На денешен ден
На денешен ден (25 октомври)
732 – Францускиот владетел Чарлс Мартел сериозно го поразил калифатот на Омајадите во битката кај Поатје и на тој начин дефинитивно го запрел нивното понатамошно продирање во Западна Европа.
1400.- Починал англискиот писател Џефри Чосер, основачот на современата англиска литература. Неговите „Кентербери приказни“ се сметаат за најзначајниот дел од англиската средновековна литература.
1415.- Во Стогодишната војна, Англичаните, под команда на кралот Хенри V (Хенри), им нанесоа тежок пораз на Французите во битката кај Ажинкур на северот на Франција.
1495.- Кралот Мануел I Велики или Среќен (Маноел) дојде на тронот во Португалија. Ги финансирал истражувачките потфати на морепловците Васко де Гама (Васко), Педро Алварез Кабрал (Алварез Кабрал) и други, чии откритија подоцна станале португалски колонии, а Португалија светска поморска и колонијална сила. За време на неговото владеење, Евреите и Маори беа протерани од земјата.
1616.- Холандскиот морепловец Дирк Хартог на пат кон Јава го открил западниот брег на Австралија.
1647.- Умрел италијанскиот математичар и физичар Евангелиста Торичели (Торичели), современик и наследник на делото на Галилео, пронаоѓач на живиот барометар (1643 или 1644).
1806.- Германскиот филозоф Каспар Шмит (Шмит), познат како Макс Штирнер (Макс Штирнер), идеолог на анархизмот, чие дело „Еден и неговиот имот“ (1845) предизвика бурни реакции од граѓанската интелигенција, беше забранет за време.
1815.- Српскиот кнез Милош Обреновиќ постигнал договор со везирот на белградскиот пашалука Марашли Али Паша за мешана српско-турска управа, со што завршил вооружениот дел од Второто српско востание.
1825 – Австрискиот композитор, виолинист и диригент Јохан Штраус Помладиот (Јохан Штраус), прославениот „крал на валцерот“ и еден од главните претставници на класичната виенска оперета („Лилјакот“, „Циганскиот барон“, „Ноќ во Венеција“ , „На прекрасниот син Дунав“, „Приказни од виенската шума“).
1838.- Роден е францускиот композитор Жорж Бизе, автор на операта „Кармен“, едно од ремек-делата на француската и светската оперска сцена, чија прва изведба во 1875 година била слабо прифатена од публиката и критиката.
1881.- Роден е шпанскиот сликар и скулптор Пабло Пикасо, еден од најголемите и највлијателните уметници на 20 век, кој заедно со Џорџ Брак направија пресврт во европското сликарство, создавајќи нова концепција за формата и просторот („Дами од Авињон“, „Герника“, „Војна и мир“).
1918.- Во близина на Виторио Венето започна една од последните битки од Првата светска војна, која заврши на 3 ноември со победа на Италијанците над веќе неорганизираната австроунгарска армија.
1936.- Владите на Германија и Италија потпишаа таен протокол за взаемна помош, со кој беше формирана оската Рим-Берлин.
1938.- Либија стана составен дел на Италија.
1949 – Спроведувајќи ја блокадата на Југославија по Резолуцијата на Информбирото, СССР го откажа гостопримството на југословенскиот амбасадор во Москва, што потоа беше проследено и од другите земји од комунистичкиот блок. Блокадата на Југославија траеше до 1955 година.
1956.- Египет, Јордан и Сирија воспоставија обединета воена команда за координирање на одбраната од израелски напад.
1971.- Генералното собрание на ОН одлучи да ја прими Кина во светската организација и да го исклучи Тајван.
1983.- Американските трупи ја окупираа карипската островска држава Гренада, откако левичарските сили извршија државен удар.
1995.- Врз основа на договорот меѓу Израел и ПЛО за палестинска самоуправа, израелските трупи почнаа да се повлекуваат од градот Џенин, на окупираниот Западен Брег.
2001 – На донаторската конференција на Пактот за стабилност на Југоисточна Европа во Букурешт, СР Југославија доби помош од 430 милиони евра.
2003 – Милијардерот Михаил Ходорковски, кој беше на чело на нафтениот гигант Јукос, беше уапсен во Русија. Тој е осуден на девет години затвор за финансиска измама и затајување данок.
2004.- Умре Џон Пил, ветеран британски диск џокеј кој ги популаризираше новите музички трендови како панкот, регето и хип-хопот.
2009.- Во две експлозии на паркинг во центарот на ирачката престолнина Багдад загинаа 106 лица, а неколку стотици луѓе беа повредени.
2010 – Писателката Весна Парун, поетеса за деца и возрасни, чија стихозбирка „Зоре и вихори“ претставува пресвртница во хрватската поезија по Втората светска војна („Црна Маслина“, „Сто сонети“, „Оловен гулаб“ , „Салто мортале“) почина“, „Стативот што оди“, „Бев момче“, „Верен на видрите“).
2011.- Во експлозија во резервоар за гориво во либискиот град Сирт загинаа повеќе од 100 луѓе, а 50 беа повредени додека стоеја во ред за купување гориво.
2015.- Југословенската писателка Дубравка Угрешиќ е добитничка на престижната меѓународна награда за литература „Нојштад“, позната и како американски Нобел.
2015.- На парламентарните избори во Полска, Партијата на правото и правдата (ПиС), предводена од евроскептикот Јарослав Качински, освои апсолутно мнозинство во Долниот дом на Парламентот.
2015.- Југословенската писателка Дубравка Угрешиќ е добитничка на престижната меѓународна награда за литература „Нојштад“, позната и како американски Нобел.
2015.- На парламентарните избори во Полска, Партијата на правото и правдата (ПиС), предводена од евроскептикот Јарослав Качински, освои апсолутно мнозинство во Долниот дом на Парламентот.
2016.- Претседателството на владејачката Црногорска Демократска партија на социјалистите (ДПС) го предложи заменик-претседателот на таа партија, Душко Марковиќ, за мандатар на десеттата црногорска влада од воведувањето на повеќепартискиот систем.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
-
Кичево1 денЈовановски: „Ние во Кичево не можеме да исчистиме толку брзо колку што некои несовесни граѓани можат да расфрлаат ѓубре“
-
Култура1 денУтре е голем празник, помолете се за здравје, на врата ни е „Пресвета Богородица Пречиста“, на помош слава, за многу години!
-
Хороскоп2 денаХороскоп за среда (3 декември)
-
Хороскоп16 часаХороскоп за четврток (4 декември)
-
Македонија2 денаРЦ „Запад“ и СВР Охрид на охридскиот аеродром учествуваа на симулирана показна вежба „Воздухоплов со запален мотор на полетување“
-
Македонија2 денаТргнати блокадите на граничен премин „Евзони“ за влез и излез кон Грција
-
Временска прогноза1 денДождот продолжува, на планините кои се над одредена надморска височина ќе се формира снежна покривка
-
Технологија1 ден„Sony“ го лансира најновиот супер моќен продукт „Sony A7 V“, опремен со нов сензор и „partial stacked“ архитектура
