На денешен ден
На денешен ден (29 октомври)

439 – Вандалите, предводени од кралот Гернзи, ја освоиле Картагина, главен град на вандалска држава во Африка.
1321.- Умре српскиот крал Стефан Милутин Немањиќ. За време на неговото владеење од 1282 година, Србија ги проширила своите граници на север и југ и доживеала економски и културен развој, биле поставени темелите на законодавството и државната управа. Изградил и обновил неколку цркви и манастири (Грачаница, Нагоричино).
1507.- Роден е Фернандо Алварез де Толедо, војвода од Алба, Шпанија. Како гувернер на Холандија (1567-1573), тој изврши терор врз противниците на шпанската круна, при што беа погубени 18.000 луѓе. Преку својата шпионска мрежа, тој го поттикнал прогонството на Хугенотите (протестантите) во Франција во времето на Катерина де Медичи.
1814.- Во њујоршкото пристаниште беше лансиран првиот парен воен брод, Фултон, дизајниран од Роберт Фултон.
1881.- Во Јапонија е основана првата национална политичка партија (Џијуто).
1888.- Во Константинопол е потпишана Конвенцијата за Суецкиот канал, според која „каналот треба да биде слободен и отворен, во време на војна и во време на мир, за сите трговски и воени бродови, без разлика на знамето“.
1889.- Умре рускиот писател, литературен критичар и револуционер Николај Гаврилович Чернишевски. Неговата политичка активност во царска Русија била прекината со егзил во Сибир (1864). Тој се залагаше литературата да биде алатка за социјална критика, а во делот „Што да се прави“ ги презентираше своите социјалистичко-утописки погледи за општеството.
1897.- Роден е германскиот нацистички политичар Јозеф Гебелс, министер за образование и пропаганда на нацистичка Германија (1933-45), еден од инспираторите на антисемитскиот терор. Плашејќи се од одговорност за нацистичките злосторства, тој изврши самоубиство со целото семејство во последните часови пред падот на Берлин во Втората светска војна.
1910.- Роден е англискиот филозоф Жил Алфред, чија книга „Јазик, вистина и логика“ се смета за манифест на логичкиот позитивизам („Основа на емпириското знаење“, „Проблем на знаење“, „Концепт на личноста“).
1911.- Умре Џозеф Пулицер, американски магнат од весници, еден од основачите на „жолтиот печат“, чија фондација секоја година ја доделува Пулицеровата награда за новинарство, карикатура, американска историја, поезија, драма, роман и музика.
1918.- По распадот на Австро-Унгарија во Првата светска војна, Хрватскиот сабор прогласил прекин на државно-правните односи со Хабсбуршката монархија и прогласил присоединување на Хрватска кон Кралството на Србите, Хрватите и Словенците.
1923.- Турција е прогласена за република, а генералот Мустафа Кемал (од 1930 година Кемал Ататурк) станал прв претседател.
1929.- Колапсот на Њујоршката берза, познат како „црн вторник“, го означи почетокот на големата криза која ги потресе темелите на американската економија, а подоцна се прошири низ целиот свет. Индустриското производство во развиените земји падна на нивото од почетокот на векот, а 26 милиони луѓе останаа без работа.
1950.- Умре шведскиот крал Густав V, обезбедувајќи го неутралниот статус на Шведска во двете светски војни за време на неговото владеење во 1907 година.
1956.- Два дена пред француско-британскиот напад врз Египет, израелската армија го нападна Синајскиот Полуостров.
1964.- Обединетата Република Тангањика, Занзибар и Пемба го промени своето име во Танзанија.
1996.- Во Виена се одржа аукција на околу 8.000 слики, скулптури и други уметнички дела украдени од австриските Евреи од австриски и германски нацисти во Втората светска војна. Приходите биле дадени на луѓе кои го преживеале Холокаустот.
1998.- Јужноафриканската комисија за вистината поднесе извештај до претседателот Нелсон Мандела, во кој поранешниот претседател Бота, поранешната сопруга на Мендела, Вини, Бутелези и Африканскиот национален конгрес се обвинети за кршење на човековите права.
1998.- Американскиот астронаут ветеран Џон Глен (77) повторно полета со вселенскиот шатл Дискавери, 36 години по неговата прва вселенска мисија.
1999.- Иранскиот претседател Мохамед Катами ја заврши посетата на Париз, прва од 1979 година, за време на која повика на глобална толеранција и подобри врски со Западот.
2000.- Повеќе од 30.000 луѓе демонстрираа против неонацистите во германскиот град Дизелдорф.
2001.- Јапонија усвои контроверзен закон со кој им дозволува на јапонските вооружени сили, за прв пат по Втората светска војна, да бидат распоредени во странство како поддршка на американските напади во Авганистан.
2002.- Во пожар во петкатниот Меѓународен трговски центар во јужно виетнамскиот град Хо Ши Мин, загинаа 61, а повеќе од 100 беа повредени. Тоа беше најголемиот пожар во тој град во последните 27 години.
2003.- Во Токио, Јапонија, д-р Томас Накагава, еден од водачите на јапонскиот култ на Судниот ден, беше осуден на смрт со бесење.
2004.- Лидерите на Европската унија го потпишаа Европскиот устав во Рим, а 25 земји-членки на ЕУ имаат рок од две години да го ратификуваат.
2013.- Умре истакнатиот адвокат и активист за човекови права Срѓа Поповиќ.
2004.- Арапската телевизија Ал Џезира емитуваше видео во кое лидерот на Ал Каеда, Осама бин Ладен, прво јавно признава дека стои зад терористичките напади во САД на 11 септември 2001 година.
2006.- Во авионска несреќа на бразилски авион кој исчезна над амазонската прашума загинаа 155 патници и членови на екипажот.
2015 – Кина ја укина „политиката за едно дете“ која беше на сила 36 години и им дозволи на сите кинески парови да имаат две деца.
2019 година – Либанскиот премиер Саад Харири објави оставка на неговата влада, попуштајќи под притисокот од двонеделните протести што ја парализираа земјата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 19 август

На денешен ден 19 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
⚔️ Империјализам и воени конфликти
-
14 година: Смртта на Октавијан Август означува крај на ерата на основачот на Римското Царство.
-
636 година: Битката кај Јармук – клучна пресвртница во арапските освојувања и падот на византиската моќ на Истокот.
-
1691 година: Австриско-турски судир кај Сланкамен – дел од големите европско-османлиски војни.
-
1878 година: Австроунгарската окупација на Сараево – вовед во политичките тензии на Балканот кои ќе кулминираат со Првата светска војна.
🧠 Наука и техника
-
1819: Смртта на Џејмс Ват – човекот што ја усоврши парната машина, симбол на Индустриската револуција.
-
1979: Повраток од рекорден престој во вселената – важен момент за советската вселенска програма.
-
1996: Средба на меѓународни космонаути на „Мир“ – симбол на соработката во пост-Студена војна доба.
🎭 Култура и уметност
-
1883: Родена Коко Шанел – икона на модата.
-
1929: Смртта на Сергеј Дјагилев – револуционер во балетот и сценската уметност.
-
1936: Убиството на Федерико Гарсија Лорка – симбол на интелектуалната жртва во Шпанската граѓанска војна.
-
2009-2016: Смрт на неколку значајни фигури од оперската, книжевната и филмската сцена, меѓу кои Хилдегард Беренс, Мирко Ковач, Мира Ступица.
🌍 Политички превирања и државни удари
-
1953: Удар во Иран со поддршка на ЦИА – клучен настан во иранско-американските односи.
-
1991: Обид за државен удар во СССР – пресуден момент за крајот на Советскиот Сојуз.
-
2020: ЕУ не ги признава изборите во Белорусија – контекст на современи европски политички конфликти.
✈️ Технологија и летови
-
1871: Роден Орвил Рајт – пионер на воздухопловството.
-
1960: Судбината на Гари Пауерс – шпионски инцидент од Студената војна.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден: 14 август

На денешен ден 14 август, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🛡️ Историски битки и политички настани
-
1385 – Победата на Португалците во Битката кај Аљубарота ја обезбедила независноста на земјата.
-
1867 – Обид за балкански сојуз против Отоманската империја.
-
1920 – Потпишан договорот за Мала Антанта.
-
1941 – Атлантската повелба ја дефинира визијата за поствоен свет.
-
1947 – Формирање на Пакистан, значаен геополитички момент.
-
1996 – Крајот на ерата на апартхејдот: Јужноафриканската национална партија оди во опозиција.
-
2015 – САД и Куба ги обновуваат дипломатските односи.
⚔️ Воени конфликти и кризи
-
1900 – Крај на Боксерската буна.
-
1945 – Јапонија капитулира – крај на Втората светска војна.
-
2006 – Прекин на огнот меѓу Израел и Либан.
-
2013 – Египет во криза – вонредна состојба по смртоносни судири.
🧪 Наука и технологија
-
1457 – Првата книга во боја: „Мајнцовиот псалтир“.
-
1777 – Роден Ханс Кристијан Ерстед, откривачот на електромагнетизмот.
-
1893 – Франција воведува први регистарски таблички.
🧍♂️ Значајни личности (родени/починати)
-
1777 – Ерстед (научник)
-
1956 – Починал Бертолт Брехт, драматург.
-
1988 – Смрт на Енцо Ферари, основач на Ferrari.
-
2004 – Починал Чеслав Милош, нобеловец.
-
2010 – Починал Херман Леонард, легендарен џез фотограф.
-
2012 – Починал Светозар Глигориќ, шаховски велемајстор.
🌍 Катастрофи и трагедии
-
2005 – Пад на авион во Грција (121 загинат).
-
2017 – Поплави во Сиера Леоне (310 загинати).
-
2018 – Уривање на мост во Џенова, Италија (43 загинати).
-
2021 – Земјотрес во Хаити (над 2.200 загинати).
-
2022 – Пожар во коптска црква во Каиро (41 загинат).
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 јуни

На денешен ден 27 јуни, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по категории:
🌍 Историски настани:
- 1801 – Британски и турски сили го поразуваат Наполеоновиот гарнизон во Каиро, ставајќи крај на француската инвазија на Египет.
- 1905 – Почеток на бунтот на екипажот на крстосувачот „Потемкин“, еден од првите знаци на револуционерно движење во царска Русија.
- 1932 – Сиам (денешен Тајланд) преминува од апсолутна во уставна монархија.
- 1946 – Додеканеските острови официјално ѝ се доделуваат на Грција по Втората светска војна.
- 1950 – Југославија го воведува самоуправувањето, уникатен модел во социјалистичкиот свет.
- 1954 – Во Обнинск, СССР, е пуштена првата нуклеарна електрана во светот.
🕊 Политика и конфликти:
- 1991 – Почеток на војната за независност на Словенија, што трае само шест дена.
- 1997 – Претседателот на Таџикистан потпишува мировен договор, ставајќи крај на граѓанската војна.
- 1999 – Алжирската влада предлага амнестија за исламските екстремисти за прекин на долгогодишното насилство.
- 2011 – Меѓународниот кривичен суд издава налог за апсење на Моамер Гадафи.
🎭 Култура, наука и општество:
- 1838 – Роден Банким Чандра Чатерџи, пионер на индиската литература на бенгалски.
- 1989 – Починува Жил Алфред Ајер, истакнат британски филозоф.
- 2000 – Усвоена Варшавската декларација за демократија.
- 2023 – Земјата изгубила 4,1 милиони хектари тропска шума за една година.
🎸 Музика и поп култура:
- 2002 – Почина Џон Ентвисл, басист на легендарната рок-група The Who.
-
Кичево1 ден
Кичево: Најавени градежни работи кон месност Крушино, за тоа време ќе има времен прекин на сообраќај
-
Хороскоп2 дена
Хороскоп за сабота (23 август)
-
Македонија2 дена
Времен прекин на сообраќај утре и задутре поради меѓународниот ФИС ролер-ски натпревар „Тодор Проески“
-
Хороскоп18 часа
Хороскоп за недела (24 август)
-
Временска прогноза21 час
Попоски со нова метео анализа, септември надпросечно топол
-
Хроника1 ден
Уште една трагедија на македонските патишта, загина украинец пешак, го удрил жител на Косово од Германија
-
Lifestyle1 ден
Како да ја направите вашата орхидеја да расцвета: 4 корисни совети
-
Спорт23 часа
Роналдо стана единствен фудбалер во историјата кој постигнал најмалку 100 голови во четири различни клубови