На денешен ден
На денешен ден (25 септември)
1345 година – По три години неуспешни обиди, српскиот цар Душан го освои Сер, освојувајќи ги на тој начин патиштата што водат кон Тракија и полуостровот Халкидики, каде што се наоѓа Света Гора.
1493 – Кристофоро Коломбо отплови од пристаништето Кадиз за второ патување во Новиот свет, кое го откри во 1492 година.
1513.- Шпанскиот истражувач Васко Нуњез го премина Панамскиот канал и стана првиот Европеец што го видел Тихиот Океан.
1555 – Склучен е мир во Аугсбург помеѓу германскиот крал Фердинанд I и лутеранските кнезови, изедначувајќи ги правата на лутеранците (протестанти) и римокатолиците. Законот за слобода на вероисповед е донесен според принципот „Cuius regio, illius religio“ (чија земја е неговата религија).
1744-Раѓа кралот Фридрих Вилхелм од Прусија, кој се бореше против Француската Република (1792-95) за време на неговото владеење (1786-97) и анектираше големи делови на Полска во втората и третата дивизија на Полска (1793, 1795)..
1823.- Српскиот писател и реформатор на јазикот Вук Стефановиќ Караџиќ доби почесен докторат од Универзитетот во Јена.
1849.- Умре австрискиот виолинист, диригент и композитор Јохан Штраус, кој му даде на виенскиот валцер класична форма и го направи популарен низ цела Европа. Компонираше повеќе од 150 валцери (најпознатите „Звуци на Рајна“) квадрили, маршеви („Радецки-марш“) и полки.
1866.- Роден е американскиот биолог Томас Хант, основач на генетиката, добитник на Нобеловата награда за медицина во 1933 година за откривање на функцијата на хромозомите при пренесување на наследни особини.
1896.- Роден е Алесандро Пертини, претседател на Италија (1978-1985), најпопуларниот италијански политичар од Втората светска војна. Станал член на Социјалистичката партија на Италија во 1918 година, поминал многу години во фашистички затвори, учествувал во движењето за отпор во Втората светска војна, а потоа бил пратеник и сенатор.
1897.- Роден е американскиот писател Вилијам Фокнер, добитник на Нобеловата награда за литература во 1949 година.
1897.- Роден е писателот Александар Вучо, еден од основачите на надреалистичкото движење во Србија меѓу двете светски војни, творец на модерната поезија за деца. Неговата песна „Изворите на друштвото„ Пет петли “се смета за најзначајниот дел од српската детска поезија по Јован Јовановиќ Змај. Исто така, напиша сценарија за филмови и беше вклучен во филмска критика.
1906.- Роден е рускиот композитор Дмитриј Шостакович, првиот меѓу музичките уметници на Советска Русија што се здоби со меѓународна слава. Тој успешно ја комбинираше руската традиција и модерната западноевропска музика и разви свој музички израз. Тој ја напиша монументалната „Петта симфонија“ и во најтешките денови од блокадата на Ленинград во Втората светска војна, „Седмата (Ленинградска) симфонија“.
1932 година – Шпанската провинција Каталонија доби автономија – право на знаме, локално собрание и јазик. Автономијата беше укината во 1939 година кога диктаторот, генералот Франко, дојде на власт.
1943 – Советската црвена армија го ослободи Смоленск во Втората светска војна, едно од последните значајни упоришта на германските нацистички сили во СССР.
1956.- Пуштен е првиот трансатлантски телефонски кабел, помеѓу Обен, Шкотска и fуфаундленд, Канада.
1959 – Разочаран од политиката на владата, будистички монах го уби премиерот на Цејлон (Шри Ланка), Соломон Бандаранаике, во Коломбо, кој умира следниот ден.
1962 – Сони Листон станува светски шампион во бокс во тешка категорија кога го нокаутира Флојд Патерсон во првото коло во Чикаго.
1963.- Военото соборување на либералната влада на Хуан Бош Гавино во Доминиканската Република го суспендира Уставот.
1970.- Умре германскиот писател Ерих Марија Ремарк, познат по својот антимилитаристички роман „Ништо ново на Запад“. Неговите романи беа забранети во нацистичка Германија, и тој беше принуден да емигрира и од 1947 година е американски државјанин („Триумфална порта“, „Црн обелиск“).
1973.- Тројца членови на екипажот на првата американска вселенска станица „Скајлаб 2“, кои поминаа 59 дена во орбитата околу Земјата, слетаа на Пацификот.
1990.- Советот за безбедност на ОН ги забрани летовите над Ирак и го окупираше Кувајт.
1991 – Резолуцијата на Советот за безбедност на ОН за ембарго за оружје на Југославија ги повика југословенските лидери да го прекинат конфликтот.
1992 – Москва и Вашингтон отфрлија еден од последните остатоци од Студената војна, дозволувајќи им на руските и американските новинари и бизнисмени кои работат во Русија, односно во САД, слободно да патуваат.
1994.- На референдум, Швајцарците го прифатија планот на владата да донесе закон против расизмот.
1997.- Британски суперсоничен автомобил постави нов светски рекорд во Невада, достигнувајќи брзина од 1.142 километри на час.
2001.- Поранешниот командант на Армијата на БиХ и министер за бегалци и социјална работа во Владата на Федерацијата БиХ, Сефер Халиловиќ, доброволно се предаде на Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг. Халиловиќ е обвинет за злосторства извршени во селата Грабовица и Уздол, извршени во септември 1993 година, кога беа убиени 60 цивили на босанските Хрвати.
2011.- Умре Вангари Мута Матаи, кениски активист за животна средина и првиот Африканец добитник на Нобеловата награда за мир.
2012 година – американска компанија Тесла Моторс АД воведе соларни станици за полнење електрични возила. Станиците се поставени на шест места на Калифорнискиот автопат, што овозможува подолги патувања на овие возила.
2016.- Јорданскиот новинар и писател Нахед Хатар е убиен пред судот во Аман, каде што му се суди за објавување карикатура која се смета за навредлива за исламот.
2017 година – Се одржа референдум за независност на Курдистан од Ирак, на кој присуствуваа над 72% од жителите на Курдистан, од кои повеќе од 92% гласаа за независност.
На денешен ден
Светот на денешен ден (20 ноември)
1531 – Капелскиот мировен договор ја утврдува конфесионалната поделба на Швајцарија.
1780 – Велика Британија објави војна на Холандија поради снабдувањето на американските бунтовници.
1818 – Симон Боливар ја прогласи независноста на Венецуела од Шпанија.
1873 – Обединување на Будим и Пешта во главниот град Будимпешта.
1903 – Демонстрации во Белград против режимот на кралот Александар Обреновиќ.
1910 – Франциско I. Мадеро повика на револуција и се прогласи за претседател на Мексико.
1917 – Украина беше прогласена за република.
1917 – Почеток на Битката кај Камбре во Првата светска војна.
1919 – Во Берлин нелегално започна првиот конгрес на младински организации и беше основана Комунистичката младинска интернационала.
1924 – Задушено курдското востание во Турција.
1962 – Кенеди ја укина американската блокада на Куба и формално ја заврши Кубанската ракетна криза.
1991 – Однесувањето на околу 260 луѓе од болницата во Вуковар до Овчара од страна на ЈНА.
1999 – Кина го лансира својот прв вселенски брод.
2003 – Експлозија на неколку бомби во Истанбул; уништен британскиот конзулат.
2003 – Уапсен Мајкл Џексон за наводна сексуална експлоатација на малолетници.
На денешен ден
Светот на денешен ден (18 ноември)
Среден век и големи откритија
-
1477 – Основан е рускиот град Екатеринбург.
-
1493 – Кристофер Колумбо за првпат го здогледува Порторико; следниот ден се истоварува и островот го нарекува Сан Хуан Батиста.
18. и 19. век
-
1739 – Со Белградскиот договор Отоманската империја го враќа Белград и териториите северно од Западна Морава.
-
1865 – Во Њујорк се објавува расказот на Марк Твен: „Прославената скокачка жаба од округот Калаверас“.
Почеток на 20. век
-
1903 – САД потпишуваат договор со Панама за неограничено користење на Панамскиот канал.
-
1905 – Принцот Чарлс од Данска станува крал на Норвешка под името Хакон VII.
-
1909 – САД испраќаат два воени брода во Никарагва по масакрот што го наредил диктаторот Хозе Сантос Зелаја.
-
1910 – Започнува Мексиканската селска револуција, предводена од Панчо Виља и Емилијано Сапата.
Првата светска војна и последици
-
1918 – Латвија прогласува независност.
-
1918 – Белгиската армија повторно влегува во Брисел по четиригодишна германска окупација.
1920-ти и 1930-ти
-
1926 – Џорџ Бернард Шо ги одбива парите од Нобеловата награда.
-
1928 – Во Њујорк е прикажан „Паробродот Вили“, првиот анимиран филм со Мики Маус.
-
1936 – Германија и Италија ја признаваат владата на Франциско Франко во Шпанија.
Втора светска војна и по неа
-
1941 – Прв судир меѓу четници и партизани во Хрватска, во Почитељ.
-
1943 – 440 авиони на британските Кралски воздухопловни сили го бомбардираат Берлин, со минимална штета.
-
1945 – На изборите во Бугарија победува комунистичкиот Отечествен фронт.
Втора половина на 20. век
-
1959 – Премиера на филмот „Бен-Хур“ во Њујорк.
-
1969 – „Аполо 12“ слетува на Месечината – второ успешно слетување на човечка мисија.
-
1971 – „Лед Цепелин“ го објавува својот безнасловен албум („Led Zeppelin IV“).
-
1978 – Масовното самоубиство во Џонстаун: 913 жртви.
-
1982 – Боксерот Дук Ку Ким умира по мечот со Реј Манчини, што предизвикува реформи во боксот.
-
1987 – Пожар во лондонската метро-станица Кингс Крос: 31 загинат.
-
1988 – Претседателот Реган потпишува закон со кој дилерите на дрога можат да бидат осудени на смрт.
-
1990 – Првите општи избори во СР Босна и Херцеговина.
Распадот на Југославија
-
1991 – ЈНА го освојува Вуковар.
-
1991 – Мате Бобан ја прогласува „Хрватска заедница Херцег-Босна“.
-
1991 – Македонското собрание го усвојува Уставот, прогласувајќи независност.
-
1993 – Јужноафриканските лидери го одобруваат уставот што го означува крајот на апартхејдот.
Кон крајот на векот
-
1996 – Пожар во тунелот под Ла Манш.
-
1998 – Алис Мекдермот ја добива Националната награда за книга за „Шармантниот Били“.
-
1999 – На самитот на ОБСЕ во Истанбул е усвоена Повелбата за европска безбедност.
21. век
-
2002 – Тимот на Ханс Бликс пристигнува во Ирак како ОН-инспектори за нуклеарно оружје.
-
2003 – Хашкиот трибунал го обвинува Милан Бабиќ за злосторства против човештвото; подоцна осуден на 13 години.
-
2003 – Последна седница на коалицијата ДОС во Белград.
-
2004 – Русија го ратификува Протоколот од Кјото.
-
2004 – Чешка укинува задолжителен воен рок и преминува на професионална армија.
-
2006 – Тони Блер признава дека интервенцијата во Ирак била грешка.
-
2006 – Поплави во авганистанската покраина Бадгис: 53 загинати.
На денешен ден
Светот на денешен ден (8 ноември)
1520 – По наредба на данскиот крал Кристијан II, во „Стокхолмската крвава бања“ биле убиени повеќе од 80 шведски свештеници и благородници. Настанот предизвикал востание под водство на Густав Васа, кое во 1521 година ја ослободило Шведска од данската власт.
1620 – Во близина на Прага се одржала битката кај Бела Гора – првата голема битка од Триесетгодишната војна.
1805 – Диздарот на Смедерево, Мухарем Гуша Бошњак, му ги предал клучевите од градот на Караѓорѓе, со што Смедерево станало еден од првите градови ослободени во Првото српско востание.
1858 – По победата кај Грахово, Црна Гора добила меѓународно признати граници со Отоманската империја, гарантирани од Русија, Австрија, Франција и Прусија.
1889 – Монтана станала 41-та држава на Соединетите Американски Држави.
1895 – Германскиот физичар Вилхелм Конрад Рентген ги открил рендгенските зраци, по кои и се наречени. Во 1901 година ја добил првата Нобелова награда за физика.
1917 – Основан е Советот на народни комесари – новата влада на Советска Русија со Ленин на чело. Лев Троцки станал комесар за надворешни работи, а Сталин – за националности.
1923 – Осуетен е неуспешниот „Пуч во пивницата“ во Минхен, предводен од Адолф Хитлер и генерал Ерих Лудендорф. Хитлер бил уапсен и осуден на пет години затвор, каде ја напишал својата книга „Мојата борба“ (Mein Kampf).
1931 – Во Кралството Југославија се одржале парламентарни избори, на кои излегле над 2,3 милиони гласачи.
1937 – Во Минхен бил прикажан нацистичкиот пропаганден филм „Вечниот Евреин“.
1941 – Основана е Комунистичката партија на Албанија.
1942 – Сојузничките сили под команда на генерал Двајт Ајзенхауер започнале со искрцување во Северна Африка. Операцијата завршила во мај 1943 година со победа на сојузниците.
1944 – Во текот на Народноослободителната војна биле ослободени Штип, Неготино и Струга.
1959 – Обединетата Арапска Република и Судан потпишале договор за користење на реката Нил.
1960 – Џон Ф. Кенеди го победил Ричард Никсон на претседателските избори во САД, станувајќи најмладиот избран претседател во американската историја.
1971 – Издаден е четвртиот студиски албум на „Лед Цепелин“, кој го содржи легендарниот хит „Stairway to Heaven“.
1977 – Грчкиот археолог Манолис Андроникос ја открил гробницата на Филип II Македонски во Вергина.
1989 – Даглас Вајлдер е избран за гувернер на Вирџинија – првиот Афроамериканец на таа функција во историјата на САД. Истовремено, Дејвид Динкинс станал прв црн градоначалник на Њујорк.
1991 – Југословенската морнарица воспоставила поморска блокада на Хрватска.
1992 – Започнала Митровданската офанзива – една од најжестоките битки во војната во Босна и Херцеговина, во реонот на Невесиње.
1995 – Република Македонија станала 38-ма членка на Советот на Европа.
1998 – Суд во Бангладеш изрекол смртни казни за 15 поранешни офицери, обвинети за убиството на претседателот Шеик Муџибур Рахман во 1975 година.
2001 – Припадниците на српската единица „Црвени беретки“ започнале бунт во Кула, кој завршил по десет дена со преговори со владата.
Истиот ден, францускиот Сенат усвоил закон за ограничена автономија на Корзика.
2002 – Советот за безбедност на ОН ја усвоил Резолуцијата 1441, со која се бара разоружување на Ирак.
2006 – Прогласен е новиот Устав на Република Србија, со кој Косово е дефинирано како составен дел на државата.
2010 – Европската Унија ги укина визите за граѓаните на Босна и Херцеговина и Албанија.
2016 – Доналд Џ. Трамп е избран за претседател на САД, по победата над Хилари Клинтон
-
Хроника2 денаЕдногодишно бебе почина во кичевската болница, било донесено во тешка здравствена состојба, реанимација и медицинската помош не помогнале
-
Кичево19 часаОВР Кичево поднесе кривична пријава против поранешниот градоначалник, постапувал спротивно на законот за пожарникарство
-
Кичево23 часа„Венаки“ Кичево: Пристигнува гооолемиот „Black Friday“ со неверојатен попуст до -70% на цени на одредени производи од светски производители за санитарија и останата покуќнина
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (25 ноември)
-
Хороскоп9 часаХороскоп за среда (26 ноември)
-
Македонија2 дена16 годишник од Охрид извршил обљуба врз 12 годишно девојче, видеото стигнало до уценувач
-
Хроника17 часаМлад затвореник од струшко починал, откако во тешка здравствена состојба бил донесен во Општата болница во Охрид
-
Македонија2 денаСе вози во „алкохолизирана“ состојба, МВР презеде мерки врз возачи на кои им е констатирано дека возеле под дејство на алкохол
