На денешен ден
На денешен ден: 26 февруари

1531.- Во земјотрес во Португалија загинаа десетици илјади луѓе и уништи голем дел од главниот град Лисабон и неколку други градови.
1777.- Роден е српскиот војвода и дипломат протоереј Матеја Ненадовиќ, кој заедно со својот вујко Јаков го крена Првото српско востание во Ваљевската и Шабачката област. Преговарал со Турците и со Русија и со тоа ги воспоставил првите дипломатски контакти на востаниците со странски земји. Тој беше претседател на Управниот совет – првата српска влада. Неговите „Спомени“, покрај книжевната вредност, претставуваат вреден документ за тоа време.
1815.- Наполеон Бонапарта избега од заробеништво на островот Елба и ја врати власта во Франција со помош на група следбеници. Неговото второ владеење, наречено „Сто дена“, заврши во јуни по воениот пораз кај Ватерло.
1852.- Британскиот воен транспортен брод „Биркенхед“ потона во заливот Сајмон кај брегот на Јужна Африка, при што загинаа 485 луѓе.
1885.- Претставниците на 15 земји на конгресот во Берлин (Африканска конференција), организиран од германскиот канцелар Ото фон Бизмарк, договорија поделба на Централна и Источна Африка.
1901.- Водачите на кинеското боксерско востание Чи Хсуи и Хсу Ченг Ју беа јавно погубени со обезглавување.
1909.- Турција ја призна австроунгарската анексија на Босна и Херцеговина.
1915.- За прв пат во историјата на војната, Германците употребија пламенофрлачи во Првата светска војна за да се борат со Французите во Маланкур.
1916.- Францускиот товарен брод „Прованса II“ е потопен од Германците во Првата светска војна. Загинаа 930 луѓе.
1935.- Шкотскиот физичар Роберт Вотсон Ват го покажа првиот целосен и практичен радар.
1936.- Адолф Хитлер ја отвори првата фабрика на Фолксваген во Германија.
1952.- Британскиот премиер Винстон Черчил објави дека Британија произвела атомска бомба и дека ќе ја тестира во Австралија.
1960.- Умре српскиот лингвист Александар Белиќ, професор на Универзитетот во Белград, претседател на Српската кралска академија, односно Српската академија на науките и уметностите, од 1937 до 1960 година и член на сите словенски академии. Тој е основач на српската модерна дијалектологија и еден од креаторите на научната синтакса.
1980.- Египет и Израел воспоставија дипломатски односи, со што заврши 30-годишната воена состојба меѓу двете земји.
1986.- Советскиот Сојуз го лансираше првиот блок на вселенската станица Мир во орбитата на Земјата, кој беше уништен со согорување по 15 години, а неизгорените делови паднаа во Тихиот Океан (23 март 2001 година).
1990.- Под водство на Виолета Бариос, Чаморо, комбинираната листа од 14 опозициски партии во Никарагва победи на изборите, победувајќи го претседателот Сандинист, Даниел Ортега.
1993.- Во силната експлозија на арапските исламски терористи во Светскиот трговски центар во Њујорк, загинаа шест лица, а околу 1.000 беа повредени. Осум години подоцна, на 11 септември, двете кули на Центар беа уништени во самоубиствен напад со киднапирани патнички авиони. Во нападот загинаа околу 3.000 луѓе.
1995.- По загубата од околу 1 милијарда долари предизвикана од дилерот Ник Лисон на берзата во Сингапур, лондонската Беринг банка, една од најстарите и најреномирани британски банки, банкротираше.
2001.- Умре Драгослав Аврамовиќ, поранешен гувернер на Народната банка на Југославија, автор на програмата за економска стабилизација во 1994 година за борба против хиперинфлацијата во СР Југославија.
2001.- Собранието на СР Југославија го укина декретот за одземање на државјанството на династијата Караѓорѓевиќ, кој во 1947 година го донесе тогашната комунистичка влада.
2002.- Српскиот парламент ги усвои измените на Кривичниот законик со кои се укина смртната казна.
2004.- Во авионска несреќа во близина на Мостар (БиХ) загинаа македонскиот претседател Борис Трајковски и членовите на делегацијата што патуваше со него на меѓународна конференција за инвестирање во БиХ.
2009.- Хашкиот трибунал го ослободи поранешниот српски претседател Милан Милутиновиќ за злосторствата врз Албанците на Косово во 1999 година.
2012 – Мнозинството сириски граѓани на референдум ги поддржаа измените на уставот кои предвидуваа политички плурализам, помала моќ за претседателот и ограничување на неговата моќ на два мандата. Референдумот се одржа речиси една година по бунтот што режимот на претседателот Асад се обиде да го задуши.
2016.- Пратениците во Собранието на Косово во третиот круг на гласање го избраа Хашим Тачи, лидер на Демократската партија на Косово и вицепремиер, за претседател на Косово. Изборот на Тачи помина со несогласување на пратениците од опозицијата и со активирање на солзавец во собраниската сала.
2017 – Во Германија, во 2016 година беа пријавени 3.500 напади врз бегалци и баратели на азил, при што беа повредени 560 луѓе, меѓу кои 43 деца.
2020 година – Повеќе од 20 луѓе се убиени во тридневен меѓуверски конфликт во Њу Делхи поради спорниот закон за државјанство за немуслиманските бегалци од соседна Индија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за вторник (16 септември)
-
Хороскоп13 часа
Хороскоп за среда (17 септември)
-
Македонија2 дена
Од ноќеска цените на горивата се намалуваат
-
Скопје1 ден
(ВИДЕО) Снимка од подметнувањето на пожарот во Пинтија, каде ние човечноста?!
-
Македонија23 часа
Министерството за одбрана, петта година по ред ги задржа максималните 100 % активна транспарентност и е практично најтранспарентна институција во државата
-
Здравје и убавина2 дена
Единствен рецепт за појак имунитет
-
Временска прогноза1 ден
По ладни утра проследени со ладен воздух од северен правец
-
Скопје2 дена
(ВИДЕО) Уништени над 4 тони и 18 илјади стебла марихуана и повеќе од 21 килограми друга дрога