На денешен ден
На денешен ден (29 август)

1189 – Дубровник склучи договор со босанската забрана Кулин, што им дава на граѓаните на Дубровник слобода да тргуваат во Босна без никакви ограничувања или давачки. Договорот е еден од најстарите сочувани документи во регионот. 1521.- Турците, под команда на султанот Сулејман Величествениот, го освоија Белград и го прогласија за седиште на Смедеревскиот санџак. Белград стана погранична тврдина од која турската војска ги нападна Унгарија и Австрија.
1526 година – Во битката кај Мохач, турската војска под команда на Сулејман II Величествениот ги порази трупите на унгарскиот крал Лудвик II, кој се удави во реката за време на повлекувањето. Унгарската држава се распадна на три дела: едниот потпадна под Турците, другиот беше управуван од унгарскиот владетел Иван Запоjeе, а третиот под власт на Хабсбурзите, кои го преземаа унгарскиот престол по смртта на Запоjeе во 1540 година.
1619 година – Роден е Jeanан Батист Колбер, француски државник и министер за финансии на кралот Луј XIV од 1661 година, кој ја направи Франција европска економска сила преку меркантилистички политики.
1632 година – Роден е англискиот филозоф Johnон Лок, еден од основачите на емпиризмот и либералната филозофија, чија работа одлучувачки влијаеше врз развојот на европската филозофска и социо -политичка мисла, „Преглед на човечката разум“, „Писма за толеранција“, „Две владини дебати “,„ Образование “).
1756.- Со нападот врз Саксонија, кралот Фредерик II од Прусија ја започна Седумгодишната војна, првиот вооружен конфликт на сите европски сили, кој потоа се пренесе на боиштата во Азија и Северна Америка. Заврши на 10 февруари 1763 година, со мирот во Париз.
1820 година – Во Опорто, Португалија започна граѓанска револуција, принудувајќи го кралот aоао да донесе либерален устав во 1821 година, укинувајќи ја инквизицијата и привилегиите на феудалците.
1825 година – Португалија ја призна независноста на Бразил под царот Педро Први.
1842 – Првата опиумска војна помеѓу Кина и Велика Британија заврши со Нанканскиот мировен договор, според кој Кина треба да ги отвори своите пристаништа за европска трговија под вонреториторијален режим и да им го остави Хонг Конг на Британците.
1871 – Роден е францускиот државник Алберт Лебрун, претседател на Франција од 1932 до 1940 година. Како последен претседател на Третата република по нацистичката окупација во Втората светска војна, тој е принуден да ја предаде власта на марионетската влада на маршалот Анри Филип Петејн .).
1885.- Германскиот инженер Готлиб Дајмлер го патентира првиот мотоцикл.
1915 година – Родена е шведската актерка Ингрид Бергман, која се здоби со светска слава со филмови снимени во САД. Доби три Оскари за филмовите „Гасна светлина“, „Анастасија“ и „Казабланка“.
1943.- Во бунт против германската окупација, Данска потона во 30 -та воени бродови и неколку подморници во Втората светска војна.
1944 година – На барање на бегалската влада на Кралството Југославија, кралот Петар II Караѓорѓевиќ со посебен декрет ја одзема командата на генералот Дража Михајловиќ и ја повикува армијата да се стави под команда на Јосип Броз Тито. Одлуката на кралот беше објавена на радио на 12 септември.
1945.- Американските трупи под команда на генералот Georgeорџ Маршал започнаа со слетување на поразената Јапонија во Втората светска војна.
1949.- Советскиот Сојуз тајно ја изведе првата експлозија на атомска бомба. Веста беше објавена на 22 септември од САД, Велика Британија и Канада.
1960.- Јорданскиот премиер Хаза ал Мајали загина во експлозија на бомба, а уште 10 лица беа обвинети за терористи во Сирија.
1965.- Американскиот вселенски брод Gemini V, со астронаутите Гордон Купер и Чарлс Конрад, слета на Атлантикот по рекордни осум дена во орбитата на Земјата.
1975.- Умре ирскиот државник Ејмон де Валера (Имон), учесник во ирското востание во 1916 година, еден од водачите на Шин Фајн. Како премиер (1937-48), тој реши многу контроверзни економски, политички и воени прашања со заеднички договор. Тој беше претседател на Република Ирска од 1959 до 1973 година.
1978.- Претседателот на Централниот комитет на Кинеската комунистичка партија Хуа Куо -Фенг ги посети Романија, Југославија и Иран. Ова го означи крајот на изолацијата на Кина од меѓународните активности, која започна со одлуката за „културна револуција“ во таа земја во август 1966 година.
1991 – Советскиот парламент ја суспендираше Комунистичката партија и ги замрзна нејзините банкарски сметки, обвинувајќи ја за вмешаност во обидот за државен удар (19-22 август).
1995. – Под силен меѓународен притисок, лидерите на СР Југославија и Република Српска се согласија да формираат единствена делегација за учество во мировниот процес во Босна, а српскиот претседател Слободан Милошевиќ е овластен да преговара во име на целата делегација.
1996.- Рускиот авион „Туполев 154“, кој превезувал рудари до оддалечениот остров на Арктикот, удрил во планинскиот врв во Норвешка. Во таа најсериозна авионска несреќа на норвешка почва, загинаа сите патници и членови на екипажот (141).
1997.- Убиството на 300 луѓе во алжирско село е едно од најлошите крвопролевања на исламистите во земјата.
1999.- Resителите на Источен Тимор излегоа на историски референдум, и покрај стравувањата од насилство, на кој 99 проценти се изјаснија за отцепување од Индонезија.
2001.- Врховниот суд на САД осуди тројца директори на електронска фирма во округот Марин, Калифорнија, за илегална продажба на опрема на Индија што може да се користи за производство на нуклеарно оружје.
2003.- Автомобил -бомба експлодираше пред џамијата Имам Али во ирачкиот град Наџаф, при што загинаа најмалку 80 луѓе, меѓу кои и муслиманскиот шиитски лидер Ајатолах Мохамед Бакир ал -Хаким.
2003.- Во првите две недели од август, 11,435 луѓе загинаа во топлотен бран во Франција. Речиси 20.000 луѓе загинаа од големата жештина што ја зафати Европа тој месец.
2005.- Ураганот Катрина го погоди јужниот дел на САД, убивајќи најмалку 1.300 луѓе во Newу Орлеанс.
2008.- Грузија ги прекина дипломатските односи со Русија поради одлуката на Кремlin да ги признае грузиските сепаратистички региони Јужна Осетија и Абхазија.
2010.- Вулканот Синабунг на индонезискиот остров Суматра еруптираше, евакуираше повеќе од 12.000 луѓе. Индонезија лежи во Пацифичкиот огнен појас и има околу 130 активни вулкани, а Синабунг е активиран за прв пат во последните 400 години.
2015.- Унгарија подигна ограда со бодликава жица на границата со Србија за да го спречи приливот на бегалци. Повеќе од 100.000 мигранти пристигнаа во Унгарија во текот на годината преку Балканот во обид да стигнат до побогатите европски земји.
2019 година – На 85 -годишна возраст почина добитникот на највисоките награди во областа на уметноста, српскиот сликар и академик Владимир Величковиќ. Претставник на новата фигурација во сликарството, Величковиќ има реализирано повеќе од сто самостојни изложби низ целиот свет.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (20 мај)

Светот виден на денешен ден, 20-ти мај
📜 Среден и нов век
- 1349 – Цар Душан го прогласува Душановиот законик, еден од најважните правни документи во српската историја.
- 1498 – Васко де Гама пристигнува во Индија (Каликут), отворајќи нов морски пат околу Африка.
- 1506 – Почина Кристофоро Колумбо, откривачот на Америка.
✍️ Култура и филозофија
- 1799 – Роден е Оноре де Балзак, автор на Човечката комедија.
- 1806 – Роден е Џон Стјуарт Мил, филозоф, економист и застапник на утилитаризмот.
- 2005 – Почина Пол Рикер, француски филозоф и хуманист.
⚔️ Војни и политика
- 1834 – Почина Маркиз Ла Фајет, херој од Американската револуција.
- 1882 – Потпишан е Тројниот сојуз меѓу Германија, Австро-Унгарија и Италија.
- 1941 – Италија ја анектира Бока Которска за време на Втората светска војна.
- 1956 – САД изведуваат прва воздушна експлозија на хидрогенска бомба.
- 1999 – НАТО напад врз болница во Белград, при што загинаа пациенти.
🌍 Независности и државни промени
- 1902 – Куба станува република; САД ги повлекуваат трупите.
- 1927 – Велика Британија ја признава независноста на Саудиска Арабија.
- 2002 – Источен Тимор прогласува независност.
- 2000 – Тајван инаугурира прв демократски избран претседател од опозицијата.
🧑🤝🧑 Друштвени и економски настани
- 1980 – Референдумот во Квебек – 60% против независност од Канада.
- 1989 – Србија издава заем за економско заживување – никогаш не е вратен.
- 1995 – Ебола карантин во Заир.
- 2015 – Големите банки признаваат вина за валутни манипулации, казна од 5,7 милијарди долари.
🎨 Кражби и културни загуби
- 2010 – Во Париз одземени, односно украдени 5 слики вредни 100 милиони евра, меѓу нив дела од Пикасо, Матис, Модиљани и други.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (18 мај)

Култура и уметност
-
1799 – Смртта на Пјер Бомарше, драматург чија работа инспирирала класични опери како „Севилскиот бербер“ (Росини) и „Фигаровата свадба“ (Моцарт).
-
1911 – Почина Густав Малер, влијателен австриски композитор и диригент.
-
1995 – Почина Александар Годунов, познат балетски танчер кој доживеа успех и на запад по бегството од СССР.
Политика и конфликти
-
1803 – Велика Британија ѝ објави војна на Франција, со што се заострија Наполеонските војни.
-
1804 – Наполеон е прогласен за император.
-
1944 – Протерување на Татарите од Крим од страна на СССР, што останува едно од најконтроверзните етнички чистки во историјата на регионот.
-
1996 – Радован Караџиќ се повлекува од функцијата претседател на РС поради меѓународен притисок.
-
2000 – СБ на ОН воведува ембарго за оружје за Етиопија и Еритреја, поради нивната гранична војна.
Наука и технологија
-
1974 – Индија го извршува својот прв нуклеарен тест, станувајќи шеста нуклеарна сила.
-
1998 – Тужба против Мајкрософт за монополско однесување, значајна пресвртница во правната историја на технолошките гиганти.
Човекови права и меѓународна правда
-
1954 – Стапува во сила Европската конвенција за човекови права.
-
2010 – Обама го потпишува Законот за слобода на печатот, именуван по новинарот Даниел Перл.
-
2011 – Пресуда против Аугустин Бизмунг, поврзана со геноцидот во Руанда.
Родени
-
1836 – Вилхелм Штајниц, првиот официјален светски шампион во шах.
-
1868 – Николај II, последниот руски цар.
-
1872 – Бертран Расел, добитник на Нобелова награда и познат филозоф.
-
1883 – Валтер Гропиус, основач на Баухаус и визионер во архитектурата.
-
1919 – Марго Фонтејн, легендарна балерина.
-
1920 – Карол Војтила, идниот папа Јован Павле II.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (17 мај)

Светот виден во рубриката „На денешен ден“ за 17-ти мај
🎨 Култура и уметност
-
1510 – Смртта на Сандро Ботичели, еден од најголемите ренесансни сликари. Неговите дела, особено Раѓањето на Венера, се симболи на хуманизмот и естетиката на Ренесансата.
-
1866 – Роден е Ерик Сати, француски композитор чие дело има големо влијание врз модерната музика.
-
2012 – Почина Дона Самер, диско икона со глобално влијание во поп културата.
⚕️ Медицина и наука
-
1749 – Роден е Едвард Џенер, пионер на имунизацијата, чиј изум – вакцината против сипаници – го променил текот на медицинската историја.
⚔️ Политика и воени настани
-
1814 – Норвешка прогласува независност и усвојува устав – значаен момент во историјата на скандинавските земји.
-
1838 – Смртта на Талеран, еден од највештите дипломати на Франција, со улога во реставрацијата по Наполеон.
-
1940 – Германските трупи влегуваат во Брисел – дел од брзото напредување на нацистичка Германија во Втората светска војна.
-
1949 – Обединетото Кралство ја признава независноста на Република Ирска.
-
1997 – Лоран Кабила ја презема власта во Заир, кој се преименува во Демократска Република Конго.
📺 Технологија и медиуми
-
1965 – Првото емитување во боја од Велика Британија до САД – голем чекор во глобалната телевизиска технологија.
-
2000 – Српската влада ја презема РТВ „Студио Б“, симболичен настан за медиумската слобода во Србија.
⚖️ Човекови права и општествени промени
-
1954 – Пресудата Brown v. Board of Education од Врховниот суд на САД ја укинува расната сегрегација во училиштата – историски момент во движењето за граѓански права.
-
2004 – Масачусетс стана првата американска држава што легализира истополови бракови.
-
2009 – За прв пат, жени се избрани во парламентот на Кувајт – голем напредок во правата на жените на Блискиот Исток.
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за понеделник (19 мај)
-
Хороскоп16 часа
Хороскоп за вторник (20 мај)
-
Македонија1 ден
Во автобус со турски државјани во Охрид починал турист кој бил дел од групата
-
Македонија1 ден
МВР: Со „БМВ“ возел 111 км/ч на место каде е дозволено 50 км/ч
-
Македонија1 ден
Од вечерва бензин 95 и дизел поскапуваат, ова е новата цена за литар
-
Здравје и убавина2 дена
Положбата на спиењето кај луѓето е многу важна за здравјето и метаболизмот
-
Скопје1 ден
Универзитетската клиника за урологија стана лиценциран центар за поставување на уринарен сфинктер
-
Lifestyle1 ден
Дали рчите во сон? Причина може да биде оваа секојдневна навика