На денешен ден
На денешен ден: 3 декември
1694.- Во Англија беше донесен закон со кој се бара нов парламент да се избира на секои три години.
1800.- Роден е словенечкиот поет Франс Прешерн, најистакнатата личност во словенечката литература од 19 век („Сонет венец“).
1883.- Роден е австрискиот композитор Антон Веберн, еден од најважните претставници на Виенската Атонална школа и експресионизмот во музиката. За време на нацизмот, неговите дела беа забранети, а во 1950-тите тој стана пример за една генерација композитори кои најдоа почетна точка за токтуализам и електронска музика во неговата музика.
1910.- Во Париз е откриена неонска светилка откриена од францускиот физичар Жорж Клод.
1912.- Бугарија, Грција, Србија и Црна Гора склучија примирје со Турција во Првата балканска војна. Војната продолжи на 3 февруари 1913 година, а ново примирје беше воспоставено на 23 април, кога беа обновени мировните преговори во Лондон.
1919.- Умре францускиот сликар Пјер Огист Реноар, еден од најистакнатите импресионисти и најголеми европски сликари во 19 век.
1923.- Родена е грчката оперска пејачка Марија Калас, една од најголемите сопрани во историјата на операта. Кариерата ја започнала во 1947 година и со голем успех пеела на најголемите оперски сцени во светот, улоги од драмски, лирски и колоратурален карактер.
1930.- Роден е францускиот режисер Жан Лук Годар.
1944.- Во Атина избувна граѓанска војна меѓу владата поддржана од Британија и Националноослободителниот фронт (ЕАМ). Мирот бил постигнат на конференцијата во Варкиза на 12 февруари 1945 година, кога претставниците на владата и на ЕАМ се договориле со плебисцит да се утврди формата на владеење во Грција.
1952.- Умрел српскиот писател и политичар Милан Грол, долгогодишен драматург и раководител на Народниот театар во Белград, од 1940 година на чело на Демократската партија. До 1943 година бил член на југословенската кралска влада во егзил во Лондон, а по договорот Тито-Шубашиќ во март 1945 година влегол како потпретседател во владата на Демократска Федеративна Југославија, каде бил до август истата година. .предвоена Србија“).
1962.- Едит Спарлок (Едит Спарлок) ја презеде функцијата судија во Општинскиот суд во Чикаго како прв црн судија во САД.
1962.- Тешка магла што го покрива Лондон четири дена предизвика смрт од труење со сулфур диоксид на голем број луѓе.
1967.- Јужноафриканскиот хирург д-р Кристијан Барнард за прв пат во историјата на медицината изврши трансплантација на срце во болницата Грот Шур во Кејп Таун. Пациентот Луис Вашкански тогаш 18 дена живеел со срцето на 25-годишна девојка во сообраќајна несреќа.
1971.- Почнала индо-пакистанската војна за Кашмир, која завршила на 17 декември со победа на Индија и отцепување на Бангладеш, тогаш источен Пакистан, во посебна држава.
1975.- Во Лаос се случи комунистички пуч, прогласувајќи го крајот на 600-годишната монархија.
1978.- Умре српската актерка Љубинка Бобиќ, член на белградскиот народен театар. Актерската кариера ја започнала во 1921 година, а покрај бројните улоги остана запаметена како ненадминатиот Живко во „Госпоѓата министерка“ на Бранислав Нушиќ.
1984.- Во индискиот град Бопал, околу 4.500 луѓе умреле, 500 ослепеле, а 50.000 биле отруени од гас истечен од фабриката за пестициди „Унион карбид“.
1989.- По падот на Берлинскиот ѕид во Источна Германија, лидерот на Обединетата работничка партија на Германија (комунисти), Егон Кренц и сите членови на Политбирото на партијата и Централниот комитет на владејачката партија поднесоа оставки.
1995.- Поранешниот јужнокорејски претседател Чун Доо Хван беше уапсен под обвинение дека е одговорен за масакрот во мај 1979 година во градот Гвангжу, кога војската уби повеќе од 200 демонстранти.
1997.- Во канадскиот главен град Отава, претставници на 122 земји ја потпишаа Конвенцијата за забрана на мини против пешадија. Неколку земји, вклучително и САД, одбија да се приклучат на договорот.
2000.- Во Чикаго умре американската поетеса Гвендолин Брукс и влезе во историјата како првиот црн добитник на Пулицерова награда. Наградата ја добила во 1949 година за збирката песни „Ани Ален“.
2001.- Умре Герхард Ригнер, автор на телеграмата објавена како предупредување до светот за нацистичкиот план за уништување на еврејскиот народ.
2003.- Умре британскиот актер Дејвид Хемингс, познат по улогите во култните филмови „Зголемување“ и „Барбарела“.
2008.- Популарниот пејач од Руанда Сајмон Бикинди беше осуден од Меѓународниот суд на правдата во Аруша на 15 години затвор за поттикнување геноцид во таа земја. Според податоците на ОН, меѓу април и јули 1994 година, биле убиени околу 800.000 луѓе, главно припадници на малцинството Тутси и умерените Хути.
2009.- Во самоубиствен напад врз хотел во Могадишу загинаа 22 лица, меѓу кои и тројца министри на преодната сомалиска влада. Сомалија е без стабилна влада речиси две децении, а мировните сили на Африканската унија се ангажирани поради речиси секојдневните напади на исламските екстремисти.
2013 – Федералниот суд на САД му одобри на Детроит заштита од доверителите, овозможувајќи го најголемиот банкрот на јавниот сектор во историјата на САД.
2017 – САД одлучија да се повлечат од договорот на ОН за меѓународна помош за мигрантите и бегалците, сметајќи дека договорот не е во согласност со американската политика за миграција.
2020 – Умре Валери Жискар Д’Естен, француски премиер од 1974 до 1981 година и силен поддржувач на Европската унија.
2020 – Шестнеделна битка со ерменските сили во самопрогласената република Нагорно-Карабах уби 2.783 азербејџански војници, според Министерството за одбрана на земјата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Хороскоп1 денХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево16 часаНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Кичево19 часаКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Временска прогноза17 часаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Хороскоп5 часаХороскоп за среда (10 декември)
-
Македонија1 денЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Македонија14 часаНово намалување на дизелот од ноќеска, бензините остануваат непроменети
-
Македонија2 денаПС Франгово и РЦ Запад запленија три торби со 62 паковки со марихуана
