Следете не

На денешен ден

На денешен ден – 27 мај

Објавено пред

на

1358. година – Хрватско-унгарскиот крал Луј Први му го подари на градот Дубровник Вишеградската повелба, со која на општината Дубровник и беше дадена самоуправа со обврска да плаќа годишен данок и да му дава поморска помош на новиот господар.

1564 година – Умре швајцарскиот теолог со француско потекло Jeanан Калвин, лидер на протестантската фракција во Geneенева (калвинизам), која имаше многу приврзаници во европските земји, особено во Франција (Хугенотите) и предизвика големи социјални пресврти. Неговото дело „Основи на христијанството“ стана учебник по протестантска теологија.

1679 година – Англискиот парламент го донесе законот Хабеас корпус, закон со кој се штитат граѓаните од незаконско апсење и затворање. Основните принципи на тој закон подоцна беа вметнати во Уставот на САД.

1703 година – Рускиот цар Петар Велики ја воспостави новата престолнина на Русија на сливот на реката Нева и Балтичкото Море, Санкт Петербург (од 1924 година Ленинград, од 1991 година повторно Санкт Петербург). Главниот град на Русија беше до 1918 година.

1806 година – Француската армија влезе во Дубровник, лишувајќи ја Република Дубровник од вековната независност, иако официјално беше укината на 31 јануари 1908 година, кога беше припоена кон Кралството Италија.

1840 година – Умре италијанскиот виртуоз на виолина и композитор Николо, чии вештини современи им дадоа магични сили. Како композитор, тој се прослави со шест концерти за виолина.

1860 година – Giузепе useузепе го освои Палермо на Сицилија за време на кампањата за обединување на Италија.

1868 година – Во Мостар е роден српскиот поет Алекса Сантиќ, автор на антологиски песни „Остани тука“, „Емина“, „Вечер на училиште“. Тој припаѓаше на кругот на Мостар околу книжевното списание „Зора“, кое го започна со Јован Душиќ и Светозар Ćоровиќ.

1878 година – родена е американска танчерка со ирско потекло Исидора Данкан, основач на модерно балетско движење во кое доминира движењето за слободни танцувања. Таа е позната и по својата loveубовна врска со рускиот поет Сергеј Есенин.

1905 година – Во руско-јапонската војна, руската флота претрпе тежок пораз во битката кај Цушима, губејќи 26 од своите 45 брода.

1909 година – Роден е српскиот историчар на уметност Светозар Радојчиќ, професор на Филозофскиот факултет во Скопје и Белград, член на Српската академија на науките и уметностите („Портрети на српските владетели во средниот век“, „Стари српски минијатури“).

1910.- Умре германскиот бактериолог Роберт Кох, еден од основачите на бактериологијата и добитник на Нобеловата награда за медицина во 1905 година.

1923 година – Роден е Хајнц Кисинџер, германски дипломат со германско потекло, познат како Хенри, една од водечките фигури во повоената американска дипломатија. Тој беше советник за национална безбедност (1969-73), државен секретар (1973-77), добитник на Нобеловата награда за мир во 1973 година. Тој е заслужен за затоплување на односите на САД со СССР и Кина и за успехот на мировните разговори со Виетнам .

1937 година – Голден Гејт, еден од најголемите мостови во светот, е отворен за сообраќај во Сан Франциско.

1941 година – Британската морнарица го потопи германскиот воен брод Бизмарк во Втората светска војна. Загинаа околу 2.300 луѓе.

1942 година – Рајнхард Хајдрих, началник на Гестапо, е смртно ранет во окупирана Чехословачка. Неговата смрт на 4 јуни предизвика бран одмазда против населението во Чешка и Моравија.

1960 година – Воен удар ја собори владата на Аднан Мендерес во Турција. Власта ја презеде Комитетот за национално единство, на чело со генералот Кемал Гирсел.

1964.- Умре индискиот државник Јавахарлал Нехру, првиот премиер на независна Индија и еден од основачите на Движењето на неврзаните.

1988 година – Сириските трупи влегоа во јужните предградија на Бејрут и ставија крај на тринеделните улични борби меѓу спротивставените муслимански шиитски милиции.

1992 година – Редица за леб во центарот на Сараево уби 16 лица и повреди 144.

1993 година – Експлодираше автомобил-бомба пред галеријата „Уфици“ во Фиренца, при што загинаа пет лица и сериозно се оштети колекцијата на галеријата.

1997 година – НАТО и Русија го потпишаа „Основачкиот акт за взаемна соработка“, формирајќи заеднички Постојан совет на НАТО и Русија за европски безбедносни консултации.

1997 година – Министрите за надворешни работи на Хрватска и СР Југославија, Мате Граниќ и Милан Милутиновиќ, потпишаа конзуларна конвенција во Загреб со која се регулира статусот на дипломатските мисии.

1999 година – Меѓународниот кривичен трибунал за поранешна Југославија (МКТЈ) во Хаг ги обвини претседателот на Сојузна Република Југославија, Слободан Милошевиќ и уште четворица други врвни југословенски и српски функционери за злосторства против човештвото и воени злосторства извршени на Косово.

2001 година – Јапонија го одржа својот прв референдум за енергетика. Resителите на селото Карива, во кое е сместена најголемата нуклеарна централа во светот, се изјаснија против употребата на рециклиран плутониум во нејзините постројки.

2006 година – Силен земјотрес го тресе индонезискиот остров Јава, при што загинаа 5.782 лица, а над 130.000 останаа без покрив над главата.

2009 година – Групата AC / DC, ветерани од хард рок од Австралија, одржа концерт во Белград пред околу 40 000 посетители од Србија и околните земји.

2013 година – Францускиот филм „Сината е најтоплата боја: Aивотот на Адел“, во режија на Абделатиф Кешиш, ја освои Златната палма на 66. Кански филмски фестивал. Филмот зборува за страсната loveубов на две жени со експлицитни сцени за секс.

2014 година – На претседателските избори во Египет победија поранешниот армиски командант Абдел Фатах ел-Сиси, кој го предводеше соборувањето на исламистичкиот претседател Мохамед Мурси во јули 2013 година.

2015 година – Советот за безбедност на ООН ја усвои Резолуцијата 2222 со која се осудува секое насилство и злоупотреба врз новинари, медиумски професионалци и сроден персонал во ситуации на вооружен судир и ги повикува државите да ги исполнат своите обврски во врска со нивната заштита

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com / Jakob Braun

Култура и уметност

  • 1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).

  • 1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.

  • 1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.


Политика и конфликти

  • 1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.

  • 1804Наполеон е прогласен за император.

  • 1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.

  • 1996Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.

  • 2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.


Наука и технологија

  • 1974Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.

  • 1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.


Човекови права и меѓународна правда

  • 1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.

  • 2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.

  • 2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.


Родени

  • 1836Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.

  • 1868Николај II, последниот руски цар.

  • 1872Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.

  • 1883Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.

  • 1919Марго Фонтејн, легендарна балерина.

  • 1920Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај

🎨 Култура и уметност

  • 1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.

  • 1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.

  • 2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.


⚕️ Медицина и наука

  • 1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.


⚔️ Политика и воени настани

  • 1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.

  • 1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.

  • 1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.

  • 1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.

  • 1997Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.


📺 Технологија и медиуми

  • 1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.

  • 2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.


⚖️ Човекови права и општествени промени

  • 1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.

  • 2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.

  • 2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.

Прочитај повеќе...

На денешен ден

На денешен ден – 13 мај

Објавено пред

на

ФОТО: Unsplash.com

1792.- Роден е италијанскиот свештеник Џовани Мастаи Ферети (Џовани, Ферети), од 1846 година папата Пиј IX (Пиј). За време на неговиот понтификат, најдолгиот во историјата на Римокатоличката црква (31 година и 236 дена), црковната држава престана да постои (1870). Најголемиот дел од него станал дел од Кралството Сардинија, додека папската држава била сведена на поранешното Наследство.

1795 – Роден е словачкиот филолог и историчар Павел Јозеф Шафарик (Јозеф), еден од основачите на славистичките студии. Тој бил директор на српската гимназија во Нови Сад од 1819 до 1833 година („Српска читанка“).

1798 – Роден е Константин Данил, еден од најголемите српски сликари на 19 век, претставник на српскиот бидермаер.

1830 година – Основана е Република Еквадор, а Хуан Хозе Флорес е избран за прв претседател.

1840 – Роден е францускиот писател Алфонс Доде, автор на трилогијата за авантурите на Тарантино де Тараскон, ремек-дело на француската хумористична проза. Неговата збирка раскази „Писма од мојата воденица“ му донесе голем успех.

1846 година – Конгресот на САД формално објави војна против Мексико, иако борбите во Калифорнија започнаа неколку дена претходно.

1848 година – Во Сремски Карловци започна заседанието на „Мајското собрание“, на кое делегати од 175 црковни општини од Војводина и Србија го избраа Јосиф Рајачиќ за патријарх, а полковникот Стеван Шупљица за војвода. На 15 мај, Собранието го прогласило Српското Војводство, но австриската и унгарската влада не ја признале српската автономија.

1851 – Роден е српскиот писател и доктор Лаза Лазаревиќ („Првиот пат со татко ми во зори“, „Сè ќе биде позлатено од народот“, „На бунарот“, „Училишната икона“, „На знае све“, „У добри час хајдуци“, „Вертер“).

1862 – Роден е српскиот писател Јанко Веселиновиќ, автор на романот „Хајдук Станко“ со теми од Првото српско востание и раскази и романи („Слики од селскиот живот“, „Селанка“).

1881 – Роден е Димитрије Туцовиќ, водач на социјалистичкото движење во Србија. Тој беше еден од организаторите на првата Балканска социјалдемократска конференција (1910), а на Конгресот на Интернационалата во Копенхаген (1910) решително се спротивстави на империјалистичката политика на официјална Австрија. Објавил околу 600 трудови во домашни и странски весници. Загинал на 20 ноември 1914 година, во Битката кај Колубара („Правно осигурување на работниците“, „Закон за продавници и социјалдемократија“).

1882 – Роден е францускиот сликар Жорж Брак, кој го основа кубистичкото движење заедно со Пабло Пикасо во 1905 година.

1887 – Во Белград е основана Привремената опсерваторија на Големата школа. Со основањето на Републичкиот хидрометеоролошки институт на Србија во 1947 година, опсерваторијата станала негов составен дел.

1888 година – Ропството е укинато во Бразил.

1914 година – Роден е американскиот боксер Џо Луис (Џо). Тој беше светски шампион во тешка категорија од 1937 до 1949 година, кога се пензионираше.

1930.- Умре норвешкиот поларен истражувач и дипломат Фридтјоф Нансен (Фридтјоф), добитник на Нобеловата награда за мир во 1922 година. Како висок комесар на Лигата на народите, тој го надгледуваше репатријацијата на воените заробеници по Првата светска војна.

1931 – Почина српскиот композитор и хормајстор Јосиф Маринковиќ, член на Српската кралска академија. Неговите соло песни и многу хорски композиции придружени со пијано се посебен придонес во српската музика. Тој беше диригент на белградското пејачко друштво „Обилиќ“.

1949 година – Првиот британски млазен авион „Канбера“ го изврши својот прв пробен лет.

1961.- Почина американскиот филмски актер Гари Купер, добитник на Оскар за филмовите „Наредник Јорк“ и „Напладне“.

1968 година – Во Париз започнаа официјални преговори меѓу претставниците на Северен Виетнам и САД за завршување на Виетнамската војна.

1981 година – Папата Јован Павле II беше ранет во обид за атентат на плоштадот „Свети Петар“ во Рим. Атентаторот Мехмед Али Агџа беше уапсен. Тој беше ослободен од затвор по 20 години и предаден на Турција во јуни 2000 година.

1990 година – Во Загреб, на стадионот „Максимир“, за време на фудбалскиот натпревар помеѓу Динамо Загреб и Црвена Ѕвезда од Белград, се случи крвав судир меѓу навивачите на двата клуба.

1994 година – Министрите за надворешни работи на САД, ЕУ и Русија постигнаа договор во Женева за заедничка стратегија за решавање на босанскиот конфликт.

1999 година – Перу и Еквадор потпишаа документ за демаркација, со што заврши шестдеценискиот спор што ги доведе земјите до војна три пати.

1999 – Почина Џин Саразен, еден од само четирите голфери кои освоија четири големи професионални голф купови.

2005 година – Десет милиони долари беа собрани на првата меѓународна донаторска конференција за реставрација и зачувување на културното наследство во Косово, одржана во Париз, во организација на УНЕСКО.

2007 – На изборот за песна на Евровизија во Хелсинки, претставничката на Србија Марија Шерифовиќ победи со песната „Молитва“.

2011 година – Високиот комесаријат на Обединетите нации за бегалци (УНХЦР) објави дека околу 1.200 бегалци кои ја напуштиле Либија во март и април се удавиле во Средоземното Море.

2014 година – 301 рудар загинаа во несреќа во рудникот за јаглен Сома, 120 км североисточно од Измир во западна Турција. Во времето на експлозијата, 787 работници биле под земја.

2015 година – Ватикан официјално ја призна државата Палестина и ги насочи своите дипломатски активности, претходно насочени кон Организацијата за ослободување на Палестина, кон државата Палестина.

2018 година – На парламентарните избори во Ирак, политичкиот сојуз Саерун, предводен од радикалниот шиитски свештеник Моктада Садр, освои мнозинство.

2021 година – Конфликтот меѓу израелската армија и Хамас ескалираше понатаму и покрај напорите за постигнување прекин на огнот. Демонстрации и немири избувнаа во бројни израелски градови со мешано население. Сите летови кон меѓународниот аеродром во близина на Тел Авив беа пренасочени по ракетниот истрел од Појасот Газа.

2024 година – Еврото стана единственото официјално средство за плаќање во готово во Косово.

Прочитај повеќе...

Facebook

Последни објави

Македонија42 минути

Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар

Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95, се зголемува за 2,00 ден/лит, во однос на малопродажната цена утврдена со одлуката за...

Lifestyle3 часа

Дали рчите во сон? Причина може да биде оваа секојдневна навика

Рчењето е чест проблем кој не само што го нарушува сонот, туку може да биде и знак за длабоки нарушувања...

Lifestyle3 часа

Како да го исчистите одводот без сода бикарбона и оцет: Ефикасни и едноставни решенија

Избегнете скапи поправки со домашни методи кои навистина функционираат Затнат одвод е проблем со кој се соочуваат многумина – водата...

Македонија3 часа

Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата

На 18.05.2025 во 11.30 часот во СВР Охрид е пријавено дека во автобус кој превезувал група туристи од Република Турција...

Македонија4 часа

МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч

На 18.05.2025 во 09.57 часот, полициски службеници од Полициската станица безбедност на патниот сообраќај Тетово го лишија од слобода Х.А.(56)...

Скопје5 часа

Универзитетската клиника за урологија стана лиценциран центар за поставување на уринарен сфинктер

Универзитетската клиника за урологија во Скопје, започна со изведување операции за вградување на вештачки уринарен сфинктер, нова процедура, која досега...

Хороскоп16 часа

Хороскоп за понеделник (19 мај)

Овен Пристапете се чекор по чекор денес, бидејќи тоа е како да се движите низ минско поле! Ситуацијата на работа...

Здравје и убавина18 часа

Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот

Сигурни сме дека често не размислувате за позата во која спиете, бидејќи после напорниот ден единствено е важно да легнете...

Временска прогноза1 ден

Попоски: Продолжува нестабилно време, со развој на грмотевични облаци

Во текот на новата седмица која ни претстои, односно во периодот од понеделник (19 мај) до недела (25 мај) во...

Македонија1 ден

АД Мепсо ја соопшти причината за падот на електричната енергија во раните утрински часови

АД Мепсо истакна соопштение за прекинот на електрична енергија кој ја парализира буквално скоро цела држава. – Причина за овој...

НАЈЧИТАНИ