозофи. Тој беше професор на Големата школа, потоа на Универзитетот во Белград и член на Српската академија на науките и уметностите. Покрај филозофијата, тој се занимаваше и со палеонтологија, биологија и психологија („Принципи на метафизиката“, „Историја на неодамнешната филозофија“, „Универзална еволуција“).
1881 година – Роден е унгарскиот композитор и пијанист Бела Барток, чие дело отвора нови насоки во развојот на унгарската музика. На глобално ниво, тој е еден од основачите на „новата музика“ на 20 век (симфониска поема „Косут“, опера „Замок на сината брада“, балети „Дрвен принц“, „Прекрасен мандарински“). Како антифашист, тој емигрирал во Соединетите Држави во 1940 година, каде починал во 1945 година.
1918 година – Умре францускиот композитор Клод Ахил Дебиси, творец на музичкиот импресионизам и еден од основачите на модерната музика („Попладне на фауната“, „Ноктурн“).
1923 година – Со слетувањето на авион на аеродромот Париз-Константинопол на аеродромот во Панчево, Југославија стана дел од тогашното мало семејство на земји поврзани со воздушен сообраќај.
1924 година – Грчкиот крал Georgeорџ Втори бил симнат од тронот и Грција е прогласена за република.
1937 година – Италија и Кралството Југославија потпишаа договор за мирна политика, наречен „Велигденски пакт“.
1941 година – Кралството Југославија се приклучи на Тројниот сојуз на Германија, Италија и Јапонија. Протоколот беше потпишан во Виена од премиерот Драгиша Цветковиќ и министерот за надворешни работи Александар Цинчар-Марковиќ.
1957. година – Белгија, Западна Германија, Италија, Луксембург, Франција и Холандија го потпишаа Римскиот договор, воспоставувајќи го Европскиот заеднички пазар на 1 јануари 1958 година. Организацијата подоцна беше наречена Европска економска заедница (денес Европската унија).
1975 година – Кралот Фајсал беше убиен во Ријад. Атентаторот, внукот на кралот, принцот Фаисал Мусаид, беше јавно погубен во Ријад во јуни, а новиот крал на Саудиска Арабија стана брат на Фајсал, Калид Ибн Абдул Азиз (Калед).
1983 година – Операта „Кармен“ за прв пат се појави на сцената на Националниот театар во Белград, имаше два премиерни дена во кои улогата на Кармен ја играа две диви, Олга Милошевиќ и Дубравка Зубовиќ, постариот и помладиот шампион на тогашниот ансамбл.
1991 година – Во Караѓорѓево се одржа таен состанок меѓу претседателите на Србија и Хрватска, Слободан Милошевиќ и Фрањо Туѓман, кои, според некои извори, тогаш наводно се договориле за поделба на Босна и Херцеговина и соборување на реформаторот Југословенски премиер Анте Марковиќ влада. Одржувањето на оваа средба и договорот никогаш не биле официјално потврдени, но подоцна, бројни извори рекоа дека имаат цврсти докази за тоа.
1991 година – Умре српскиот театарски, филмски и ТВ актер Милутин-Миша Татиќ, херојот на детската ТВ серија „На слово, на слово“. Со години ги будеше најмладите слушатели на Радио Белград со емисијата „Добро утро, деца“.
1993 година – Неколкумесечни преговори за Босна и Херцеговина завршија неуспешно во Newујорк. Мировниот план на копретседателот на Меѓународната конференција за Југославија Сајрус Венс и лордот Дејвид Овен го потпишаа босански Хрвати и муслимани, а водачот на босанските Срби, Радован Караџиќ, одби да го потпише, велејќи дека предложените мапи се неприфатливи за Србите.
1994 година – Неонацистите фрлија бомба врз синагогата во Либек, кој се смета за прв ваков инцидент од крајот на Втората светска војна во Германија.
1999 година – Југословенската влада ги прекина дипломатските односи со САД, Велика Британија, Франција и Германија поради агресијата на НАТО против Југославија. По првите воздушни напади во областа на Приштина и осум други градови во Србија, американските, германските, француските и британските културни центри беа срушени во центарот на Белград.
1999 година – Во пожар што зафати околу 30 возила во тунел под Мон Блан, загинаа најмалку 40 лица.
2002 година – „Ничија земја“ на босанскиот режисер Данис Тановиќ го освои Оскарот за најдобар странски филм.
2002 година – Силен земјотрес во Авганистан и северозападен Пакистан уби околу 1800 лица, а над 2000 беа повредени.
2010.- Умре американскиот фотограф Jimим Маршал, кој повеќе од половина век фотографираше рокенрол легенди како Битлси, Боб Дилан, isенис opоплин, imiими Хендрикс.
2012 година – Антонио Табуки, италијански писател, професор на Универзитетот во Сиена, почина во Лисабон на 68-годишна возраст. Сметан за еден од најважните современи италијански писатели, тој напиша дваесетина книги што се преведени на околу 40 јазици („Переира тврди дека …“, „Индиска ноќ“, „Тристано умира“).
2017 година – Шефовите на држави и влади на ЕУ ја усвоија Декларацијата за иднината на Унијата во Рим, нагласувајќи дека ЕУ „ќе остане неподелена“, „ќе напредува со различна брзина и јачина во иста насока“ и „ќе биде отворена за оние европски земји кои почитуваат и вложуваат напори за кршење на европските вредности “.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Кичево2 денаОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево17 часаОВР Кичево го пронајде возачот кој предизвика сообраќајна несреќа во Кичево и го напушти местото на настанот
-
Кичево2 дена„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Македонија11 часа„ЛУКОИЛ Македонија“ во своите малопродажни објекти го враќа купувањето со „VISA“ дебитните и кредитни картички, од денес во целосна функционалност може да се користат услугите за плаќање
-
Хороскоп1 денХороскоп за среда (26 ноември)
-
Хроника2 денаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
-
Временска прогноза2 денаОд утре повторно нови обилни врнежи од дожд и засилен ветер, снегот ќе биде застапен на повисоките места од државата
-
Хороскоп6 часаХороскоп за четврток (27 ноември)
