На денешен ден
На денешен ден (3 септември)
1189.- Ричард I Плантагенет, познат како Лавовско срце Ричард, е крунисан за крал на Англија во Вестминстерската опатија во Лондон.
1658.- Умре англискиот државник и воен лидер Оливер Кромвел, водач на парламентарните сили во граѓанската војна во Англија. По победата над ројалистите, тој ја укина монархијата и во 1653 година стана господар-заштитник на Англија, Шкотска и Ирска. Две години по неговата смрт, монархијата била обновена.
1759.- Во Португалија започна протерувањето на римокатоличките језуити.
1783.- Потпишан мировен договор помеѓу Велика Британија и САД, со што заврши Американската револуционерна војна. Британија ги призна САД како слободна суверена и независна држава. Американската војна за независност започна во април 1775 година со битките кај Лексингтон и Конкорд.
1791 – Францускиот парламент усвои устав за воспоставување уставна монархија.
1806 – Во првото српско востание, Србите ја поразија турската војска кај Делиград, а војводата Станоје Главаш го ослободи Прокупlе.
1821.- Румелија беглербег и белградскиот везир Марашли Али Паша умреле во Белград. За време на Второто српско востание, тој постигнал договор со востаниците за прекин на непријателствата, а во 1815 година склучил договор со принцот Милош Обреновиќ, според кој на Србите им била дадена ограничена самоуправа.
1826 година – Николај Павлович Романов е крунисан за цар на Русија во Москва.
1869.- Роден е српскиот археолог Милоје Васиќ, професор на Универзитетот во Белград до 1955 година, член на Српската академија на науките и уметностите. Врз основа на ископувањата на праисториската локација во Винча, тој дошол до заклучок дека културата на Дунав потекнува од Медитеранот (егејска култура) и пред Азија, а не од нордиските земји.
1877.- Умре францускиот државник и историчар Луј Адолф Тир, прв претседател на Третата република (1871-1873). Како шеф на Версајската влада во 1871 година, ја загуши во крв Париската комуна („Крвава недела“).
1883.- Умре рускиот писател Иван Сергеевич Тургенев, еден од најважните претставници на рускиот реализам. Тој беше првиот руски писател чии дела навлегоа на Запад, каде што беше многу популарен и имаше поголема репутација на француски отколку во руските литературни кругови („Татковци и деца“, „Записи на ловецот“, „Во пресрет на новите денови“) На
1884.- Првиот патнички воз тргна од Белград на линијата Белград -Ниш, прв во Србија. Почетокот на изградбата на 21 јуни 1881 година беше означен со сребрен будак од принцот Милан Обреновиќ. Освен голем број граѓани, истакнати гости од Виена, Будимпешта и Париз присуствуваа на збогувањето на возот украсен со цвеќиња и српски тробојки. Возот тргна во 8.30 часот, а во Ниш пристигна во 18.23 часот.
1931 година – Кралот Александар I Караѓорѓевиќ од Југославија објави донесен устав кој ја легитимира монархистичката диктатура, донесен на 6 јануари 1929 година.
1939.- Два дена по германскиот напад врз Полска, Велика Британија и Франција и објавија војна на Германија.
1939.- На кружниот тек околу Калемегдан, во Белград се одржаа најголемите меѓународни автомобилски трки во Југославија.
1943 – Сојузничките трупи ја нападнаа Италија во Втората светска војна, приземјувајќи ја 8 -та британска армија во Сицилија под фелдмаршалот Бернард Ло Монтгомери.
1948.- Умре Едуард Бенеш, претседател на Чехословачка од 1935 до 1938 година и од 1946 до 1948 година, кога поднесе оставка откако комунистите дојдоа на власт. Тој беше водач на Народната партија и најблизок соработник на првиот претседател на Чехословачка, Томас Гариге Масарик. За време на Втората светска војна, тој беше претседател на бегалската влада во Лондон.
1969.- Умре Хо Ши Мин, претседател на Демократска Република Виетнам од прогласувањето во 1945 година, еден од основачите на Комунистичката партија на Индокина во 1930 година. За време на Втората светска војна, тој беше водач на герилците во борбата против Јапонија Француските војници во Индокина (1946-54).
1976.- Американско вселенско летало „Викинг 2“ слета на Марс и почна да испраќа фотографии од планетата.
1991.- Умре американскиот филмски режисер со италијанско потекло Френк Капра, добитник на три Оскари за филмовите „Се случи една ноќ“, „Господин Дидс оди во град“ и „Не можеш да го земеш со тебе“.
1992.- За време на војната во Босна, италијански авион со хуманитарна помош за Сараево беше соборен во близина на Јасеник, 34 километри западно од Сараево. Четворица членови на екипажот загинаа, а следниот месец испораката на хуманитарна помош преку сараевскиот аеродром беше прекината.
1994.- Русија и Кина прогласија крај на непријателствата и се согласија да ги отстранат нуклеарните ракети насочени од една во друга земја.
1999.- Мисијата на ОН на Косово го суспендираше југословенскиот валутен закон и воспостави царинска контрола на границата Косово -Македонија.
2001.- Соединетите држави и Израел ги повлекоа своите делегации од конференцијата на ОН за расизмот во Дурбан во знак на протест против обидите да се означи Израел како расистичка земја.
2004.- Најстариот чешки затвореник, осумдесетгодишниот Карел Хофман, е ослободен од понатамошно издржување на четиригодишна затворска казна поради здравствени причини. Тој беше единствениот Чех осуден за помагање на советската окупација на Чехословачка во 1968 година.
2004.- Заложничката криза во Беслан, Северна Осетија, заврши три дена подоцна, при што загинаа 335 заложници и безбедносните сили, а 126 беа повредени, од кои 70 деца. Чеченските бунтовници киднапираа и затворија повеќе од илјада деца и родители кои присуствуваа на прославата на почетокот на учебната година, заземајќи училишна зграда во Беслан, барајќи од руските власти да ги ослободат затворениците за нападите врз државните институции во Ингушетија во јуни и да ги повлечат своите војници Чеченија.
2009 година – Во серијата експлозии што ја погодија фабриката за муниција „Први Партизан“ во Ужице, загинаа седум работници, а 14 беа повредени.
2014.- Јапонскиот премиер Шинзо Абе ја смени владата по 20 месеци на власт. Аналитичарите проценуваат дека премиерот се одлучил на тој чекор со цел да го подобри својот имиџ и популарност, која почнала да опаѓа откако граѓаните не ги виделе конкретните резултати од неговите ветувања.
2015.- Израелскиот парламент усвои закон со кој се забранува новинарите во државните медиуми да ги изнесуваат своите ставови во живо на програмата. Новинарите го критикуваа контроверзниот закон, велејќи дека владата сака да ја задуши слободата на изразување и да ги замолчи оние што не се согласуваат со некои нејзини потези.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (9 декември)
На денешен ден 9 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред:
1824
- Во Перуанската војна за независност, силите на Симон Боливар ја победија шпанската војска во битката кај Ајакучо – клучна за независноста на Перу.
1825
- Константин стана нов цар на Русија; веднаш беа ковани монети со неговиот лик – познатата Константинова рубља.
1890
- Започна третото официјално светско првенство во шах (1890/91) помеѓу Штајниц и Гунсберг.
1905
- Премиера на едночинката „Салома“ од Рихард Штраус во Дрезден, шокирана публика.
- Франција донесе декрет за одвојување на црквата од државата.
1917
- Турските трупи го предадоа Ерусалим на Британците во Првата светска војна.
1935
- Во Загреб е основана Федерацијата за лизгање на мраз и хокеј.
1941
- Кина им објавува војна на Јапонија, Германија и Италија во Втората светска војна.
1944
- Даниловград е ослободен по неколкудневни борби од фашистичкиот окупатор.
1961
- Тангањика добива независност во рамките на Британскиот Комонвелт со Јулиус Њерере за премиер.
(1962 – станува република, ист ден)
1967
- Николае Чаушеску станува претседател на Романија.
1978
- Се игра првиот натпревар од Женската професионална кошаркарска лига (WBL) – Чикаго Хасл vs. Милвоки Доус.
1985
- Поранешните аргентински лидери Хорхе Видела и Емилио Масера осудени на доживотен затвор.
- ГС на ОН едногласно усвојува резолуција за осуда на сите терористички акти.
1987
- Протестите во Појасот Газа ја започнаа Првата Интифада; потоа се прошири во Западен Брег и Ерусалим.
1990
- Лех Валенса победува на претседателските избори во Полска.
- На првите повеќепартиски избори во Србија победи Социјалистичката партија; Милошевиќ станува претседател.
1991
- Касарните на Трсат и командата на Риечкиот корпус предадени на хрватската армија; последниот војник на ЈНА ја напушта Риека.
1992
- ФИФА ѝ забранува на Југославија да учествува во квалификациите за СП 1994, согласно санкциите на ОН.
1994
- Шин Фејн започнува мировни преговори со британската влада по повеќе од 70 години.
1995
- Врховниот суд на Полска ја потврдува победата на Квашњевски и ја отфрла жалбата за Валенса.
1996
- ОН го одобрува договорот „нафта за храна“ – Ирак се враќа на светскиот нафтен пазар по 1990.
1999
- Српските власти ја осудуваат Флора Бровина на 12 години затвор; ослободена во 2000 по заминувањето на Милошевиќ.
2000
- Југославија и Словенија воспоставуваат дипломатски односи.
2002
- „Јунајтед ерлајнс“ поднесува барање за банкрот – најголем во историјата на авиоиндустријата.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден (1 декември)
На денешен ден 1 декември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
-
1640 – Португалија ја враќа својата независност по востанието што ја собори шпанската влада. Две недели подоцна, војводата од Браганца е крунисан за крал на Португалија под името Јован IV. Шпанија не ја признава независноста на Португалија сè до 1668 година.
-
1803 – Во Франција стапија на сила нови закони за труд, кои бараа работниците да имаат дозвола за работа заверена од полицијата или градските службеници. Овој документ, без кој никој не можеше да добие работа, дозволуваше државна контрола врз работната сила.
-
1813 – По неизвесниот одговор на францускиот император Наполеон I на мировните услови на сојузниците, Русија, Прусија и Австрија одлучија да ја нападнат Франција.
-
1821 – Доминиканската Република, која ги опфаќа источните две третини од карипскиот остров Хаити, тогаш познат како Хиспаниола, прогласи независност од Шпанија.
-
1822 – Основачот на Бразилското Царство, Дом Педро, беше крунисан за прв император на Бразил под името Педро I.
-
1835 – Ханс Кристијан Андерсен ја објави својата прва книга со бајки.
-
1903 – Прикажан е првиот вестерн филм, „Големиот грабеж на воз“.
-
1906 – Во Париз е отворено киното „Омнија Пате“, првото наменски изградено кино во светот кое прикажувало филмови.
-
1918 – Исланд добил независност со одлука на данскиот парламент.
-
1918 – Со обединувањето на државите на Србите, Хрватите и Словенците со Кралството Србија и Кралството Црна Гора е создадена првата заедничка југословенска држава, Кралството на Србите, Хрватите и Словенците, подоцна Кралство Југославија.
-
1918 – Покраината Трансилванија, претходно дел од Унгарија, т.е. Австро-Унгарија, е обединета со Романија. Романскиот дел од Банат и некои други покраини исто така станале дел од Романија. Романците го слават овој датум како национален празник, Ден на обединувањето.
-
1925 – Во Локарно, Швајцарија, се потпишани договори меѓу европските земји со кои се гарантира мирот и неповредливоста на границите. Рајнскиот пакт се смета за најважен, со кој Германија, Франција и Белгија се обврзаа да ги почитуваат границите, а Германија ја прифати демилитаризацијата на Рајнската област. Овие договори беа прекршени од Хитлер во 1936 година, кога ја окупираше Рајнската област, а потоа ги нападна Чехословачка и Полска.
-
1941 – Црногорскиот одред на НОП за операции во Санџак, под команда на Арс Јовановиќ, го нападна италијанскиот гарнизон во Плевља. По тешките борби, партизаните беа принудени да се повлечат од Плевља, со тешки загуби од околу 500 убиени и ранети.
-
1971 – Во Караѓорѓево, на седница на Претседателството на Сојузот на комунисти на Југославија, дел од раководството на Сојузот на комунисти на Хрватска, носители на политиката на таканареченото масовно движење. Потоа следеа чистки на политичките и економските лидери во Србија, Словенија и Македонија, што ги спречи обидите за политички и економски реформи во СФРЈ.
-
1976 – Ангола стана членка на Обединетите нации.
-
1981 – Во најлошата катастрофа во историјата на југословенската авијација, авион DC-9 Super 80 управуван од љубљанската компанија Inex-Adria Avio-Promet се урна во планина во близина на Ајачо, Корзика. Сите 178 патници и членови на екипажот загинаа.
-
1988 – Беназир Буто стана премиер на Пакистан, првата жена што водеше исламска земја.
-
1989 – Михаил Горбачов, првиот советски лидер, го посети Ватикан и се согласи со папата Јован Павле II да воспостави дипломатски односи меѓу СССР и Ватикан.
-
1991 – На референдум во советската република Украина, огромното мнозинство гласачи гласаа за независност од СССР.
-
1992 – Основан е 6-тиот полк на Домостражата, Сплит.
-
2000 – Лидерот на Националната акциона партија, Винсент Фокс, е инаугуриран за претседател на Мексико, со што се стави крај на 71-годишното владеење на Институционалната револуционерна партија. Тоа беше првиот пораз на партијата од 1929 година.
-
2001 – 10 Израелци се убиени во два палестински самоубиствени бомбашки напади во Ерусалим, а 30 се убиени во експлозија на автобус во Хаифа. Повеќе од 200 луѓе се повредени во нападите.
-
2002 – Поранешниот премиер Јанез Дрновшек е избран за претседател на Словенија.
На денешен ден
Времеплов: На денешен ден – 27 ноември
На денешен ден 27 ноември, важни историски настани кои се случиле во различни години и делови од светот. Еве краток преглед на клучните теми и значење на овие настани по хронолошки ред по векови:
19. век
1879
-
Францускиот парламент бил преместен од Версај во Париз.
1895
-
Алфред Нобел во Париз го напишал својот тестамент, оставајќи големо богатство за развој на науката, литературата и мирот. Нобеловата награда се доделува од 1901 година.
20. век
1910-1930
1912
-
Шпанија воспоставила протекторат над Мароко.
1919
-
Во Неџија, Бугарија по Првата светска војна потпишала договор со кој:
-
Добруџа ѝ припаднала на Романија,
-
Источна Тракија на Грција,
-
Струмица, Димитровград и Босилеград на Кралството СХС.
-
1926
-
Ахмед Бен Зогу во Тирана потпишал договор со Италија, ставајќи ја Албанија под италијански протекторат.
1930-1950
1940
-
Нацистичка Германија ја анектирала француската покраина Лорена.
-
Во Романија, профашистичката „Железна гарда“ убила над 60 соработници на кралот Карол II, меѓу кои и поранешниот премиер Николае Јорго.
1941
-
Последните италијански сили во тврдината Гондар (Етиопија) капитулирале пред Сојузниците, кои заробиле 23.000 војници.
1942
-
Француската флота во Тулон била потопена за да не падне во германски раце.
1945
-
Норвешка станала членка на Обединетите нации.
1950-1970
1953
-
Хусо Хоџиќ, учесник во НОБ, прогласен за народен херој.
1968
-
Југословенската армија и полиција ги потиснале албанските демонстрации во Косово, одржани на Денот на знамето, со барање покраината да добие статус на република.
1970-1990
1970
-
Во Манила, колумбиски сликар преправен во свештеник се обидел да го убие папата Павле VI.
1974
-
На Телевизија Белград била емитувана првата епизода од „Коцки, коцки, коцки“.
1978
-
Поранешниот надзорник Ден Вајт ги убил градоначалникот Џорџ Москоне и политичарот Харви Милк во Сан Франциско.
1983
-
Колумбиски Боинг 747 се урнал кај Мадрид; загинале 181 лице.
1989
-
Колумбиски Боинг 727 експлодирал во лет; загинале сите 107 патници и членови на екипажот.
1990
-
Џон Мејџор станал премиер на Велика Британија и лидер на Конзервативната партија.
1990-2000
1991
-
Советот за безбедност на ОН овластил распоредување на УНПРОФОР во поранешна Југославија.
-
Во Пном Пен толпа го нападнала лидерот на Црвените Кмери Кије Самфан, кој бил евакуиран во Бангкок.
1996
-
Поради протестите против изборни фалсификати, властите ги затвориле Радио Б92 и Радио Индекс; работата ја продолжиле на 5 декември.
-
Над 90 рудари загинале во експлозија на гас во јагленокоп во кинеската провинција Шанкси.
1997
-
Судири кај Србица и во селото Резница: убиени двајца полицајци и еден Албанец, четворица полицајци ранети.
21. век
2000
-
Норвешкиот крал Харолд го отворил Лердалскиот тунел, најдолг патен тунел во светот (16.900 м).
-
Агенцијата за СИДА на ОН објавила дека од почетокот на пандемијата починале над 21 милион луѓе.
2001
-
НАСА објавила откривање атмосфера на планета оддалечена 150 милиони светлосни години – прво директно откривање надвор од Сончевиот систем.
-
Официјално бил отворен каспискиот нафтоводен систем за транспорт до Новоросијск.
2004
-
Вселенскиот патријарх Вартоломеј I ги примил моштите на Свети Златоуст и Свети Григориј од папата Јован Павле II.
2005
-
Прва трансплантација на лице извршена во Амиен, Франција.
2006
-
Во Јасеновац бил отворен Образовен центар и Меморијален музеј со нова изложба за жртвите од логорот.
-
Канадскиот парламент го признал Квебек како „посебна нација во рамките на Канада“.
-
Кичево2 дена„ЕВН КЕЦ Кичево“ во вторник ќе работи на терен, дел од „Ужичка“, „Мечкин Камен“ и дел од месноста „Под Крушино“ времено ќе бидат без електрична енергија
-
Хороскоп2 денаХороскоп за понеделник (8 декември)
-
Хороскоп18 часаХороскоп за вторник (9 декември)
-
Кичево6 часаНоќеска во Кичево европско-медитеранскиот сеизмолошки центар регистрираше слаб земјотрес на длабочина од околу 15 километри
-
Кичево9 часаКнежинскиот манастир денес го слави својот патрон „Св. Ѓорѓија – Победоносец“, за многу години „Св. Ѓорѓија“, Христовиот војник, заштитник на сиромашните
-
Македонија22 часаЖена од охридското с.Лескоец удрила во полициско „јети“ на охридската полиција, за среќа учесниците поминале со телесни повреди
-
Временска прогноза7 часаЗа вистинската зима и снежна идила ќе почекаме, следуваат пролетни температури над просекот за месец декември
-
Здравје и убавина2 денаДајте им одмор на цревата во организмот со ова овошје
