На денешен ден
На денешен ден: 26 ноември

1504.- Во 1474 година почина Изабел ла Католика, кралицата на Кастилја. Нејзиниот брак со Фернандо II Арагонски ги обедини Кастилја и Арагон (1479) и ги постави темелите за обединета шпанска држава и идна колонијална империја. За време на нивното владеење бил основан судот на инквизицијата (1480), Евреите биле протерани, а со заземањето на Гранада во 1492 година, моќта на Маврите дефинитивно била скршена. Истата година ја опремиле експедицијата на Кристофоро Коломбо, кој ја открил Америка, а во 1503 година од Франција го преземале Кралството Неапол.
1703.- Во дводневната „Голема бура“ во јужна Англија загинаа најмалку 8.000 луѓе.
1744.- Умре италијанскиот градител на виолини Гизепе Гуарнери, заедно со Антонио Страдивари, најголемиот мајстор на класичната изработка на виолина.
1880.- Големите сили ја принудија Турција да и го предаде Улцињ на Црна Гора, која Црногорците ја окупираа во војната од 1876 до 1878 година.
1855.- Умре полскиот писател Адам Мицкевич, најистакнатиот полски романтичар. Неговиот идиличен еп „Пан Тадеуш“, во кој даде визија за исчезнатата стара Полска, се смета за најголем дел од полскиот романтизам.
1914.- Британскиот воен брод „Булварк“ експлодира за време на Првата светска војна додека се натоварува муниција. Од 750 членови на екипажот, само 12 преживеале.
1922.- Англискиот археолог Хауард Картер ја открил гробницата на фараонот Тутанкамон во Долината на кралевите кај Луксор. Картер и Лорд Карнарвон биле првите луѓе кои влегле во гробницата по повеќе од 3.000 години кога во неа бил закопан фараон.
1940.- Германците окупираа дел од градот во окупирана Варшава за време на Втората светска војна, претворајќи го во гето за околу половина милион полски Евреи.
1942.- Во текот на Втората светска војна на Бихаќ беше основан Антифашистичкиот совет на народното ослободување на Југославија, а 54 делегати го избраа Извршниот одбор на АВНОЈ на чело со д-р Иван Рибар.
1949.- Во Индија беше усвоен устав, со кој Индиската унија стана република во рамките на Британскиот Комонвелт. Уставот стапи на сила во јануари 1950 година.
1965.- Франција го лансираше првиот вештачки сателит.
1967.- Народноослободителниот фронт ја прогласи Народна Република Јемен (Јужен Јемен) во Аден, по 128 години британско колонијално владеење.
1968.- Умре германскиот писател Арнолд Цвајг, автор на романот „Случајот на наредникот Гриша“, кој според многу критичари е најдобрата германска книга за Првата светска војна.
1978.- Иранските верски водачи и политичари прогласија генерален штрајк што го парализираше животот во Иран во обид да го соборат Шах Реза Пахлави.
1979.- Меѓународниот олимписки комитет гласаше за обновување на членството на Кина по 21-годишно отсуство.
1986.- Иранска ракета го погоди ирачкиот главен град Багдад, при што загинаа 48 цивили.
1987.- Тајфун уништи околу 14.000 домови на Филипините, при што загинаа 270 луѓе.
1990.- Советот за безбедност на ОН го одобри мировниот план за Камбоџа.
1993.- Првиот генерален штрајк во Белгија по речиси половина век ги парализира економијата и сообраќајот, принудувајќи ја владата да преговара со синдикатите.
1998.- Во заедничката декларација за време на посетата на кинескиот претседател Џианг Земин, Јапонија изрази длабоко каење за активностите што ги презеде во Кина за време на Втората светска војна.
2000.- Поранешниот претседател на СР Југославија, Слободан Милошевиќ, на вонреден конгрес е реизбран за претседател на Социјалистичката партија на Србија.
2001.- Кралот Гјанендра од Непал прогласи вонредна состојба во земјата по тридневните немири, во кои загинаа најмалку 100 луѓе и беа предизвикани од членовите на маоистичкото герилско движење во обид да ја соборат монархијата.
2004 – Европската комисија за дроги и зависност од дрога објави дека повеќе од два милиони Европејци имаат проблеми со дрогата, главно хероин.
2007.- Нови немири избувнаа во северните предградија на Париз, при што загинаа двајца млади мажи во судир со полициски автомобил. Француската полиција фрли солзавец врз демонстрантите кои ги каменуваа полициските сили, демолираа возила и контејнери.
2008 – Советот за безбедност едногласно го поддржа извештајот на генералниот секретар на ОН Бан Ки-мун и планот од шест точки за реконфигурирање на меѓународното цивилно присуство на Косово.
2010 – Од 50.000 силувања што се случија за време на војната во БиХ, само 12 случаи добија судски епилог, објавија Обединетите нации.
2012.- Норвешката полиција се извини за улогата во депортирањето на Евреите за време на Втората светска војна. Полициското извинување е испратено на 70-годишнината од депортацијата на 532 Евреи од Норвешка на 26 ноември 1942 година со бродот „Донау“.
2016.- Почина Фидел Кастро (90), кубански револуционер, поранешен генерален секретар на Комунистичката партија, претседател и премиер на Куба, кој владееше речиси половина век, а во 2006 година своите овластувања ги предаде на својот брат и другарот. – во рацете во револуцијата, Раул.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (10 септември)

На денешен ден 10 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
Војни и мировни договори
-
1721 – Ништатски мир: крај на Големата северна војна. Русија добива пристап до Балтикот и градовите Рига, Ревел, Нарва.
-
1919 – Сен-Жерменски мировен договор: формален крај на Австроунгарската монархија; признавање на новите држави, вклучувајќи го Кралството СХС.
-
1939 – Канада ѝ објавува војна на Германија и се приклучува на Втората светска војна.
-
1942 – Британска авијација го бомбардира Диселдорф со 100.000 бомби.
-
1943 – По капитулацијата на Италија, Германците го окупираат Рим и го ставаат Ватикан под протекторат.
-
1945 – Видкун Квислинг, премиер на марионетската влада на Норвешка, осуден на смрт за предавство.
-
1995 – НАТО почнува напади со „Томахавк“ ракети врз позиции околу Бања Лука (Босна).
Политика и атентати
-
1898 – Убиство на австроунгарската царица Елизабета во Женева од анархистот Луиџи Лученци.
-
1967 – Гибралтар со референдум ја одбива анексијата од Шпанија и останува под британска власт.
-
1974 – Португалија ја признава независноста на Гвинеја-Бисао.
-
1976 – Авионска несреќа над Загреб: судир на британски и југословенски авион, загинуваат 176 луѓе.
-
1989 – Унгарија ја отвора границата кон Западот: околу 7.000 источногермански бегалци одат во Западна Германија.
-
1994 – Папата Јован Павле II во Хрватска – прва посета на римокатолички поглавар во регионот.
-
2000 – Судири меѓу поддржувачи на партии на локални избори во Македонија, што водат кон тензии во 2001.
-
2001 – ООН го укинува ембаргото за оружје кон Југославија.
-
2002 – Швајцарија станува 190-та членка на ООН.
-
2003 – Прва посета на хрватски претседател (Стјепан Месиќ) на Србија и Црна Гора по војните.
-
2003 – Шведската министерка Ана Линд е смртоносно избодена во Стокхолм.
-
2006 – Црна Гора одржува први парламентарни избори по независноста.
-
2015 – Премиерот на Северна Ирска, Питер Робинсон, поднесува оставка и ја напушта владата.
-
2021 – Либан добива нова влада по 13 месеци политичка криза по експлозијата во Бејрут.
Култура и личности
-
1839 – Роден Чарлс Сандерс Пирс, американски филозоф и логичар, основач на прагматизмот.
-
1855 – Роден Роберт Колдевеј, германски археолог, кој го истражуваше Вавилон.
-
1890 – Роден Франц Верфел, австриски писател и драматург.
-
1906 – Излегува првиот број на „Шабачка чивија“, хумористичен весник.
-
1927 – Родена Има Сумак, перуанска пејачка со уникатен гласовен опсег.
-
1981 – „Герника“ на Пабло Пикасо е вратена во Шпанија по смртта на Франко.
-
2010 – Почина Раде Марковиќ, еден од најголемите југословенски актери.
Несреќи и катастрофи
-
1976 – Судир на авион на „Бритиш ервејс“ и ЈАТ над Загреб – 176 жртви.
-
2011 – Потонува брод со 600 патници покрај Танзанија – над 165 загинати.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 2 септември

На денешен ден 2 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Воени битки и борби
-
31 п.н.е. – Битката кај Актиум: Октавијан ја победил флотата на Марко Антониј и Клеопатра.
-
1807 – Британската морнарица го бомбардирала Копенхаген за да спречи Наполеон да ја користи данската флота.
-
1866 – Бунт на Крит против Турците; прогласено укинување на турска власт и обединување со Грција.
-
1898 – Битката кај Омдурман: англо-египетските трупи ја поразиле махдистичката војска, Британците го зазеле Судан.
📜 Договори, мировни спогодби и политички одлуки
-
1666 – Големиот пожар во Лондон (четиридневен, уништена и катедралата „Свети Павле“).
-
1752 – Британија и колониите го замениле јулијанскиот календар со грегоријанскиот.
-
1829 – Адријанополски договор: Србија ги добива шесте нахии, Грција добива автономија.
-
1872 – Петти конгрес на Првата интернационала во Хаг, седиштето префрлено во САД.
-
1945 – Прогласена Демократска Република Виетнам (Хо Ши Мин претседател).
-
1945 – Јапонија потпишува капитулација на палубата на „Мисури“, завршува Втората светска војна.
-
1996 – Мировен договор меѓу Филипини и муслимански бунтовници (крај на 24-годишна војна).
-
1996 – Формирана коалицијата „Заедно“ во Србија (СПО, ДС и ГСС).
-
2012 – Избори во Ангола, MPLA освојува 74% од гласовите.
✈️ Откритија, истражувања и летови
-
1930 – Француски пилоти го извршиле првиот директен лет Европа–САД со авионот „Прашалник“.
✊ Протести и демонстрации
-
1989 – Во Кејптаун, полицијата уапсила повеќе од 400 демонстранти против апартхејдот.
-
2017 – 60.000 Рохинџа избегале во Бангладеш поради конфликт во северозападен Мјанмар.
⚰️ Смртни случаи на познати личности
-
1838 – Родена кралицата Лилиуокалани од Хаваи (последна владетелка).
-
1910 – Почина францускиот сликар Анри Русо.
-
1937 – Почина Пјер де Кубертен, основач на модерните Олимписки игри.
-
1973 – Почина Џ. Р. Р. Толкин, автор на „Господар на прстените“ и „Хобитот“.
-
2001 – Почина Кристијан Барнард, хирург кој ја изврши првата трансплантација на срце.
-
2006 – Почина поетот Ѓерѓ Фалуди.
-
2007 – Почина пејачот Сафет Исовиќ, мајстор на севдалинка.
-
2013 – Почина Фредерик Пол, писател на научна фантастика.
-
2014 – Убиен американскиот новинар Стивен Сотлоф од ИСИС.
-
2021 – Почина Микис Теодоракис, грчки композитор („Зорба Гркот“, „З“).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 1 септември

На денешен ден 1 септември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🕊️ Смрт и загуби
-
1159 – Починал папата Адријан IV, единствениот Англичанец избран за папа.
-
1953 – Загинал францускиот виолинист Жак Тибо во авионска несреќа.
-
1967 – Починал рускиот писател Иља Еренбург.
-
1982 – Починал Владислав Гомолка, поранешен лидер на Полска.
-
2012 – Починал Хал Дејвид, автор на многу познати песни.
⚔️ Војни и конфликти
-
1531 – Војна во Швајцарија помеѓу Цирих и католичките кантони (Битка кај Капела).
-
1916 – Бугарија ѝ објавила војна на Романија во Првата светска војна.
-
1939 – Германија ја нападнала Полска – почеток на Втората светска војна.
-
1983 – Советски борбен авион соборил јужнокорејски „Боинг 747“.
-
1993 – Пропаднале преговорите во Женева за војната во БиХ.
-
1999 – УНХЦР објавил масовни бегалски движења по конфликтот во Косово.
-
2004 – Заложничка криза во училиштето во Беслан, Русија.
-
2010 – Обама објавил крај на борбената мисија на САД во Ирак.
🌍 Политички и државни настани
-
1928 – Албанија прогласена за кралство со Зогу I.
-
1945 – Усвоен закон за административна поделба на Србија (Војводина и Косово-Метохија).
-
1961 – Прва конференција на неврзаните во Белград.
-
1969 – Гадафи го соборил кралот Идрис I во Либија и прогласил република.
-
1974 – Анастасио Сомоза избран за претседател на Никарагва.
-
2000 – ДОС потпишал „Договор со Србија“ во Белград.
-
2003 – Холандија прва дозволила легална употреба на марихуана како лек.
-
2013 – Стапил во сила Договорот за стабилизација и асоцијација меѓу Србија и ЕУ.
-
2018 – Судот во Бразил ја поништил кандидатурата на Лула да Силва.
🌋 Природни катастрофи
-
1923 – Земјотрес во Јапонија: уништени Јокохама и дел од Токио, 142.000 жртви.
-
1962 – Земјотрес во северозападен Иран, 12.000 жртви.
🎭 Култура, наука и спорт
-
1972 – Боби Фишер го победил Спаски и станал светски шампион во шах.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за петок (12 септември)
-
Хороскоп21 час
Хороскоп за сабота (13 септември)
-
Хроника1 ден
Комбе со работници паднало од експресниот пат Штип – Радовиш, неофицијално има жртви и повредени
-
Свет1 ден
Денес во Киргистан беше регистриран силен земјотрес
-
Скопје1 ден
СВР Скопје: Кривична пријава против двајца скопјани, одгледувале канабис во нивните дворови
-
Магазин1 ден
Промената што ја чекавме со години пристигна на Spotify
-
Автомобили1 ден
BMW и Qualcomm развиваат систем за помош при управување „Snapdragon Ride Pilot“
-
Lifestyle1 ден
Работи што генерацијата Z не сака да ги работи