Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 26 март

Објавено пред

на

1881 година – Романија стана кралство, а Карл Први од германската династија Хоенцолерн-Сигмаринген беше прогласен за крал.

1892 година – Умре Волт Валтер Витман, автор на колекцијата „Ножеви од трева“.

1893 година – Роден е Палмиро Толјати, еден од основачите и долгогодишен генерален секретар на Комунистичката партија на Италија (1927-1964), приврзаник на полицентризмот во комунистичкото движење и основач на концептот за „италијанскиот пат кон социјализмот“.

1913 година – По долга опсада, Бугарите го освоија турскиот град Одрин во Првата балканска војна со помош на српската војска.

1914 година – Роден е американскиот писател Томас Ланиер Вилијамс – Тенеси, кој се здоби со широка популарност со драмите („Стаклена менажерија“, „Трамвај по име желба“, „Мачка на врел лимен покрив“).

1923 година – Умре француската актерка Сара Бернхард, која ја одбележа театарската ера како најголем трагичар во своето време. Уживаше голема популарност и нејзините современици ја нарекуваа „божествена Сара“.

1945 година – По тешки борби, американските трупи го освоија пацифичкиот остров Иво imaима во Втората светска војна. Американците изгубија повеќе од 4500 војници, а 22 000 Јапонци беа убиени или заробени.

1953 година – Американскиот микробиолог Jonонас Едвард објави откривање на вакцина против детска парализа.

1971 година – Шеикот Муџибур Рахман (Муџибур) го прогласи Источен Пакистан за независна држава Бангладеш.

1973 година – Умре англискиот писател, актер и пејач Ноел Куавард. Разновидниот мајстор на сцената стекна голема популарност со своите драми, скици и музички емисии („Вител“, „Паднати ангели“, „Лесна доблест“, „Збор и музика“, „Приватен живот“).

1979 година – Египетскиот претседател Анвар и израелскиот премиер Менахем потпишаа мировен договор во Вашингтон. Тоа беше првиот мировен договор меѓу еврејска држава и арапска земја.

1984 година – Југословенскиот и српскиот писател Бранко Чопиќ, еден од најплодните и најпопуларните писатели од Втората светска војна, изврши самоубиство. Хуморист, автор на патриотска и детска поезија, Шопиќ се смета за продолжение на традицијата на руралното раскажување на српскиот реализам од Кочиќ, ovоровиќ и Веселиновиќ („Под Грмеш“, „Искуства на Николетина Бурсаш“, „Глув барут“, „ Осма офанзива “,„ Градина од слезово “).

1992 година – Поранешниот шампион во бокс во тешка категорија Мајк Тајсон е осуден на шест години затвор за силување.

1993 година – Советот за безбедност на ООН гласаше за испраќање на 30.000 мировници во Сомалија. Тоа беше досега најголемата и најскапа мировна операција на ООН.

1993 година – Умре српскиот театар и филмски актер Таско Начиќ, мајстор за комедија и гротеска. Тој се прослави во домашниот театар „Ателје 212“ со улогите во „Кралот Ибија“, „Радован III“, „Чудо во Шарган“, „Корт кафе, Лудница“ и во многу филмови, меѓу кои најзабележителна беше улогата во „Strangler vs. Strangler“.

1994 година – Основано е Независното здружение на новинари на Србија (НУНС).

1997 година – 39 слично облечени тела на припадниците на сектата „Портата на рајот“ се пронајдени на различни места во Калифорнија, извршувајќи масовно самоубиство.

2002 година – Серија земјотреси ја погодија провинцијата Баглан во Авганистан, при што загинаа 1.000 лица.

2004 година – Јапонски суд нареди владата и компанијата да платат 88 милиони јени како компензација на група Кинези принудени да работат во Јапонија за време на Втората светска војна.

2006 година – На предвремените парламентарни избори во Украина, Партијата на регионите на премиерот Виктор Јанукович освои најмногу гласови, следена од „портокаловата хероина“ Јулија Тимошенко и Коалицијата на украинскиот претседател Виктор Јушченко (Наша Украина – народна самоодбрана) на трето место.

2011 година – 100.000 луѓе протестираат во Лондон, бидејќи владата на премиерот Дејвид Камерон, во обид да го намали буџетскиот дефицит, ги намали јавните трошоци за 80 милијарди фунти. Советот на синдикатот оцени дека ова се најголемите демонстрации на граѓанското општество во последните неколку години.

2015 година – почина шведскиот поет Томас Транстремер, добитник на Нобеловата награда за литература во 2011 година, еден од најважните скандинавски писатели по Втората светска војна.

2018 година – Во пожар што избувна во трговски центар во рускиот град Кемерово загинаа 64 лица, од кои 41 дете.

2019 година – Европскиот парламент ја поддржа директивата со која се укинува полугодишното движење на часовникот на ниво на ЕУ од 2021 година и им останува на земјите-членки да одлучат дали да се одлучат за летно или за зимско сметање на времето.

На денешен ден

На денешен ден – 1 март

Објавено пред

на

1562.- Католиците во Франција масакрираа над илјада Хугеноти (протестанти) за време на нивната молитва во Васи, што беше почеток на долготрајни борби и војни, познати како „Хугенотски војни“, кои со прекини ја распарчија Франција цели 36 години.

1767.- Шпанскиот крал Карлос III го протера од земјата римокатоличкиот езуитски ред.

1809.- Шведска, како прва земја во светот, воспостави омбудсман, заштитник на граѓаните, кој ја надгледува работата на административните органи и јавните служби, а беше именуван од парламентот. Првиот омбудсман беше Ларс Август Манерхајм.

1811.- Египетскиот владетел Мухамед Али (Мохамед) ги масакрирал водачите на Мамлуците, со што ставил крај на владеењето на Мамлуците во Египет. Мамелуците, потомци на воени затвореници кои персиските и египетските владетели ги регрутирале во своите војски, главно телохранители, го презеле Египет во 1250 година кога ја собориле династијата Ајбек.

1815 – Наполеон Бонапарта се вратил во Франција од островот Елба, каде што бил протеран по неговата абдикација во април 1814 година. Влегувајќи во Париз триумфално, тој ја презел власта во земјата, започнувајќи го периодот „Сто дена“, кој заврши со воен пораз кај Ватерло. По неговата втора абдикација, на 22 јуни, тој им се предал на Англичаните, кои го интернирале на островот Света Елена, каде што починал на 5 мај 1821 година.

1872.- Во планините Јелоустоун во САД е основан првиот национален парк во светот.

1878.- Втората српско-турска војна заврши, која на Србија и донесе територијална експанзија за четири окрузи и меѓународно признавање на Берлинскиот конгрес одржан во јуни истата година.

1891.- Роден е Станислав Винавер, еден од најзначајните протагонисти на современата српска литература по Првата светска војна. Автор е на Експресионистичкиот манифест и иницијатор на многу заеднички потфати на млади писатели, а бил и новинар, колумнист, полемичар и преведувач. Неговото најпопуларно дело се смета за „Pantologija novije srpske pelengirike“ (1922), во кое ја пародираше „Антологија на поновата српска лиричка поезија“ на Богдан Поповиќ.

1896.- Босите воини на абисинскиот император Менелик II ги поразиле италијанските трупи кај Адуа, по што Италија морала да ја признае независноста на Абисинија (Етиопија).

1919.- Во Белград се состана првиот југословенски парламент – Привремениот народен репрезентативен совет на Кралството Срби, Хрвати и Словенци, во кој беа вклучени 296 пратеници, именувани со владин декрет. Пратениците беа претежно од поранешните парламенти на југословенските земји, избрани пред Првата светска војна.

1932.- 20-месечниот син на американскиот пилот Чарлс Линдберг, првиот пилот кој го прелета Атлантикот во 1927 година, беше киднапиран. Законот за Линдберг, кој предвидува смртна казна за киднапирање во САД.

1941.- Бугарија се приклучи на Тројниот пакт во Втората светска војна и им дозволи на германските трупи да влезат во земјата.

1943.- Британските воздухопловни сили почнаа систематски да ги бомбардираат европските железнички системи на териториите контролирани од нацистичка Германија за време на Втората светска војна.

1954 – САД го извршија првото тестирање на хидрогенска бомба на островот Бикини во Пацификот.

1958.- Умре српскиот скулптор Тома Росандиќ, првиот ректор на Академијата за ликовни уметности во Белград, член на Српската академија на науките и уметностите. Создаде голем број јавни споменици, меѓу кои и големата група „Свиреа врани и коњи“ пред југословенскиот парламент во Белград и скулптурата „Уморниот борец“ на Калемегдан.

1959.- Кипарскиот водач за независност од Велика Британија, архиепископот Макариос, се вратил на Кипар од Сејшелите, каде што бил протеран од Британците во 1956 година. Тој потоа посредуваше во преговорите во кои Велика Британија, Грција и Турција постигнаа договор за независност на Кипар на крајот на годината. Од 1960 година до неговата смрт во 1977 година, Макариос беше претседател на Република Кипар.

1966.- По три и пол месеци лет, советската автоматска станица „Венера III“ слета на Венера, првото вселенско летало кое пристигнало на друга планета.

1991.- На првите слободни избори во Албанија, албанската Партија на трудот (комунистите) освои 176 од 250 пратенички места и ја задржа власта, но лидерот на партијата Рамиз Алија (Алија) загуби во својата изборна единица.

1992.- На референдумот во Црна Гора, на кој излегоа 66,04 отсто од гласачите, 95,94 отсто гласаа за останување во Југославија. Референдумот го бојкотираа муслиманите, Албанците и некои опозициски партии. Во исто време, босанските Хрвати и муслиманите на референдум гласаа за независна Босна и Херцеговина.

1997.- Албанската влада и претседателот Сали Бериша поднесоа оставки под притисок на двомесечните немири предизвикани од падот на пирамидалните банки во кои десетици илјади Албанци ги загубија своите заштеди.

2003.- Во Пакистан беше уапсен Калид Шеик Мохамед, еден од осомничените за терористичките напади врз Соединетите држави на 11 септември 2001 година.

2010 – Словенечката национална авиокомпанија Адриа Ервејс повторно ги воспостави летовите на линијата Љубљана – Белград, по 18-годишен прекин.

2012.- Србија доби кандидатски статус за членство во Европската унија.

2014.- Рускиот парламент одобри употреба на воени сили на територијата на Украина, на барање на рускиот претседател Владимир Путин.

2017 – Пронајдени се фосили на некои од најраните живи организми, кои обезбедуваат „директни докази“ за живот на Земјата пред 3,8 до 4,3 милијарди години, кога нашата планета сè уште беше во фаза на развој.

2024 – Формиран е единствен пазар на труд на Отворен Балкан, чии членки се Србија, Албанија и Македонија. Тоа значи дека сите граѓани можат да се вработат во која било од земјите на иницијативата преку едноставни процедури.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден / 16 февруари

Објавено пред

на

1871.- Франција потпиша капитулација и чин на помирување со Прусија по губењето на војната. Мировниот договор, со кој Франција и го отстапи Алзас и голем дел од Лорен на Прусија, заедно со воената отштета од пет милијарди златни франци, беше потпишан во мај.

1873.- Шпанскиот крал Амадео II од Савој абдицирал поради внатрешни превирања и зајакнување на републиканското движење. Беше прогласена првата шпанска република, која беше соборена следната година кога војската ја врати на власт династијата Бурбон со кралот Алфонсо XII.

1877.- Родена е српската писателка Исидора Секулиќ, авторка на медитативната прозна книга „Шупаќани“, патописот „Писма из Норвеше“, раскази и есеистичка проза – дела кои ја вбројуваат меѓу најдобрите и најзначајните српски писателки на 20 век.

1907.- Умре Џосуе Кардучи, најголемиот италијански поет во првите децении по обединувањето на Италија, долгогодишен професор по италијанска литература на Универзитетот во Болоња. Добитник е на Нобеловата награда за литература во 1906 година („Јамбици и еподи“, „Нови рими“, „Варварски оди“).

1932.- Партијата Fianna Fáil (отцепено крило на Шин Фејн) победи на општите избори во Ирска, а нејзиниот водач Имон де Валера стана претседател на извршниот комитет на Ирската слободна држава.

1933.- Плашејќи се од германските закани, Чехословачка, Романија и Југославија, со склучувањето на пактот за Малата Антанта и создавањето на Советот на министри, го зајакнаа сојузот создаден во 1920 година против обидите за обновување на Хабсбурговците и ревизионистичките аспирации на Унгарија. Антантата престана да постои по германската окупација на Чехословачка во март 1939 година.

1936.- Народниот фронт, коалиција на социјалисти, комунисти, републиканци и други помали партии, победи на парламентарните избори во Шпанија. Владата ја формираше Мануел Азања, а демократскиот устав од 1931 година беше обновен обидот на војската во јули да ја собори републиканската влада ескалираше во граѓанска војна која заврши во 1939 година со воспоставување на диктатурата на генералот Франко.

1945.- Американските авиони започнаа масовно бомбардирање на Токио во Втората светска војна.

1959.- Водачот на герилците Фидел Кастро стана премиер на Куба, откако на 1 јануари 1959 година го собори диктаторот Фулгенсио Батиста.

1978.- Кина и Јапонија во Пекинг потпишаа трговски договор вреден 20 милијарди долари. Ова беше почеток на економското отворање на Кина кон светот.

1994 – Во земјотрес во планинска област на индонезискиот остров Суматра загинаа најмалку 200 луѓе.

1998.- Во падот на Ербас А-300 управуван од тајванската авиокомпанија Чајна ерлајнс во близина на аеродромот во Тајпеј загинаа 203 лица – сите патници и членови на екипажот, вклучително и гувернерот на тајванската централна банка, и седум лица на земја.

2000.- Русија ги обнови односите со НАТО, кои беа прекинати поради нападот на воената алијанса врз Сојузна Република Југославија во март 1999 година.

2001.- Во напад на вооружени Албанци на автобус кај Подуево, Косово, загинаа 10 Срби, а 43 лица беа повредени.

2002.- Умре Волтер Винтерботом, првиот менаџер на англиската фудбалска репрезентација, кој најдолго ја извршуваше функцијата (1947-1962).

2003 – 59 луѓе загинаа во најголемите снежни бури што го погодија источниот брег на Америка.

2008 – Европската унија одобри распоредување на околу 2.000 членови на ЕУЛЕКС на Косово со цел постепено преземање на овластувањата од УНМИК. Распоредувањето на мисијата на ЕУ започна на 9 декември 2008 година, врз основа на одлука на Советот за безбедност на ОН.

2016 – Почина Бутрос Бутрос Гали, египетски дипломат кој беше шести генерален секретар на ОН од 1992 до 1996 година, за време на распадот на поранешна Југославија.

2017 – Во самоубиствен бомбашки напад во храм во јужен Пакистан загинаа 70 луѓе; Во Багдад (Ирак), 55 лица загинаа кога автомобил-бомба експлодираше во претежно шиитската населба Баја.

2018 – Судот во Истанбул осуди на доживотен затвор шестмина новинари обвинети за вмешаност во обидот за државен удар во 2016 година Меѓу осудените беа Ахмет Алтан, поранешен главен уредник на весникот Тараф, неговиот брат, новинар и професор Мехмет Алтан и новинарката Назли Илиџак. Пресудата беше потврдена на почетокот на октомври истата година.

2024.- Алексеј Навални, опозиционер и главен противник на рускиот претседател Владимир Путин, умре во руски арктички затвор каде издржуваше 19-годишна затворска казна.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден, 11 февруари

Објавено пред

на

1868.- Почина францускиот физичар Жан Бернар Леон Фуко, кој заедно со Арман Физо ја мереше брзината на светлината. Тој ја докажал ротацијата на Земјата со експеримент со нишало (експериментот на Фуко), го измислил жироскопот и го усовршил телескопот.

1873.- Под притисок на републиканците, шпанскиот крал Амадео абдицирал и била прогласена првата шпанска република.

1879.- Почина францускиот сликар и скулптор Оноре Домие, најголемиот карикатурист во 19 век. Во 1832 година, тој помина шест месеци во затвор за карикатура на кралот Луј Филип.

1889.- Во Јапонија бил усвоен устав кој предвидувал дводомен парламент, но царот ја задржал извршната власт.

1919.- Фридрих Еберт бил избран за прв претседател на Германија, која станала република по Првата светска војна.

1929.- Лутеранскиот договор меѓу Италија и Светата столица ја создаде независната папска држава Ватикан. Ова го реши „римското прашање“ – спор меѓу италијанската држава и Светата столица што настана во 1870 година, откако Папските држави и градот Рим беа припоени кон Италија.

1945.- Во Јалта, Крим, заврши конференцијата на лидерите на трите големи сили на антихитлеровската коалиција. Американскиот претседател Рузвелт, водачот на СССР Сталин и британскиот премиер Черчил ги координираа воените планови за ставање крај на Втората светска војна, утврдија нови односи во Европа и се договорија за основање на Обединетите нации.

1967.- Умре црногорскиот сликар Мило Милуновиќ, еден од основачите и првите учители на Академијата за ликовни уметности во Белград (1937). По Втората светска војна го организира Уметничкото училиште во Цетиње. Бил член на Српската академија на науките и уметностите.

1970.- Јапонија стана четвртата земја во светот која лансираше вештачки сателит.

1971.- Претставници на 63 земји потпишаа договор со кој се забранува складирање на нуклеарно оружје на морското дно и океанското дно.

1975.- Маргарет Тачер е избрана за лидер на Конзервативната партија, првата жена што станала шеф на политичка партија во Велика Британија.

1990.- Водачот на Африканскиот национален конгрес (АНЦ) Нелсон Мандела беше ослободен по 27 години поминати во јужноафриканските затвори.

1993.- Умре српската писателка Десанка Максимовиќ, која придонесе за афирмација на женското книжевно творештво. Заедно со Исидора Секулиќ, таа важи за најзначајната српска писателка на 20 век („Зелениот витез“, „Барам помилување“, „Немам повеќе време“).

1994.- Пет американски космонаути (Чарлс Болден, Кенет Рајтер, Иан Дејвис, Чанг Дијаз Френклин, Роналд Сега) и еден Русин (Сергеј Крикалев) слетаа на Земјата со шатлот Дискавери, завршувајќи ја првата американско-руска мисија на вселенскиот шатл.

1997.- Под притисок на меѓународната јавност и тримесечни граѓански и студентски протести, српскиот претседател Слободан Милошевиќ преку посебен закон (lex specialis) ги призна резултатите од локалните избори на кои победи опозициската коалиција „Заједно“.

2000.- Во Париз умре Роже Вадим, француски режисер познат како голем заводник и „откривач на убави жени“. Најпознатите филмови што ги режираше и во кои глумеше неговите сопруги се: „И Бог ја создаде жената“ со Брижит Бардо, „Опасни врски“ со Анет Стројберг, „Пороците и доблестите“ со Катрин Денев. Вадим исто така беше во брак со Џејн Фонда, Кетрин Шнајдер и Мари-Кристин Баро.

2001.- Околу 7.500 луѓе демонстрираа во Германија против неонацистичкиот марш кој собра околу 250 поддржувачи.

2002.- Во Загреб умре кардиналот и поранешен загрепски архиепископ (1970-97) Фрањо Кухариќ.

2004 – Јужнокорејски и американски истражувачи објавија дека успешно клонирале човечки ембрион кој ќе се користи за медицински цели.

2008.- Умре американскиот актер Рој Шајдер, најпознат како Шериф Броди од филмот „Jaws“.

2011.- Египетскиот претседател Хосни Мубарак поднесе оставка под притисок на граѓаните. Речиси 900 луѓе загинаа во судирите меѓу властите и демонстрантите за време на деновите на протести. Мубарак беше на таа позиција од 1981 година.

2012.- Почина американската пејачка и актерка Витни Хјустон, најнаградуваната пејачка на сите времиња, со повеќе од 400 трофеи, вклучувајќи ги и највисоките музички награди, вклучувајќи шест Греми награди, две Еми и 30 Билборд награди.

2013 – Папата Бенедикт XVI поднесе оставка, оставајќи ја функцијата на 28 февруари 2013 година.

2014 – 100 луѓе загинаа кога алжирски воен авион Херкулес Ц130 се урна на истокот на земјата поради лоши временски услови.

2018 – Авион Антонов Ан-148 се урна во близина на Москва, при што загинаа сите 71 патник и членови на екипажот.

2018 – Емиратот Дубаи го отвори највисокиот хотел во светот, висок 356 метри. Хотелот Гевора на авенијата Шеик Зајед е еден метар повисок од највисокиот хотел на истата улица.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Lifestyle5 часа

Седумте најлоши намирници што можете да ги консумирате пред тренинг

Сите знаеме дека покрај редовното вежбање, важно е и да се храниме здраво. Но, некои здрави намирници што ги консумирате...

Lifestyle5 часа

Како да се ослободите од отечени очни капаци – брзо и долгорочно

Зошто се појавуваат подуени очи?Отечените очни капаци обично се резултат на задржување течности, што може да биде предизвикано од различни...

Lifestyle5 часа

Како мачките ја покажуваат својата љубов кон сопствениците?

Мачките се приврзани, но на свој начинИако мачките важат за независни животни, тие сепак можат да развијат силна врска со...

Lifestyle5 часа

Водата во универзумот постои многу порано од претходните проценки

Откриено е дека водата се формирала непосредно по првите суперновиСпоред нова студија објавена во Nature Astronomy, водата била присутна во...

Магазин5 часа

Apple и Google отстрануваат малициозни мобилни апликации

Околу 20 апликации повлечени поради безбедносни заканиApple и Google отстранија околу 20 мобилни апликации од нивните продавници, откако безбедносните истражувачи...

Магазин5 часа

Google Search добива AI режим – револуција во пребарувањето информации

Пребарување со вештачка интелигенцијаGoogle официјално го воведе „AI режимот“ во Google Search (6 април), овозможувајќи им на корисниците директни одговори...

Магазин5 часа

Samsung Galaxy S25 Ultra: Надградба на совршенството

Дизајн и материјалиSamsung секоја година воведува нова генерација на Galaxy телефони, задржувајќи ја титулата еден од најдобрите паметни телефони во...

Магазин5 часа

YouTube воведува Premium Lite – поевтина претплата без реклами, но со ограничувања

Поевтина претплата без рекламиYouTube го лансираше Premium Lite во САД по цена од 7,99 долари месечно. Оваа претплата со пониска...

Македонија6 часа

Засилени сообраќајни контроли на МВР, вкупно 682 санкции за возачи, 68 од нив биле за возење без возачка дозвола

Со бројката од вкупно 682 издадени платни налози за сторени прекршоци по основ на одредбите од Законот за безбедност на...

Хороскоп12 часа

Хороскоп за четврток (6 март)

ОВЕН Во последно време сè сигурно не одеше според планот, но денес може да претворите добар дел од негативните настани...

НАЈЧИТАНИ